Του «πολλαπλασιαστή»... το ανάγνωσμα

H περί δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή ή άλλως περί του «λάθους» του Δ.Ν.Τ. συζήτηση έχει δυστυχώς σε μεγάλο βαθμό όλα τα γνωρίσματα και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του δημοσίου διαλόγου(;) που διεξάγεται στη χώρα τα τελευταία χρόνια: υπερβολές, απλουστεύσεις, δογματισμό, οξύτητα, πόλωση, αλληλοκατηγορίες,  δαιμονολογία, και εν πολλοίς απουσία ψυχραιμίας, δια ταύτα και στρατηγικής στόχευσης. Οι μεν βρήκαν την ευκαιρία να ζητήσουν και πάλι «κατάργηση των μνημονίων» και να καταγγείλουν τους κυβερνώντες για υποτέλεια, οι δε βασιλικότεροι του Δ.Ν.Τ. υπερασπίζονται μέχρι τέλους μια καταφανώς αδιέξοδη πορεία κοινωνικοοικονομικής καταστροφής και καταγγέλουν τους αντιπάλους τους για λαϊκισμό και δημαγωγία.

   Η όλη ιστορία της «λανθασμένης» εκτίμησης από το Δ.Ν.Τ. του υφεσιακού βάθους που θα προκαλούσε στην ελληνική οικονομία η απαιτούμενη δημοσιονομική προσαρμογή ξεκίνησε αρκετούς μήνες νωρίτερα -περί τα τέλη του καλοκαιριού- με τη σχετική «ομολογία» του Ολιβιέ Μπλανσάρ -επικεφαλής οικονομολόγου του Ταμείου-. Το θέμα αρχικώς δεν πήρε μεγάλη δημοσιότητα, δεν πολυ-συζητήθηκε ούτε εντός, ούτε εκτός συνόρων και λίγο-πολύ παρουσιάσθηκε σαν ένα «τεχνικό» ζήτημα που αφορούσε κάτι σαν ένα λάθος στις πράξεις σε μια, κατά τα άλλα, σωστή εξίσωση. Η διόγκωση της υπόθεσης ξεκίνησε τις τελευταίες εβδομάδες για λόγους που, υποθέτω, έχουν να κάνουν και με τους τακτικούς σχεδιασμούς και τις επιδιώξεις όλων των εμπλεκομένων.

Έλλειμμα «δημοκρατικού ισοζυγίου»

Νόμοι-μνημόνια εκατοντάδων σελίδων ψηφίζονται σε μονήρη άρθρα για αποτροπή κοινοβουλευτικών διαφοροποιήσεων και «ατυχημάτων», τα εκάστοτε «προαπαιτούμενα» της εκάστοτε «επόμενης κρίσιμης δόσης» περνούν άνευ συζητήσεως την τελευταία πάντοτε στιγμή και με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, το κοινοβούλιο παρακάμπτεται (έστω και προσωρινά) με τα τετελεσμένα των Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου (Π.Ν.Π.), ο κοινοβουλευτικός έλεγχος περιφρονείται από την εκτελεστική εξουσία, υπουργοί εν ενεργεία και πρώην Πρωθυπουργοί (και νυν επισκέπτες Καθηγητές) επιτίθενται συγκεκαλυμμένα ή και απροκάλυπτα σε δικαστικούς λειτουργούς, όταν οι πρωτοβουλίες και οι αποφάσεις των τελευταίων δεν τους αρέσουν ή δεν τους εξυπηρετούν,  οι πολιτικές επιστρατεύσεις απεργών και οι επιτάξεις των υπηρεσιών τους διαδέχονται η μία την άλλη, το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο υποδεικνύει στα ΜΜΕ να μην προβάλλουν εικόνες κοινωνικής εξαθλίωσης και ένδειας, η χώρα διασύρεται για μία ακόμη φορά με υποβολή υπόπτων σε ωμά (και πιθανότατα από πλευράς ΕΛ.ΑΣ. εκδικητικά) βασανιστήρια και τέλος, μετά την πρακτική ισοπέδωση κάθε έννοιας νομικής προστασίας της εργασίας, φαίνεται πως αναζητούνται τρόποι δια νόμου περιορισμού του δικαιώματος στην απεργία.

Πόση φτώχεια και ανισότητα αντέχει η δημοκρατία;

 H χώρα δεν μπορεί να επιτύχει, όταν μια διαρκώς συρρικνούμενη μειοψηφία κερδίζει τόσα πολλά, ενώ μια διευρυνόμενη πλειοψηφία δυσκολεύεται να επιβιώσει.

Barack Obama (από την ομιλία του στην τελετή ορκωμοσίας της δεύτερης θητείας του)

Πάντα ξέραμε ότι η απεριόριστη αναζήτηση του εγωιστικού συμφέροντος ήταν ηθικά λανθασμένη. Τώρα γνωρίζουμε ότι είναι και οικονομικά λανθασμένη.

Franklin D. Roosevelt (από την ομιλία του στην τελετή ορκωμοσίας της δεύτερης θητείας του)

Είναι πολλοί που διατείνονται ότι ο Μπάρακ  Ομπάμα πασχίζει να περάσει στην ιστορία ως ο  Ρούζβελτ του 21ου αιώνα και προσπαθεί να τον μιμηθεί γενικώς, αλλά η ταύτιση απόψεων των δύο σημαντικών αυτών πολιτικών ανδρών, που -όχι τυχαία- βρέθηκαν στο τιμόνι της μεγάλης αυτής χώρας, εν μέσω των δύο πιο βαθειών οικονομικών κρίσεων των τελευταίων 100 ετών, εδράζεται σε μια τόσο αξιακή, όσο και ρεαλιστική θεώρηση, που στην πραγματικότητα πρωτοσυναντάται στον επιτάφιο του Περικλή : ότι, δηλαδή, η προσωπική ευημερία προϋποθέτει και συναρτάται με την ευημερία της πόλεως, μέσω της οποίας και εν πολλοίς τελεσφορεί. Η διαπίστωση είναι κρίσιμη: η ανάκαμψη από την οικονομική κρίση απαιτεί κοινωνική συνοχή, συνείδηση κοινής μοίρας, άμβλυνση των ανισοτήτων. Όχι μόνον γιατί έτσι εξασφαλίζεται ένα μίνιμουμ κοινωνικής γαλήνης και πολιτικής σταθερότητας που είναι απαραίτητα για την οικονομική ανάπτυξη, αλλά γιατί πιθανότατα η έκρηξη των κοινωνικο-οικονομικών ανισοτήτων είναι και  οικονομικά αντι-παραγωγική και μπορεί να συμπεριληφθεί στα αίτια που οδήγησαν στην οικονομική κρίση.