14 Μαΐ 2013

Ιανός: Οι δύο όψεις του Ολυμπιακού και της ελληνικής κοινωνίας

Aς ξεκαθαρίσω ευθύς εξ'αρχής ορισμένα πράγματα: είμαι -«πονεμένος»- ΑΕΚτζής, ο Ολυμπιακός, ως σύλλογος, μου είναι ακραία αντιπαθής και η -καλώς ή κακώς- κυριαρχική παρουσία του την τελευταία δεκαπενταετία μου προκαλεί έντονη δυσφορία. Συνεπώς, οι απόψεις που εκφράζω πόρρω απέχουν από το να χαρακτηρίζονται αμερόληπτες ή «αντικειμενικές».
Έχοντας λοιπόν διευκρινίσει ότι δεν υποδύομαι τον ψύχραιμο και απροκατάληπτο σχολιαστή, οφείλω να παραδεχθώ ότι το περασμένο Σαββατοκύριακο ο Ολυμπιακός υπήρξε, στην μπασκετική και την ποδοσφαιρική εκδοχή του, το βασικό θέμα συζήτησης στις πραγματικές και διαδικτυακές συντροφιές, το απόλυτο talk of the town, που λένε και στο χωριό μου. Η επιβλητική παρουσία και ο αξιοθαύμαστος θρίαμβος του μπασκετικού Ολυμπιακού στο final four της κορυφαίας διασυλλογικής ευρωπαϊκής διοργάνωσης έκαναν την εικόνα της κραυγαλέα άδικης επικράτησης της ποδοσφαιρικής ομάδας του πειραιώτικου συλλόγου στον τελικό του κυπέλλου Ελλάδος να φαντάζει ακόμη πιο αξιοθρήνητη (απ'ότι συνήθως). Η λάμψη της καθολικής ευρωπαϊκής αναγνώρισης μιας ομάδας νεανικής, σοβαρής και οργανωμένης ήρθε σε αντιπαράθεση με τη θλιβερή ματαιοδοξία της συμπλεγματικής «ανωτερότητας» αυτών που «απαγορεύεται να χάσουν».
   Από τη μία, η ομαδικότητα, η πίστη στο σχέδιο και την προεργασία, η ταπεινότητα της πραγματικής αυτοπεποίθησης, και από την άλλη, η νευρωσική αλαζονεία του μονίμου πρωταθλητή και ο χαιρέκακος μικρόψυχος επαρχιωτισμός που χαρακτηρίζει «γραφικές» τις αντιδράσεις στα απεχθή διαιτητικά όργια. Το καθαρό και αντρίκειο αθλητικό επίτευγμα του μπασκετικού Ολυμπιακού τον καταξίωσε στις συνειδήσεις φίλων και αντιπάλων, ενώ οι ερυθρόλευκοι ποδοσφαιριστές πανηγύρισαν σε ένα εκκενωθέν, από το υγιές τμήμα των οπαδών τους, Ο.Α.Κ.Α. την κατάκτηση ενός ακόμη τροπαίου που δεν άξιζαν, γεννώντας και νέες αντιπάθειες. Οι μεν πέτυχαν μια ιστορικών διαστάσεων επιτυχία υπερασπιζόμενοι επιτυχώς έναν ευρωπαϊκό τίτλο, οι δε προσέθεσαν στο παλμαρέ τους το ...εικοστό; (ε, ...και;) νταμπλ, όταν αυτό που προσδοκούν, χρόνια τώρα, οι μπουχτισμένοι από εγχωρίους τίτλους οπαδοί τους είναι η ευρωπαϊκή καταξίωση. Κυρίαρχη φυσιογνωμία στην μία περίπτωση είναι ένας προπονητής μετρημένος, εργατικός, προσγειωμένος και μεθοδικός που, εν μέσω διαρκών αμφισβητήσεων από τον τύπο και τους οπαδούς της ομάδας του, παρέμεινε προσηλωμένος στον στόχο του αποδεικνύοντας τελικά την αξία του με το έργο του και από την άλλη το στίγμα δίνει ένας ιδιοκτήτης-πρόεδρος κακέκτυπο Ρώσου ολιγάρχη, χουλιγκανικής νοοτροπίας και αισθητικής βαλκάνιου τσαμπουκαλή. Δουλειά, χαμηλοί τόνοι, σωστή σωματική και ψυχική προετοιμασία, μαχητικότητα, πάθος και μυαλό από τη μία, έπαρση, κουτσαβακισμοί, παρασκήνιο, «κονέ», παραγοντισμοί και επίδειξη «ισχύος» από την άλλη.

   Οι προφανείς αυτές διαφορές θα μπορούσαν να αποδοθούν στην χαώδη διαφορά επιπέδου που υπάρχει μεταξύ των ανθρώπων (παραγόντων, προπονητών, αθλητών) που ασχολούνται με τα δύο αυτά αθλήματα στη χώρα μας. To  ποδόσφαιρο υπήρξε πάντοτε το πεδίο κοινωνικής προβολής και επιβολής αρχομανών και «σκοτεινών» οικονομικών και άλλων παραγόντων και των συνήθων παρασίτων που τους περιτριγυρίζουν, οι δε σποραδικές επιτυχίες των ομάδων σε συλλογικό ή εθνικό επίπεδο είχαν χαρακτήρα συγκυριακό και πρόσκαιρο, χωρίς ποτέ να τεθούν οι βάσεις  ενός υγιούς και μακροχρόνιου μοντέλου λειτουργίας και ανάπτυξης. Το μπάσκετ αντίθετα, οικοδόμησε με σοβαρότητα και πιο μακρόπνοη οπτική πάνω στον θρίαμβο του '87 και παρουσίασε συνέχεια και συνέπεια, διατηρούμενο επί δεκαετίες στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο.

   Το ζήτημα δεν αφορά, θαρρώ, μόνο τον αθλητισμό. Στην πραγματικότητα συν-υπάρχουν δύο εκφάνσεις της ελληνικής κοινωνίας σε όλους σχεδόν τους επιμέρους τομείς της. Συνυπάρχει η κοινωνία της αρπαχτής, των «κολλητών», της μεμψιμοιρίας, της στρεψοδικίας, της εγωτικής φιλαυτίας, της «φυλής» και της φαμίλιας με την κοινωνία της επίμονης προσπάθειας, του μέτρου, της γνώσης, της έρευνας, του πειραματισμού, της προσωπικής ευθύνης και λογοδοσίας, της συλλογικότητας. Κάποιοι μιλούν για δύο Ελλάδες, για δύο παράλληλες, αντιμαχόμενες πραγματικότητες και εύχονται -ή και αγωνίζονται για- την επικράτηση της μίας επί της άλλης. Η προσέγγιση αυτή είναι ρεαλιστική, εντούτοις υποτιμά, νομίζω, το γεγονός ότι αυτές οι δύο όψεις συνυπάρχουν σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού της κοινωνίας: στην εκπαίδευση, στο σύστημα υγείας, στη δικαιοσύνη, την επιχειρηματικότητα, τη δημόσια διοίκηση, τον στρατό, την εκκλησία. Δεν είναι παράλληλα και ασύμπτωτα σύμπαντα, είναι, μάλλον δυό όψεις του ίδιου προσώπου... του προσώπου μας. Λίγο-πολύ οι δύο αυτές αντιλήψεις, πρακτικές, θεωρήσεις και αισθητικές ενυπάρχουν σε άλλοτε άλλο βαθμό και συ(γ)-κροτούν τον κάθε ένα από μας.

   Είναι, λοιπόν, μέχρι ενός σημείου,  στο χέρι του καθενός, να δώσει προβάδισμα σε εκείνη την πτυχή που θεωρεί ότι τον εκφράζει καλύτερα...

8 σχόλια:

  1. 'Ολα στο χέρι μας είναι, Σταμάτη, κι όλα απ' το χέρι μας περνάνε, αλλά διαφοροποιούνται απ' τη στιγμή που ο καθένας μας δρα και συμπεριφέρεται κατά το πως περνά απ' το μυαλό του κι όχι σύμφωνα με κοινά παραδεκτές αρχές κι αξίες ως μέλος της κοινωνίας.

    Ο ατομισμός κι η ιδιοτέλεια είναι τόσο βαθειά ριζωμένα, που φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο να παραμεριστούν σύντομα ώστε ν' αναπροσανατολιστούμε προς την αλληλεγγύη και το γενικό συμφέρον.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Απόλυτα ορθές οι παρατηρήσεις, όντως ήταν τραγικό το κοντράστ ανάμεσα στον ποδοσφαιρικό και τον μπασκετικό Ολυμπιακό. Και ήταν σίγουρα ένας εξαιρετικός όσο και αναπάντεχος τρόπος να «παιδαγωγηθούν» λίγο αυτοί που ξαναδίδαξαν...ήθος και αρχές στο πλαίσιο της γνωστής τους παιδαριώδους ψυχολογίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Συμφωνώ πάραυτα με τα λεγόμενα σου Σταμάτη. Νομίζω μάλιστα ότι το καίριο σημείο του άρθρου σου είναι η συνύπαρξη των δύο όψεων που περιγράφεις. Είναι έτσι ακριβώς. Η ανώριμη προσέγγιση που οι περισσότεροι θα έχουμε κάνει κάποια στιγμή στη ζωή μας μας οδηγεί κατευθείαν σε ένα μανιχαϊσμό, έναν δυαλισμό που ουσιαστικά αποκρύπτει την ουσία και λειτουργεί ως εύκολη δικαιολογία για να πάμε παρακάτω. Όλα (καλά και άσχημα) βρίσκονται μέσα μας, στην υπόστασή μας... Είναι λοιπόν επιλογή μας τι, πόσο,πότε, γιατί κ.ο.κ. θα προβάλλουμε ως συμπεριφορά. Θέλω να κλείσω με έναν παραλληλισμό που μου θυμίζει η νοοτροποία που έχει αναπτύξει τα τελευταία-αρκετά χρόνια η ομάδα του Ολυμπιακού. Μου θυμίζει έντονα λοιπόν δύο πραγματα...Την περίοδο του Πασοκ που ναι μεν ψηφιζόταν απο τους πολίτες μεν για προσωπικό όφελος όμως δε(βλ.κομματικό κρατος κλμ)και κατα βάθος όλοι γνωριζαν τι κακό στο κοινωνικό σύνολο με αυτή την συμπεριφορά και δευτερον μου θυμίζει την νοοτροποία των γειτόνων μας Τούρκων που σε καθε λόφο, κτήριο, και οτι άλλο θες εχουν βάλει την σημαία τους δείχνοντας με αυτό το τρόπο οτι ούτε αυτοί βαθιά πιστεύουν ότι τα εδάφη είναι δικά τους. Έχουν την ανάγκη και οι δύο, οι μεν με τους τίτλους οι δε με την σημαία τους να σημαδέψουν το χώρο και την προσοχή που συμπλεγατικά τους λείπει.Θα μπορούσα να γράφω ώρες για το θέμα που ανέπτυξες, όπως έχω κάνει και στο παρελθόν για την περίοδο Κόκκαλη που ουσιαστικά δημιούργησε αυτή την νοοτροποία, αλλα νομίζω ότι πλέον έχει καταστεί σαφές σε πολλούς το καταστρεπτικό αυτό μοντέλο. Μια ακόμη παρατήρηση: Εντυπωσιακή είναι η μεταστροφή κυρίως των ελληνων παικτών απο την στιγμή που πάνε στη συγκεκριμένη ομάδα. Πραγματικό θέμα για διδακτορικό ψυχιατρικής! Τέλος να ευχηθώ η ομάδας μας ΑΕΚ να μην πάρει ποτέ παράδειγμα απο τέτοιες νοοτροποίες και γιατί όχι να φέρει την νέα εποχή στον αθλητισμό. Έχουμε την δυναμική και θα είν αι κρίμα να μην το καταφέρουμε όχι για μας αλλα για την χώρα συνολικά και έτσι να κουβαλήσουμε και τους άλλους στο καλό αγώνα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Για τον ποδοσφαιρικό Ολυμπιακό: η ομάδα δεν παίζει μπάλα μήνες τώρα και ο Αστέρας σαφώς αδικήθηκε στο 90λεπτο.Η κυριαρχία της στην Ελλάδα οφείλεται πρωτίστως στην ανυπαρξία ανταγωνισμού και δευτερευόντως στη διαιτητική εύνοια που ακολουθεί παραδοσιακά τους ισχυρούς.Το Σάββατο το βράδυ πραγματικά αηδίασα και μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως και χιλιάδες άλλοι γάβροι ένιωσαν το ίδιο.
    Για τον μπασκετικό Ολυμπιακό: δεν τον πίστευα αλλά με υποχρέωσε να υποκλιθώ.Ίσως σε επίπεδο ταλέντου να μην είναι η καλύτερη ομάδα που είχαμε ποτέ,αλλά σε επίπεδο συμβολισμών είναι η πιο Ολυμπιακή ομάδα όλων των εποχών:ψυχή,πάθος,αγώνας μέχρι τέλους.
    Για τον Μπαρτζώκα: σεμνός,εργατικός,βαθύς γνώστης της δουλειάς του και-δίκαια- ο πρώτος Έλληνας κόουτς που κατακτά το Κύπελλο.Πραγματικό υπόδειγμα!
    Για την ΑΕΚ: εύχομαι ταχεία ανάρρωση,αλλά έχω επιφυλάξεις.Ο Μελισσανίδης είναι "μία από τα ίδια" παράγοντας απ'αυτούς που κυριάρχησαν στο ποδόσφαιρό μας από τη δεκαετία του "80 και ύστερα:Βαρδινογιάννης-ρίνγκο,Κοσκωτάς,Σαλιαρέλης,Κόκκαλης,Πατέρας,Μαρινάκης κλπ.
    Καμία σχέση με τον άρχοντα Μπάρλο (ακόμη θυμάμαι το πρωτοσέλιδο "Φως" όταν έφυγε:ΑΡΧΟΝΤΑΣ με κεφαλαία,έτσι τον έγραφε).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Και στο τέλος τα "πρόβατα" ξύπνησαν...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Σταμάτη, για μία ακόμα φορά πέτυχες "διάνα" με τα σχόλιά σου. Όπως και εσύ έτσι και εγώ, αν και φανατικός αντι-ολυμπιακός (για τους λόγους που πολύ εύστοχα ανέλυσες), δεν μπορούσα παρά να υποκλιθώ στο κατόρθωμα της ομάδας μπάσκετ του Ολυμπιακού. Και πρέπει να πω, ότι ως πρώην ενεργός παίκτης μπάσκετ, τα παιδιά του Ολυμπιακού έπαιξαν εξαιρετικά και στους 2 αγώνες και επάξια επαναστέφθηκαν πρωταθλητές Ευρώπης.
    Όσον αφορά τις 2 όψεις της Ελληνικής πραγματικότητας, θεωρώ ότι είναι στο χέρι μας να ωθήσουμε τα παιδιά μας (γιατί ή δική μας γενιά το έχασε το τρένο)στη σωστή και υγιή αντίληψη. Σίγουρα η κρίση αξιών που διανύουμε, η οποία είναι πολύ εντονότερη της οικονομικής κρίσης, είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να γίνει αυτό. Ας ελπίσουμε ότι τουλάχιστον η δική μας γενιά θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και θα "αντισταθμίσει" μερικώς τα τραγικά λάθη της περιβόητης γενιάς του Πολυτεχνείου....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Σταμάτη,συνεχίζοντας από την τελευταία σου πρόταση θέλω κι εγώ να εκφράσω κάποιες σκέψεις και συναισθήματά μου.Ξέρεις εσύ ότι είμαι Ολυμπιακός και ότι σε λογικά πλαίσια μπορεί και να φερθώ ''φανατικά'' μετά από μία μεγάλη νίκη,αρκεί αυτή να είναι δίκαιη.Κι εννοώ δίκαιη όχι με ποδοσφαιρικούς όρους αλλά σε σχέση με διαιτησία,παρασκήνιο κτλ.
    Το θέμα λοιπόν είναι πώς μπορούμε να αντιδράσουμε όλοι οι φίλαθλοι-οπαδοί σε μία τέτοια κατάσταση που έχει διαμορφωθεί.Προσωπικά εδώ και καιρό και ιδιαίτερα μετά τη φυγή μου από την Αθήνα άρχισα να χάνω το ενδιαφέρον μου για τους αγώνες της ομάδας μου.Η νοοτροπία αυτή που ανέφερες σε συνδυασμό με το εν γένει χαμηλό επίπεδο ήταν οι λόγοι.Νομίζω ότι όλοι οι φίλαθλοι πρέπει πλέον συνειδητά να απέχουν όταν βλέπουν τέτοιες συμπεριφορές.Σε μένα μέχρι τώρα γινόταν ας το πούμε συναισθηματικά,πλέον αρνούμαι και να βλέπω στην τηλεόραση την ομάδα μου,τουλάχιστον μέχρι να δω αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφορών.Ενδεχομένως να δω τους ευρωπαικούς αγώνες της,όπου τουλάχιστον εκεί είμαστε ''κότες'' (όπως έλεγε ο Πρόεδρος!) τόσο σε επίπεδο διοικητικού τσαμπουκά όσο και σε διαιτησία και σε συμπεριφορά παικτών και οπαδών.Κι εκεί φαίνονται οι δυνατότητες της ομάδας και μπορούμε και να χαρούμε και λίγο όταν παίζουμε καλά...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έτσι είναι Γιάννη, όπως το πάνε, θα απαξιώσουν εντελώς το προϊόν που πουλάνε και θα χάσουν πρώτα τους "πελάτες¨ και μετά τους "στρατιώτες"....

      Διαγραφή