To κουτί της Πανδώρας άνοιξε...

H γερμανικής έμπνευσης και επιβολής απόφαση του Eurogroup για την αντιμετώπιση της τραπεζικής κρίσης στην Κύπρο αποτελεί ένα ιστορικών διαστάσεων ολίσθημα, και ίσως αποδειχθεί ένα μοιραίο για το μέλλον της Ενωμένης Ευρώπης λάθος. Η πρωτοφανής στα χρονικά πολιτισμένων κρατών απόφαση για κατάσχεση τραπεζικών καταθέσεων (γιατί περί αυτού πρόκειται, ας μη γελιόμαστε) ναρκοθετεί τον σκληρό πυρήνα της στοιχειώδους εμπιστοσύνης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την ασφάλεια των συναλλαγών σε ευρωπαϊκό (τουλάχιστον) επίπεδο. Ο μέχρι τούδε χειρισμός της κρίσης από τις ευρωπαϊκές πολιτικές ηγεσίες και την Ε.Κ.Τ. μπορεί να ήταν άτολμος, προβληματικός, δογματικός, αναποτελεσματικός και κατώτερος των περιστάσεων, αλλά τουλάχιστον βασιζόταν στην απαραβίαστη για δεκαετίες κοινή παραδοχή ότι «ουδείς μπορεί να βάλει χέρι» στις τραπεζικές καταθέσεις των πολιτών. Η άφρων απόφαση που ελήφθη -και που αξίζει να σημειωθεί ότι δεν ήταν προϊόν πίεσης χρόνου ή ανάγκης αντιμετώπισης μιας έκτακτης κατάστασης, αλλά προετοιμάσθηκε μετά από συζητήσεις και διαπραγματεύσεις μηνών- τερμάτισε εν τοις πράγμασι την κοινή πίστη στην ανωτέρω παραδοχή. Κανείς  πολίτης, οποιασδήποτε χώρας της Ευρωζώνης δεν μπορεί, πλέον,  να αισθάνεται ότι οι καταθέσεις του είναι ασφαλείς. Ακόμη κι αν η εγκληματική απόφαση αυτή αλλάξει (προστατεύοντας τις έως 100.000 ευρώ καταθέσεις), η ζημιά σε επίπεδο εμπιστοσύνης έχει ήδη γίνει και είναι ανήκεστη.
Το κουτί της Πανδώρας άνοιξε...

    Στο σημείο αυτό θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι το καλοκαίρι του 2012 η Ευρωπαϊκή Σύνοδος Κορυφής είχε, υπό την κοινή πίεση και απαίτηση Ισπανίας, Ιταλίας και Γαλλίας, συν-αποφασίσει την ουσιαστική ενοποίηση του τραπεζικού συστήματος, την κοινή εποπτεία των ευρωπαϊκών τραπεζών από την Ε.Κ.Τ., και την κεφαλαιακή ενίσχυση όσων τραπεζών το χρειάζονταν, χωρίς εγγραφή του κόστους ανακεφαλαίωσης στα δημόσια χρέη των χωρών (με την εξαίρεση βεβαίως της ....Ελλάδος). Σύντομα οι Γερμανοί υπαναχώρησαν και αρνήθηκαν την τήρηση των συμφωνηθέντων, επιβάλλοντας εκ νέου την μετακύλιση του κόστους της διάσωσης των τραπεζών στους δημόσιους προϋπολογισμούς, με άλλα λόγια στους φορολογουμένους. Τώρα προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα επιβάλλοντας την μετακύλιση του κόστους στους καταθέτες, μια ενέργεια που αντιβαίνει σε οποιαδήποτε οικονομική λογική και καταστρατηγεί κάθε έννοια κοινοτικής αλληλεγγύης και αλληλοσεβασμού. Επιχειρείται ένας ωμός, χυδαίος εκβιασμός μιας μικρής και διχοτομημένης από στρατεύματα κατοχής χώρας, και της οποίας το έλλειμμα και το δημόσιο χρέος ήταν, πριν ξεκινήσει η κρίση, σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από των βορειοευρωπαίων εταίρων της.

   Η Ευρώπη παραμένει τα τελευταία χρόνια όμηρος ενός ιδιότυπου γερμανικού οικονομικού εθνικισμού και πολιτικού ηγεμονισμού. Ανεξάρτητα αν η γερμανική στάση είναι αποτέλεσμα στενά εθνικών οικονομικών και γεωπολιτικών επιδιώξεων, εσωτερικών της πολιτικών ισορροπιών, ή ιδεοληπτικής μονεταριστικής ορθοδοξίας και εμμονικού προτεσταντικού ηθικισμού (ή όλων μαζί, που είναι και το πιθανότερο), είναι πλέον σαφές ότι οδηγεί την Ευρώπη στο διχασμό και τον κατακερματισμό. Η Ενωμένη Ευρώπη έχει χωρισθεί στους «ενάρετους» Βορείους δανειστές και τους «αμαρτωλούς» Νοτίους οφειλέτες, με τους όρους που επιβάλλονται στους τελευταίους να οδηγούν τις οικονομίες τους στην ύφεση και τις κοινωνίες τους στην απόγνωση και τον πολιτικό εξτρεμισμό. Ταυτόχρονα, αντί πόροι να μεταβιβάζονται αντισταθμιστικά από Βορρά προς Νότο, στην πραγματικότητα οι ιδιωτικές αποταμιεύσεις μεταναστεύουν στη «θαλπωρή και την ασφάλεια» των βορειοευρωπαϊκών τραπεζικών ιδρυμάτων (όπως ενδεχομένως προσδοκάται ότι θα συμβεί και στην περίπτωση της Κύπρου). Οι χώρες της Μεσογείου μοιάζει να έχουν καταδικασθεί σε μόνιμη υπανάπτυξη. Πως είναι δυνατόν να ανακάμψουν και να αναπτυχθούν οικονομίες σε συνθήκες απολύτου πιστωτικού στραγγαλισμού; Ποια προοπτική μπορεί να έχουν μέσα στο υφεσιακό τέλμα, όταν δεν μπορούν να δανεισθούν, δεν μπορούν να κόψουν χρήμα, δεν μπορούν να υποτιμήσουν το νόμισμα, και  δεν μπορούν -λόγω κοινωνικοπολιτικής αστάθειας- να προσελκύσουν επενδύσεις; Καμία κοινωνία δεν μπορεί να δεχθεί την καταδίκη της σε αργό θάνατο.

   Η πορεία που ακολουθείται είναι καταστροφική. Το μέλλον του κοινού νομίσματος φαντάζει όλο και πιο αβέβαιο, ο ευρωσκεπτικισμός ενισχύεται σε όλες τις ευρωπαϊκές κοινωνίες,  ενώ ακόμη και η διάλυση της ίδιας, της βραβευμένης με Νόμπελ  (για να κάνουμε και λίγο ...χιούμορ), Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν μπορεί να θεωρείται πλέον... σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Διόλου τυχαία, ο πολύπειρος και εχέφρων Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ δήλωνε προ εβδομάδος στον γερμανικό  Spiegel: «Όποιος πιστεύει ότι δεν τίθεται πλέον το αιώνιο ερώτημα περί ειρήνης και πολέμου στην Ευρώπη, μπορεί να πλανάται οικτρά. Οι δαίμονες δεν έχουν φύγει. Απλά κοιμούνται...»

    Οι Ευρωπαίοι πολίτες, οι ευρωπαϊκοί λαοί και οι πολιτικές τους ηγεσίες οφείλουν να ορθώσουν το ανάστημα τους και να αντισταθούν στον γερμανικό παραλογισμό που καταστρέφει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Η Ευρώπη έχει ανάγκη μια σημαντική πολιτική στροφή, άλλως κινδυνεύει με αποδόμηση. Είναι εξαιρετικά πιθανό ο πολιτικός κόσμος και το κοινοβούλιο της Κύπρου να μην υποκύψουν, παρά την ανύπαρκτη στήριξη τους από το περιδεές Ελλαδικό εθνικό κέντρο (στην Ελλάδα άλλωστε έχουμε σοβαρότερα θέματα να ασχοληθούμε: τον ...Κατίδη, τον ...Ριζάι κτλ). Ας ελπίσουμε ότι η αξιοπρεπής, μετρημένη και αποφασιστική στάση των Κυπρίων θα αποτελέσει -πράγμα που φαντάζει πια απίθανο- έναυσμα για ευρωπαϊκή αλλαγή ισορροπιών και πολιτικής κατεύθυνσης.

 Εκτός πάλι αν μας αρκεί ότι ο υπουργός οικονομικών εγγυάται τις καταθέσεις στα εν Ελλάδι υποκαταστήματα των κυπριακών τραπεζών....