Προεκλογικός «διάλογος»: (Παρα)πολιτικά έπεα πτερόεντα

Πολιτική είναι η διαχείριση των συμβόλων
                                         Francois Mitterand 


Όταν οι λαοί αποτυγχάνουσι, δεν ερωτώσι, και καλώς κάμνουσι, αν έπταισαν αι κυβερνήσεις, αλλά το πρώτον των έργον είναι να τας ρίψωσι
                                      Ελευθέριος Βενιζέλος


Ψήφισε αυτόν που υπόσχεται λιγότερα. Θα είναι ο λιγότερο απογοητευτικός
                                                  Βernard Baruch*                                                   
                                                                                                                                   
                                                                                    Αν σας πει κάποιος ότι ανήκει στην Αριστερά,        
                                                                                    ρωτήστε τον: Aριστερά μπαίνοντας ή αριστερά  
                                                                                    βγαίνοντας;
                                                                                                                                    Τζίμης Πανούσης


   Yπάρχει ένα καίριο και χρόνιο πρόβλημα με τον πολιτικό διάλογο στη χώρα, ως προς τον τρόπο που διεξάγεται, αλλά και -κυρίως-ως προς το περιεχόμενο του: επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο στο πολιτικό σκηνικό και πολύ λιγότερο -ενίοτε καθόλου- στην πολιτική ως ουσία,  ήτοι στην πολιτική ως επεξεργασμένο, ρεαλιστικό και εφαρμόσιμο σχέδιο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, στην πολιτική ως εργαλείο επίλυσης προβλημάτων, στην πολιτική ως διαδικασία βελτίωσης των όρων, υπό τους οποίους οι πολίτες δίνουν τη μάχη της προσωπικής τους προκοπής και δημιουργίας. Το πρόβλημα αυτό αποκαλύπτεται σε όλο του το μεγαλείο κατά τη διάρκεια και αυτής της προεκλογικής περιόδου. Η διεξαγόμενη προεκλογική συζήτηση αφορά σχεδόν αποκλειστικά επί χάρτου μετεκλογικά σενάρια (με βάση εικασίες ή/και «πληροφορίες» -άλλη ανοησία πάλι αυτή με την απαγόρευση δημοσιοποίησης των ούτως ή άλλως διεξαγόμενων δημοσκοπήσεων- για τα ποσοστά των κομμάτων) και τη συμμετοχή σε αυτά του ενός ή του άλλου κόμματος, του ενός ή του άλλου προσώπου, του ενός ή του άλλου «πρωθυπουργίσιμου». «Ισχυρή εντολή», «αυτοδύναμη Ελλάδα», «κυβερνώσα Αριστερά» και υποθετικοί σχηματισμοί υποθετικών κυβερνητικών σχημάτων, μεταξύ απρόθυμων ή αταίριαστων και αλλόκοτων εταίρων, δίνουν και παίρνουν στα τηλεοπτικά στούντιο, ενώ έξω από αυτά, τα προβλήματα διογκώνονται και η ύφεση ισοπεδώνει ζωές, καριέρες, οικογένειες.


   Σε όλα αυτά τα χρόνια της δάνειας αμεριμνησίας, το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού προσωπικού,  του δημοσιογραφικού και μηντιακού κόσμου, αλλά και της κοινωνίας εν γένει, εθίστηκε σε μια αντίληψη της πολιτικής ως μάχης φυλών και φυλάρχων για την επικράτηση, με λάφυρο την άλωση του κράτους και τις πελατειακές εξυπηρετήσεις. Μάθαμε να αντιλαμβανόμαστε ως πολιτική την παραπολιτική: τις προσωπικές διαδρομές, τους κομματικούς ή εσωκομματικούς συσχετισμούς δυνάμεων (και αυτούς όχι με βάση ιδεολογικο-πολιτικές πλατφόρμες και διαφορές, αλλά αναφορές σε αρχηγικές φιγούρες-«ανδρεϊκοί», «σημιτικοί», «καραμανλικοί», «μητσοτακικοί», κοκ), τις κόντρες, τις αιχμές, τη δελφινολογία, τις δημοσκοπήσεις, τις δημοτικότητες. Κάπως έτσι ο πολιτικός λόγος εκφυλίσθηκε σε ατάκες, εξυπνακισμούς και καλιαρντά:... «Ιεχς ξεφυιιγ»,....«Traaagic».
Θα περίμενε κανείς ότι η κρίση, η ουσιαστική οικονομική (και όχι μόνο) χρεοκοπία της χώρας, τα σωρευόμενα κοινωνικά ερείπια, θα άλλαζαν, εκ των πραγμάτων, το ύφος, το ήθος, τις πρακτικές, την ουσία, την αντζέντα.
Φευ, συνεχίζουν αδιόρθωτοι σε, πάνω-κάτω, μια από τα ίδια.

  Aκούσατε στην προεκλογική αυτή περίοδο, πέραν μιας ξεπερασμένης πλέον από τα πράγματα «μνημονιολογίας» -ξεπερασμένης υπό την έννοια ότι το μνημόνιο το αποκηρύσσουν πλέον και αυτοί που το υπέγραψαν- κάποιο συνεκτικό σχέδιο για την αναδιάρθρωση της παραγωγικής βάσης της χώρας;

Για το ρόλο που θα επιδιωχθεί να παίξουμε στον διεθνή καταμερισμό εργασίας;

Για τους συγκεκριμένους τρόπους που θα καταστήσουν τις κοινωνικές μεταβιβάσεις (που προ κρίσης και μνημονίου ως κονδύλια ήταν στον μέσο ευρωπαϊκό όρο αλλά και πάλι αναποτελεσματικές) πιο αποτελεσματικές στη μείωση της φτώχειας;

Για το πως η αναπόφευκτη λιτότητα θα είναι στοιχειωδώς κοινωνικά δικαιότερη;

Για τη βιωσιμότητα του καταρρέοντος ασφαλιστικού;

Για το πως οι δημόσιες υπηρεσίες, παιδείας, υγείας και πρόνοιας θα αναδιαταχθούν για να αντιμετωπίσουν την εκ των πραγμάτων αυξανόμενη ζήτηση-πίεση και μάλιστα με αισθητά λιγότερους πόρους;

Για το πως το κράτος θα γίνει λιγότερο σπάταλο και πιο αποτελεσματικό;

Για το ποιοι οργανισμοί -συγκεκριμένα, με ονόματα και διευθύνσεις- χρειάζονται και ποιοι όχι;
Για το ποιοι και πως -συγκεκριμένα- θα αξιολογούνται;

Για το πως επιτέλους θα αποδίδεται η δικαιοσύνη εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος;

Για το αν χρειάζονται πανεπιστήμια και στρατόπεδα σε κάθε επαρχιακή πόλη και ποια -συγκεκριμένα- θα κλείσουν και πως θα αξιοποιηθούν το ανθρώπινο δυναμικό και οι πόροι που θα απελευθερωθούν;

Για την αποκέντρωση και την αναζωογόνηση της επαρχίας σε σχέση με την ενίσχυση της εναλλακτικής και καινοτόμου πρωτογενούς παραγωγής;

Για την ενίσχυση της έρευνας και των όχι λίγων λαμπρών ερευνητικών ομάδων, που σε πείσμα του περιρρέοντος ζόφου, πρωτοπορούν και διακρίνονται διεθνώς;

Για το πόσο και πως θα μειωθούν οι υπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες με ει δυνατόν διατήρηση του επιπέδου επιχειρησιακής ετοιμότητας των ενόπλων δυνάμεων;

Στην πραγματικότητα, ο κατάλογος αυτός (ο κατάλογος των μη συζητούμενων θεμάτων) δεν έχει τέλος. Για να πάρει κανείς μια ιδέα πως θα μπορούσαν να προσεγγισθούν τα ζητήματα, με σκέψη καθαρή, με προτάσεις ρεαλιστικές και ρηξικέλευθες, με συνείδηση και αξιοποίηση των ελληνικών ιδιομορφιών θα μπορούσε να παρακολουθήσει το παρακάτω βίντεο (αξίζει τον κόπο, όταν βρείτε λίγο χρόνο)


   Καλά είναι όλα αυτά θα μου πείτε, αλλά την Κυριακή έχουμε εκλογές, δεν θα ψηφίσεις κάποιον τελικά; Πως απαντάς στα διλήμματα που τίθενται; Δεν σε απασχολεί αν θα έχουμε κυβέρνηση τη Δευτέρα και τι κυβέρνηση θα είναι αυτή; Δεν σε φοβίζει η ενδεχόμενη ακυβερνησία;

   Κατ' αρχάς, βεβαίως και θα ψηφίσω. Να ξεκαθαρίσω όμως μια άποψη μου: οι εκλογές δεν είναι μόνο ή αυτονόητα, μια διαδικασία, όπου οι πολίτες επιλέγουν κυβέρνηση. Αυτό δεν είναι πάντα εφικτό ή αυτονόητο, όπως πιθανώς θα φανεί και μετά από τις συγκεκριμένες εκλογές. Είναι πρωτίστως, ο βασικός (όχι ο μόνος) τρόπος να εκφρασθούν πολιτικά. Είναι μια διαδικασία, που με τις  εγγενείς ατέλειες και τους αυτονόητους περιορισμούς της, δίδει στον πολίτη το δικαίωμα να επιλέξει το κόμμα αλλά και τα πρόσωπα που εκτιμά ότι θα εκπροσωπήσουν κατά το δυνατόν αντιπροσωπευτικότερα τις απόψεις του, τις αντιλήψεις του, την ιδεολογία του, τα συμφέροντα του. Και συνταγματικά αν το δούμε, εκλέγεται η Βουλή των Ελλήνων, οι βουλευτές του έθνους, όχι κατ' ανάγκην και υποχρεωτικά μια συγκεκριμένη κυβέρνηση. Οι πολίτες οφείλουν να εκδηλώσουν και να εκφράσουν ελευθέρως το φρόνημα τους, όχι να κάνουν υποχρεωτικώς ασκήσεις κυβερνητικής τριγωνομετρίας και κοινοβουλευτικής άλγεβρας για τον ενδεχόμενο σχηματισμό της μίας ή της άλλης κυβερνητικής συμμαχίας, πολύ δε περισσότερο, όταν το πιθανότερο είναι, να χρειασθεί να σχηματισθεί μια κυβέρνηση συνασπισμού και σχεδόν όλοι δηλώνουν ότι δεν θα συνεργασθούν με τους άλλους ή απευθύνουν προσκλήσεις συνεργασίας που δεν γίνονται αποδεκτές. Δεν είναι δουλειά  και υποχρέωση των πολιτών να ξεμπλέξουνν αυτό το κουβάρι των υπεκφυγών και των συμβατικών προεκλογικών τουπέ του κάθε κόμματος και να αγωνιούν για το ενδεχόμενο ακυβερνησίας. Είναι αντιθέτως υποχρέωση των πολιτικών δυνάμεων που θα έχουν τη Δευτέρα κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, αν δεν υπάρχει αυτοδυναμία, να συμβάλλουν, όσο τους αναλογεί, στον σχηματισμό εκείνης της κυβέρνησης, που θα αποτυπώνει καλύτερα τους συσχετισμούς, που η λαϊκή εντολή δημιούργησε. Με δύο λόγια: κυβέρνηση θα σχηματισθεί, και αν όχι, αυτό δεν θα είναι ευθύνη των πολιτών, θα είναι ευθύνη των κομμάτων που δεν θα μπορέσουν ή δεν θα θελήσουν να συνεννοηθούν.

   Θα ψηφίσω λοιπόν, και με την ψήφο μου θα προσπαθήσω να προσεγγίσω τη λύση της παρακάτω δυσεπίλυτης έως άλυτης εξίσωσης. Θα προσπαθήσω να επιλέξω έναν κομματικό σχηματισμό που δείχνει να έχει αντιληφθεί -εν μέρει έστω- την χρεοκοπία του μεταπολιτευτικού πελατειακού, λαϊκίστικου μοντέλου πολιτεύεσθαι, που δεν υπόσχεται επίγειους παραδείσους και εξωπραγματικά επιτεύγματα, που αντιλαμβάνεται την Ελλάδα ως μια ευρωπαϊκή χώρα και την Ευρώπη ως μια ένωση κρατών με άξονα τις αρχές του διαφωτισμού, τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού, την ανοχή στο διαφορετικό, την προστασία της εργασίας, τη φροντίδα για τον αδύνατο, το σεβασμό της ισοτιμίας και των πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων των κρατών-μελών. Θα προσπαθήσω επίσης με την ψήφο μου να δώσω ως Ευρωπαίος πολίτης ένα μήνυμα στην Ευρώπη, ότι η Ελλάδα αγωνίζεται για να διορθώσει τις αβελτηρίες της κοινωνικοπολιτικής της συγκρότησης, αλλά ότι οι τιμωρητικές λογικές της υφεσιακής ερήμωσης είναι καταστροφικές όχι μόνο για τη μικρή αυτή γωνιά, αλλά για ολόκληρη την ήπειρο. Και τέλος θα προσπαθήσω με την ψήφο μου να αποδώσω ευθύνες -κατά το δυνατόν αναλογικά- στους κύριους υπεύθυνους της πολιτικής διεύθυνσης της πορείας, που μας οδήγησε ως εδώ.

   Τα παραπάνω δεν είναι δυνατόν να επιτευχθούν απολύτως. Δεν νομίζω πάντως, ότι χρειάζεται και πολύ άγχος. Η φάση αυτή καίτοι κρισιμότατη, δεν παύει να είναι μεταβατική. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αργά ή γρήγορα και πιθανότατα σταδιακά, το σκηνικό της μεταπολίτευσης θα καταρρεύσει. Ας προσπαθήσουμε να μην καταρρεύσει μαζί του και η κοινωνία. Οι ζυμώσεις έχουν ήδη ξεκινήσει και από τη Δευτέρα πιθανότατα θα επιταχυνθούν, στην κατεύθυνση της ανασύνθεσης σε υγιέστερες βάσεις των πολιτικών παρατάξεων.
    Κρίσιμος θα είναι και ο ρόλος της σύνθεσης αυτής της Βουλής σε επίπεδο προσώπων. Δέον είναι λοιπόν, να προσέξει κανείς, και να ψάξει, και τον σταυρό που θα δώσει, επιλέγοντας ανθρώπους που η πολιτεία τους, το βιογραφικό τους, οι σπουδές τους, η επαγγελματική τους διαδρομή, τα τυχόν γραπτά τους δίνουν κάποια μίνιμουμ εχέγγυα σοβαρότητας, ήθους, ευρύνοιας.

Κλείνω με μια χιουμοριστική πινελιά από τον ισοπεδωτικό Τζίμη Πανούση και μια παλιά του προεκλογική φάρσα.





*Αμερικανός επιχειρηματίας και πολιτικός (19ος αιώνας).

Info: Αυτές οι εκλογές, δεν είναι δικές μου. Του Γιώργου Γραμματικάκη
        Ο διάλογος στον καιρό της κρίσης Tου Πάσχου Μανδραβέλη