10 Απρ 2016

Ο ναρκισσισμός της ήττας

Είμαστε μια κοινωνία γαλουχημένη με τον μύθο των «ενδόξων» ηττών και όχι με τον πραγματισμό των προσεκτικά σχεδιασμένων νικών. Θαυμάζουμε τον ηρωισμό του αδιεξόδου και όχι τη μεθοδικότητα αναζήτησης διεξόδου. Εξυψώνουμε την αποκοτιά της βουλησιαρχίας που αγνοεί τους συσχετισμούς δυνάμεων και ηττάται και ελεεινολογούμε την προσεκτική και επίπονη προετοιμασία, τη συνεργασία, τις συμμαχίες που απαιτούνται για μια νικηφόρα στρατηγική. Σνομπάρουμε τον αργό, προσγειωμένο, σταθερό βηματισμό της πραγματικής προόδου και γοητευόμαστε -θανάσιμα- από το μεταφυσικό «μεγαλείο» των αλμάτων στο κενό.
 
     Σκεφθείτε το λίγο: εάν ερωτηθούν συμπολίτες μας για τους περσικούς πολέμους π.χ., η πλειοψηφία όσων βρουν κάτι να πουν, θα σταθούν στον ηρωισμό και την αυταπάρνηση του Λεωνίδα και των τριακοσίων του (αγνοώντας παρεμπιπτόντως συστηματικά τους επτακόσιους Θεσπιείς) και τη διαχρονική εμβληματικότητα του «Μολών Λαβέ». Ελάχιστοι θα εστιάσουν στην στρατηγική ιδιοφυία του -εν πολλοίς αγνώστου- Μιλτιάδη και την ιστορικών διαστάσεων για όλο το δυτικό πολιτισμό σημασία της νίκης στον Μαραθώνα. Aκόμη κι αν σταθούμε στην κοσμοϊστορική αυτή νίκη, περισσότερο εστιάζουμε στην υπερπροσπάθεια του αναγγέλοντος την νίκη Φειδιππίδη και λιγότερο στον άψογο σχεδιασμό και την υποδειγματική εκτέλεση του σχηματισμού μάχης που ενεπνεύσθη και επέβαλε ο Μιλτιάδης. Από την υπερχιλιετή διαδρομή της ελληνόφωνης πολυεθνικής αυτοκρατορίας του Βυζαντίου ελάχιστα πολιτισμικά, στρατιωτικά, επιστημονικά, πνευματικά επιτεύγματα κατανοούμε και ενθυμούμαστε (σε μια μακρά περίοδο μάλιστα που όλη η Ευρώπη ήταν βυθισμένη στο έρεβος του μεσαίωνα) και στεκόμαστε συνήθως σε μύθους περί «μαρμαρωμένων» βασιλιάδων, στις «κερκόπορτες» και τους προδότες, στην παρακμή και τον φατριασμό. Από την περίοδο της ελληνικής επανάστασης και της σύστασης του νεοελληνικού κράτους μεγαλύτερη έμφαση δίδεται σε εκρήξεις προσωπικού ή συλλογικού ηρωισμού (χορός του Ζαλόγγου, Αθ. Διάκος, έξοδος Μεσολογγίου) και λιγότερο στη στρατηγική αντίληψη του Θ. Κολοκοτρώνη, τη διπλωματική δραστηριότητα του Αλ. Μαυροκορδάτου, το ακαταπόνητα οργανωτικό-εκσυγχρονιστικό πνεύμα του Ι.Καποδίστρια. Η προσέγγισή μας στην εποχή εκείνη βρίθει επικολυρικών περιγραφών και προσπερνά επιδερμικά τις συνέπειες των διχαστικών και εμφυλιοπολεμικών διαμαχών, την απόλυτα καθοριστική συμβολή των μεγάλων δυνάμεων και της ναυμαχίας του Ναυαρίνου στη γένεση του ελληνικού έθνους-κράτους, τις μακροχρόνιες συνέπειες της επικράτησης της νοοτροπίας του «κοτζαμπασισμού» με τη δολοφονική εξόντωση του Καποδίστρια. Πιο πρόσφατα, ακόμη και ο Ελ.Βενιζέλος περισσότερο εκ-τιμάται ενδεχομένως, γιατί συγκρούσθηκε με το παλάτι, και λιγότερο, γιατί με τις -κατά κανόνα ορθές- στρατηγικές του επιλογές σχεδόν διπλασίασε την επικράτεια του ελληνικού κράτους, ενώ αγνοούνται -πλήρως σχεδόν- οι παρεμβάσεις του για τον θεσμικό και οικονομικό εκσυγχρονισμό της χώρας. Τη διαμόρφωση του ιδιόμορφα «ηρωικά ηττοπαθούς» συλλογικού μας υποσυνείδητου ήρθε να ολοκληρώσει ο εαμογενής λυρισμός της ηττηθείσας στον -προκληθέντα από αυτήν- εμφύλιο αριστεράς, που βοηθούσης και της διχαστικής εκδικητικότητας της μετεμφυλιακής εθνικοφροσύνης εμπέδωσε μια πνευματική και συναισθηματική επικράτηση της υποτιθέμενης ηθικής υπεροχής των ηττημένων.

   Αντιλαμβάνομαι ότι μέσα στον καταιγισμό των εξελίξεων που αφορούν την υποτιθέμενη «διαπραγμάτευση», την αξιολόγηση, την επερχόμενη πρωτοφανή φορολογική εξόντωση των -εναπομεινάντων και εναπομεινασών- οικονομικά ενεργών πολιτών και επιχειρήσεων και το πλήρες αδιέξοδο στη διαχείριση του προσφυγικού-μεταναστευτικού -με τους κινδύνους ευρύτερης γεωστρατηγικής αποσταθεροποίησης που αυτό εγκυμονεί-, οι αναφορές του παρόντος σημειώματος ενδέχεται να φαντάζουν στον αγωνιώντα για το παρόν και το μέλλον του αναγνώστη, ως ανούσιες παρωνυχίδες. Ισχυρίζομαι ότι δεν είναι.  Δεν είναι άσχετος με αυτό που -μας- συμβαίνει ο τρόπος που διαμορφώνουμε ως πολίτες, ως κοινωνία, ως έθνος την εικόνα του εαυτού μας, την αντίληψη μας για τη θέση μας στον κόσμο, την ελλειπή ή στρεβλή αυτογνωσία μας. Τίποτα από όλα αυτά δεν είναι άσχετο με τα κριτήρια που διαμορφώνουν τις επιλογές μας, με την ευκολία με την οποία εκτρεπόμαστε στην συνωμοσιολογία,  υιοθετούμε απλουστευτικά στερεότυπα,  παιδαριωδώς αυτο-θυματοποιούμαστε και προσπαθούμε να φωτίσουμε τις αλλεπάλληλες αποτυχίες μας με το ανύπαρκτο φωτοστέφανο μιας φαντασιακής ηθικής υπεροχής. Κάπως έτσι αναθέτουμε σε εξοφθάλμως ψυχοπνευματικά απαράσκευους ανθρώπους να διαχειρισθούν τις τύχες των παιδιών μας, σε ολοφάνερα ψυχοπαθολογικά ναρκισσιστές να «διαπραγματευθούν» με τα πουκάμισα έξω, σε δευτεροκλασσάτους εμποράκους της «εθνικής μας ιδιαιτερότητας» να διεγείρουν τα δήθεν εθνο-απελευθερωτικά αντανακλαστικά μας. Κάπως έτσι, βαφτίζουμε τις ταπεινώσεις «αξιοπρέπεια», την απομόνωση «υπερηφάνεια», τον σκοταδισμό «πρόοδο». Κάπως έτσι, εν τέλει, μετατρέπουμε έναν τόπο που γέννησε ιδέες και αξίες οικουμενικής εμβέλειας σε μεταμοντέρνα εγωπαθώς αυτο-οικτιρώμενη Σπιναλόγκα.

   Προσπάθησα πολύ να κλείσω αυτό το σημείωμα με μια νότα αισιοδοξίας. Προ 2-3 εβδομάδων παρακολούθησα μια ενημερωτική εκδήλωση στο σχολείο της κόρης μου για τις σπουδές στο εξωτερικό, διοργανωμένη από τον σύλλογο γονέων και κηδεμόνων. Πρωταγωνιστές της εκδήλωσης ήταν -είτε ως φυσική παρουσία, είτε μέσω διαδικτυακών βιντεοκλήσεων- νεαροί απόφοιτοι του σχολείου που σπουδάζουν -και αρκετοί ταυτόχρονα δουλεύουν για να συντηρούνται- στο εξωτερικό. Είδα και άκουσα παιδιά προσγειωμένα, στοχοπροσηλωμένα, αποφασιστικά, κεφάτα, με πίστη στις δυνάμεις τους, λόγο λιτό και μεστό, χιούμορ και χαμόγελο. Τα παιδιά αυτά, που η εφηβεία τους συνέπεσε με την έναρξη της οικονομικής κρίσης και συχνά δραματικές αλλαγές στις -οικονομικές τουλάχιστον-ορίζουσες του οικογενειακού τους βίου, με εντυπωσίασαν με τον νουνεχή δυναμισμό με τον οποίο αντιμετωπίζουν το μέλλον τους. Το βλέπουν σαν ένα δρόμο ανηφορικό που απαιτεί διαρκή προσπάθεια, σθένος αλλά και ευελιξία και διάθεση πειραματισμού.
- «Προσπαθώ πολύ, αλλά αν δεν μου βγει, γιατί είναι ιδιαίτερα δύσκολη η σχολή μου και δεν επιτρέπει πολλά στραβοπατήματα, δεν θα το βάλω κάτω, η πορεία δεν σταματά, απλά αλλάζεις δρόμο», είπε χαρακτηριστικά ένας γελαστός φοιτητής Βιολογίας.
Έφυγα από κει με αρκετά αναπτερωμένο το ηθικό, αν και συνειδητοποίησα, ότι τα παιδιά αυτής της γενιάς δεν φεύγουν για σπουδές στο εξωτερικό μόνο για την ποιότητα των σπουδών και των πανεπιστημίων, ούτε μόνο για να χτίσουν ένα πλουσιότερο βιογραφικό, όπως συνέβαινε παλαιότερα.

 Δυστυχώς φεύγουν -κυρίως- ....για να αποδράσουν.

Αν θέλουμε να έχουμε οποιαδήποτε ελπίδα ανάκαμψης, πρέπει να κάνουμε το παν για να μπορέσουν οι νέες και οι νέοι να δημιουργήσουν στον τόπο τους και να αλλάξουν την αυτάρεσκα ηττοπαθή του μοίρα.

Τίποτα άλλο δεν έχει σημασία.

8 σχόλια:

  1. Σταμο, προσπερνω καποιες συζητησιμες διαπιστωσεις σου και υπογραμμιζω τις λεξεις "τις μακροχρόνιες συνέπειες της επικράτησης της νοοτροπίας του «κοτζαμπασισμού» με τη δολοφονική εξόντωση του Καποδίστρια". Θεωρω οτι αυτή η συντομη φραση εξηγει λιτα τα αιτια της μακροχρονης κακοδαιμονιας των ραγιαδων που αγονται και φερονται απο τους κοτζαμπασηδες της καθε εποχης και τους ιπποκομους τους –οπως σημερα.

    Θελω επισης να παρατηρησω οτι ο ελληνοκεντρισμος που μας ταλανιζει αθεραπευτα δεν μας αφηνει να προσεξουμε μια λεπτομερεια: Δεν ειναι ΜΟΝΟ η Ελλαδα που βρισκεται σε κριση τη τρεχουσα δεκαετια, αλλα και καμποσες αλλες ευρωπαϊκες χωρες που δεν εχουν τα δικα μας γνωρισματα.
    Πιστευω οτι αυτο ειναι κατι που δεν πρεπει να αγνοουμε στις οποιες αναλυσεις μας για τα αιτια της κρισης. Δειχνει οτι δεν φταινε μονο τα κακα του ελληνικου κεφαλιου μας αλλα ΚΑΤΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ που εχει ενσκηψει στον ευρωπαϊκο χωρο, απο την Ισλανδια ως τη Κυπρο.
    Αν συνειδητοποιησουμε τι μπορει να ειναι αυτο το ΚΟΙΝΟ αιτιο, τοτε ισως βρουμε και το νημα που θα μας οδηγησει μακρυα απο τον Μινωταυρο που μας τρωει σιγα-σιγα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Συμφωνώ μαζί σου.
    Ως κοινωνία, μας χαρακτηρίζει διαχρονικά η επικράτηση του θυμικού, η έλλειψη μετριοπάθειας, η απουσία ορθολογικότητας. Εξαντλούμε όλη μας την ορμή στο να κατασκευάζουμε μόνο διαμαρτυρίες, χωρίς να αναλαμβάνουμε καμία ευθύνη για τη διαμόρφωση του αδιεξόδου, χωρίς να έχουμε καμία διάθεση, ούτε πρόταση για πραγματική αναμόρφωση του δημόσιου βίου.
    Εξακολουθεί να επιβεβαιώνεται η συγκινησιοκρατία -πώς αλλιώς ερμηνεύεται η επιλογή των συγκεκριμένων προσώπων στο τιμόνι της χώρας, ιδιαίτερα αυτή την κρίσιμη περίοδο.
    Προτιμούμε να παρακάμπτουμε το πόσο μεθοδικά επιπόλαιοι είμαστε, προκειμένου να συντηρούμε τις ναρκισιστικές μας επενδύσεις...
    Πιθανότατα παρακολουθήσαμε την ίδια σχολική εκδήλωση. Κι'εγώ με τα ίδια συναισθήματα έφυγα, για να μην πω και με λίγη "παράδοξη ζήλια", που δεν είμαι στη θέση τους, που τώρα πια, παρ'όλο που δεν μπορώ να αποδεχθώ την πραγματικότητα που με περιβάλλει, δεν μπορώ να αποδράσω...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Σταμάτη, για μιαν ακόμα φορά χαίρομαι να διαβάζω εύστοχες επισημάνσεις και νηφάλιες απόψεις. Είμαι βέβαιος ότι υπάρχει ένας κόσμος -για να το εκφράσω ουδέτερα- που συμφωνεί κι είναι απόλυτα πεπεισμένος ότι αυτές οι κακοδαιμονίες θα πρέπει ν' αλλάξουν.

    Το κακό -κατά τη γνώμη μου- είναι ότι ενώ πάντοτε υπήρχε ένας αντίστοιχος "κόσμος", που ανάλογα με την εποχή και την περίσταση αναζητούσε -ή και λαχταρούσε ακόμα- αυτές οι ιδέες και τα πρότυπα να παύσουν να γαλουχούν και ν' αποκοιμίζουν γενιές, εντούτοις με το πέρασμα των χρόνων και των εποχών ο "κόσμος" αυτός αδυνατούσε να "συναντηθεί" και να μετατραπεί σ' ένα συμπαγές πλειοψηφικό ρεύμα που να είναι σε θέση να προσανατολίσει την κοινωνία -και τη χώρα- σε μια πορεία με θεσμούς και αξίες απαλλαγμένες από αγκυλώσεις και στερεότυπα του παρελθόντος.

    Σήμερα βιώνουμε τ' αποτελέσματα αυτών των ματαιωμένων συναντήσεων. Αυτά διώχνουν τα παιδιά μας κι απ' τις κάλπες κι απ' την πολιτική κι απ' τη χώρα.

    Θέλω πολύ να συμμεριστώ ένα μέρος έστω απ' το αισιόδοξο κλείσιμό σου, αλλά πίστεψέ με ειλικρινά δεν το καταφέρνω.

    Αυτά τα παιδιά κι όσα έρθουν ακόμα, μόνο αν "βρεθούν" για ν' ανατρέψουν τα λάθη μας θα κατορθώσουν να επιβιώσουν και να ζήσουν σ' αυτή τη χώρα.

    Σε χαιρετώ εγκάρδια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Είναι μια αναμφισβήτητα πικρή αλήθεια ότι πάμπολλοι φερέλπιδες νέοι φεύγουν από την Ελλάδα για να μην ξαναγυρίσουν ποτέ πια. Και να ξαναγυρίσουν, όμως, με την επιθυμία να βοηθήσουν, πιθανότατα δεν θα καταφέρουν κάτι ιδιαίτερο. Ίσως ο βαθύτερος λόγος είναι ακριβώς ό,τι αναφέρεται στο πρώτο μέρος του κειμένου, ότι δηλαδή το παρόν μας, μέσα στο οποίο «κατασκευάζεται» και η εκάστοτε εικόνα του παρελθόντος, δεν μπορεί να παραγάγει πραγματικά αξιόλογη θεωρία για το ποιοι είναι οι βαθύτεροι λόγοι των «επιφαινομένων» προβλημάτων. Χωρίς μια νέα αντίληψη ταυτότητας που να αποδομεί επιδραστικά ό,τι ξέρουμε ως τώρα, μάλλον θα μείνουμε επ΄ αόριστον έρμαια του ιστορικού χρόνου και της όποιας ελπίδας μπορεί να φέρει μόνον η αργή εναλλαγή των γενεών.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Πολλοι λιγοι εχουν αναλυσει το αρρωστημενο διπολο στην χωρα :μετριες ικανοτητες/ανεπαρκης προσπαθεια-ματαιωμενες υπερβολικες προσδοκιες.

    Αυτο δημιουργει μια διπολικη κατασταση συμπεριφορας του λαου και του πολιτικου προσωπικου.

    Ειδικοτερα, απο τα 2009, τα πολιτικα κομματα [και η κυβερνωσα μεγαλοσυνιστωσα (ΣΥΡΙΖΑ)] εκμεταλλευομενα , ο "σοφος" λαος μας υφισταται αγκιτατσια/προπαγανδα* (εκστρατειες φοβου και ελπιδας χωρις πολιτικο σχεδιο. Δηλ. η κεντροδεξια καλλιεργει τον φοβο της εξοδου απο το ευρω η/και την Ε.Ε. , ενω η "αριστερα" υποσχεται κουρεμα χρεους, κοκκινων δανειων,οτι δεν θα περικοπουν μισθοι και συνταξεις, οτι .....

    Στο εκαστοτε κυβερνων κομμα/ κομματα σεν βλεπω κανενα σχεδιο (οικονομικης φυσης) εκτος απο την -κατα το δυνατον- παραταση κατοχης της εξουσιας.

    *"....εκμεταλλευομενοι την ολη συναισθηματικη κατασταση στην οποια ειχαν περιελθει μεγαλα τμηματα του πανσοφου λαου μας, περιοδευαν -επι πολυν χρονο- σε πολεις και κωμοπολεις της χωρας, οπου εκφωνουσαν πυρινους λογους[...], απευθυνομενοι τοσο στο καταρακωθεν θυμικον οσο και στην διαταραγμενη λογικη των ακουοντων, εγγραφοντες παμπολλα μελη, ατινα λησμονωντας τους τεως ευεργετας τους, εψηφισαν μαζικα το “κομμα ...”, οπερ εγενετο πλεον πλειοψηφων, εις τα επομενας εκλογας,…” σχολιο 8 στις 24-4-2012 7:12 pm
    http://www.poiein.gr/archives/17495

    ΑπάντησηΔιαγραφή


  6. Και εφοσον αναφερθηκε τα περι σπουδων και επαγγελματικης αποκαταστασης απο κανεναν πολιτικο δεν ακουσα οτι :
    1. “η διεθνης ταση εχει μεταβληθει απο την υψηλοτερη δυνατη εκπαιδευση για ολους στην βελτιστη για τον καθενα”, ασχετα απο οικογενειακες/κοινωνικες φαντασιωσεις/αυταπατες.

    2.Ειναι γνωστος ο υπερκορεσμος πτυχιουχων, ακομη και στις περιζητητες σχολες (εως και τετραπλασιασμος), σε σχεση με τις αναγκες της χωρας, προ της οικονομικης κρισης.Το εντυπωσιακο ειναι οτι εκτος απο το ΤΣΜΕΔΕ που εχει 2900 διαγραφες μηχανικων το 2013 και 2014 , παρατηρουνται διαγραφες σε ιατρους!!!! και Δικηγορους (περι τους 1000 το 2014)
    Για περισσοτερα βλ.
    http://syspeirosiaristeronmihanikon.blogspot.gr/2015/10/blog-post_5.html

    3.Εχει επελθει το τελος της ευρειας κοινωνικης κινητικοτητας της περιοδου 1960-2000 μεσω ανωτατων σπουδων, με την εξαιρεση του επαγγελματικου νεποτισμου**

    4.Τολμω να ονομασω αυτην την κριση ως κριση στρεβλης βασικης εκπαιδευσης και μαζικοτατων σπουδων στην τριτοβαθμια εκπαιδευση, με παραλληλη κατεδαφιση της ποιοτητας στην επαγγελματικη μεταλυκειακη εκπαιδευση.

    5. Βαθμιαια μειωση των εισαγομενων σε ΑΕΙ/ΑΤΕΙ και προωθηση των αποφοιτων λυκειων στην επαγγελματικη εκπαιδευση απο το σημερινο 75% στο 50% (μεσος ορος ΕΕ)Tο υπολοιπο 25% πρεπει να οδηγηθει σε εαπαρκους/υψηλου επιπεδου τεχνικη/επαγγγελματικη εκπαιδευση τεχνικων/τεχνιτων,...που να οδηγει σε επαγγελματα τουρισμου/πρωτογενους παραγωγης/μεταποιησης/...


    ** Το 2013, βλεποντας ενα αφιερωμα για την Ρουμανια της ΕΤ3, διαπιστωσα οτι πολλα ελληνοπουλα σπουδαζουν ιατρικη και φαρμακευτικη στην Timisoara. Μαλιστα σε ενα τμημα 60 φοιτητων οι 30 ηταν ελληνες. Για τους φοιτητες φαρμακευτικης υποθετω οτι οι περισσοτεροι ηταν παιδια φαρμακοποιων που θα διαδεχθουν την οικογενειακη επιχειρηση.

    Οποτε, επειδη αναλογα ισχυουν και για τα παιδια μηχανικων, το προβλημα του επαγγελματικου νεποτισμου θα επιδεινωνεται με την διανυομενη δεκαετη (;) κριση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Και επειδη τοσο ως μηχανικος αλλα κια λογω χαρακτηρα ειμαι φυσει θετικος ανθρωπος.


    Θα εκτιμουσα οτι περι το 2022 θα μπορέσει η Ελλάδα να αυξήσει το ΑΕΠ της πάνω από το 2%, υπο προυποθεσεις οπως :

    τραπεζες που να δανειοδοτουν το υγιες επιχειρειν

    οικονομικη δημοκρατια

    ανασυγκροτηση υποστηρικτικης βιομηχανιας/βιοτεχνιας για παραγωγη προϊοντων ενσωματουμενων σε επενδυσεις, υποκατασταση εισαγωγων και εξαγωγες

    βαθμιαια αποκτηση τεχνικης κουλτουρας/κουλτουρας παραγωγου

    Βαθμιαια μειωση των εισαγομενων σε ΑΕΙ/ΑΤΕΙ και προωθηση των αποφοιτων λυκειων στην επαγγελματικη εκπαιδευση απο το σημερινο 25% στο 50% (μεσος ορος ΕΕ)

    Διαφημιση των πλειστων οσων πλεονεκτηματων της χωρας και των τομεων που πρεπει να αναπτυχθουν

    διαμονη τουλαχιστον 2 εκατομμυριων βορειων 50% του ετους (σε επιλεγμενα απο τα 2,2 εκατ. ακατοικητα διαμερισματα και μερικα νεα συν τω χρονω)

    νοσοκομειακος/θεραπευτικος/αποθεραπευτικος τουρισμος
    εκπαιδευση αλλοδαπων προπτυχιακων και μεταπτυχιακων φοιτητων
    …………………………

    ΑπάντησηΔιαγραφή