1 Δεκ 2011

Η ευρωπαϊκή αντίληψη της Ελλάδας (Από τον Βύρωνα στα PIIGS)

Τι είναι ο Ευρωπαίος; 
Είναι αυτός που έχει υποστεί φιλοσοφικά την επίδραση της αρχαίας ορθολογιστικής σκέψης, που έχει ζήσει με την ιουδαϊκοχριστιανική πνευματικότητα κι έχει υποστεί την επίδραση της ρωμαϊκής διοίκησης και των ρωμαϊκών θεσμών. 
Αθήνα, Ιερουσαλήμ και Ρώμη. 
Η κατανόηση, η συνείδηση, ο νόμος.
Χωρίς αυτά δεν υπάρχει Ευρώπη.


Paul Valery 
(Γάλλος ποιητής και φιλόσοφος, 1871-1945)


Το κείμενο αυτό αποτελεί τη φυσική συνέχεια του προηγουμένου (Η ελλαδική αντίληψη της Ευρώπης (No money, no honey)), αν και θα πρέπει εξ’αρχής να ομολογήσω, ότι μεθολογικά δεν είναι ορθό να επιχειρείς να προσεγγίσεις την οπτική του παρατηρητή σε ένα σύστημα, όπου είσαι ο παρατηρούμενος. Επειδή όμως οι σχέσεις των ανθρώπων και των κοινωνιών δεν διέπονται κατά απόλυτο και μονοσήμαντο τρόπο από τους νόμους της φυσικής, θα επιχειρήσω μια προσέγγιση στον τρόπο θέασης της Ελλάδας από τους Ευρωπαίους εταίρους της.
Το ζήτημα μπερδεύεται ακόμη περισσότερο όταν τεθούν περισσότερα ερωτήματα, όπως: Όταν λέμε Ευρώπη τι εννοούμε; Είναι ίδια η αντίληψη των Ισπανών ή των Πορτογάλων με αυτή των Γερμανών ή των Ολλανδών; Είναι η προσέγγισση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων αντιπροσωπευτική των απόψεων των κοινωνιών τους; Τι αντιλαμβάνονται αυτοί ως Ελλάδα; Διαχωρίζουν (και μάλιστα ανέκαθεν) τους αρχαίους από τους νέο-έλληνες; Mήπως οι συζητήσεις, οι κραυγές, οι υπερβολές, τα συνεχή δημοσιεύματα στο διεθνή τύπο και το διαδίκτυο σχετικά με την Ελλάδα και τους Έλληνες είναι απλώς ένα σύμπτωμα του πανικού και του φόβου όλων, μπροστά στην ανεξέλεγκτη (όπως εξελίσσεται) δυναμική της κρίσης;

Ας προσπαθήσουμε να δούμε το θέμα νηφάλια.

Είναι μάλλον σαφές ότι στο μυαλό των περισσότερων δυτικοευρωπαίων, από την Αναγέννηση και μετά, η Ελλάδα ήταν η πατρίδα του Αριστοτέλη, του Περικλή, του Ευριπίδη, του Θουκυδίδη, του Πυθαγόρα, του Αρχιμήδη, και σταματούσε κάπου εκεί. Η ελληνική επανάσταση όμως, του 1821, ήταν ένα πολύ σημαντικό πολιτικό γεγονός σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ήταν, μετά την τροπή που είχαν πάρει τα πράγματα με την επανεγκαθίδρυση της απολυταρχίας στη Γαλλία (όπου η γαλλική επανάσταση, παρά την προφανώς τεράστια ιστορική της σημασία, κατέληξε στην άνοδο του Ναπολέοντα στην εξουσία) και την αποκατάσταση (μετά τους ναπολεόντιους πολέμους) ενός σφιχτού status quo στην ευρωπαϊκή ήπειρο, η πρώτη ένοπλη εξέγερση έθνους εναντίον μιας, φαινομενικά έστω, κραταιάς αυτοκρατορίας (της οθωμανικής). Οι χιλιάδες φιλέλληνες νέοι από όλη την Ευρώπη αλλά και από την Αμερική που ήρθαν και πολέμησαν για την ελληνική ανεξαρτησία δεν ήταν ρομαντικοί, μορφωμένοι αρχαιολάτρες, αλλά φλογεροί υπέρμαχοι του Διαφωτισμού και της αρχής της αυτοδιάθεσης των λαών. Ο θάνατος του Βύρωνα στο μαρτυρικό Μεσολόγγι προκάλεσε αίσθηση και έκανε την ιερή πόλη συμβολική πρωτεύουσα του ιδεώδους της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας. Οι Έλληνες, έγιναν ο πρώτος λαός που κέρδιζε επαναστατώντας την ελευθερία και την ανεξαρτησία του σε μια πραγματική παλιγγενεσία. Στα επόμενα εκατό χρόνια που ακολούθησαν πολλές πολυεθνικές αυτοκρατορίες κατέρρευσαν και πολλά έθνη κράτη ξεπήδησαν. Η συμμετοχή της Ελλάδας σε δύο παγκοσμίους πολέμους και η ηρωική και ακατάβλητη αντίσταση του ελληνικού λαού στο ναζισμό προκάλεσε από σεβασμό ως θαυμασμό φίλων και αντιπάλων. Αλλά και πιο πρόσφατα, η πτώση της χούντας  το 1974 προανήγγειλε ένα κύμα εκδημοκρατισμού αρχικά στην Ιβηρική χερσόνησο, ακολούθως στη Λατινική Αμερική και εν τέλει και στην Ανατολική Ευρώπη.
Η Ελλάδα, στα λιγότερα από 200 χρόνια της σύγχρονης ιστορίας της ως έθνους-κράτους, μπορεί να μην είχε το κλέος και τη δόξα του αρχαίου της πολιτισμού, αλλά υπήρξε πάντοτε παρούσα στα μεγάλα ιστορικά ραντεβού και κέρδιζε με αίμα και προσπάθειες (και πισωγυρίσματα και καταστροφές) μια όλο και καλύτερη θέση στη διεθνή σκηνή.

Πέραν δε, των γεωπολιτικών, η ελληνική παρουσία διεθνώς, διαρκώς ενισχύονταν. Έλληνες μετανάστες σε Ευρώπη, Αμερική και Αυστραλία πρόκοβαν και προόδευαν, Έλληνες επιστήμονες διακρίνονταν και διακρίνονται στα εγκυρότερα πανεπιστήμια του κόσμου, Έλληνες εφοπλιστές κυριαρχούσαν στις διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές (και ενίοτε συνάρπαζαν με τον θυελλώδη βίο τους) ο Καβάφης, ο Μητρόπουλος, ο Σεφέρης, ο Καζάν, ο Καζαντζάκης, η Κάλλας, ο Χατζηδάκις, ο Θεοδωράκης, ο Ελύτης γνώρισαν στον κόσμο τη σύγχρονη εκδοχή του ελληνικού πολιτισμού.

Μπορεί (παρά τη διάθεση μας να ομφαλοσκοπούμε) να μην είμασταν το κέντρο του κόσμου, μπορεί ενίοτε να αντιμετωπιζόμασταν φολκλορικά (Ζορμπάς, συρτάκι, ούζο, greek καμάκι), αλλά σε καμία περίπτωση δεν θεωρούμασταν χώρα παρίας ή έθνος απατεώνων, κηφήνων και παρασίτων. Αρκούν οι λαμογιές με τις κοινοτικές επιδοτήσεις, οι πολιτικά κουτοπόνηρες «απογραφές» των ελληνικών κυβερνήσεων, τα greek statistics, η θηριώδης φοροδιαφυγή, η απερίγραπτη συμπεριφορά Έλληνα πρωθυπουργού που διαλαλούσε όπου γης τη διαφθορά των «υπηκόων» του, η μαθηματικώς βεβαία και προδιαγεγραμμένη αδυναμία εκπλήρωσης των όρων και των δεσμεύσεων του μνημονίου, οι νομοτελειακές κοινωνικές αντιδράσεις με απεργίες και διαδηλώσεις για να προκαλέσουν αυτό το πρωτοφανές κύμα αρνητικών, υβριστικών και χυδαίων δημοσιευμάτων, αυτή την άνευ προηγουμένου δυσφημιστική λαίλαπα και αυτή την εν τέλει απροκάλυπτα ρατσιστική συμπεριφορά; (αν σας φαίνεται υπερβολικός ο όρος «ρατσιστική», κάντε τον κόπο να κουβεντιάσετε με κάποιο φίλο ή συγγενή σας που ζει στο εξωτερικό και θα σας το εξηγήσει καλύτερα).

 Όσο σημαντικά και αν είναι όλα αυτά (και είναι), στην πραγματικότητα δεν αρκούν. Τα υποτιμητικά αρτικόλεξα τύπου PIIGS, που προσβάλλουν ξεδιάντροπα ολόκληρους λαούς, ήταν αδιανόητα πριν λίγα μόλις χρόνια, όταν, έστω και σε επίπεδο ρητορείας, η συζήτηση στην Ευρώπη ήταν για τη συνοχή, την ισοτιμία, την αλληλεγγύη. Η οικονομική κρίση και ο θρίαμβος των αχαλίνωτων αγορών επί των άτολμων, σπιθαμιαίων πολιτικών ηγεσιών της Ευρώπης (και όχι μόνον) αποκάλυψε την προβληματική αρχιτεκτονική του κοινού νομίσματος και ξεγύμνωσε τη θεσμική ανυπαρξία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η βραδυκίνητη γραφειοκρατία των Βρυξελλών και οι διάφοροι Μπαρόζο, Φαν Ρομπάι και Όλι Ρεν αποδείχθηκαν τραγικά ανεπαρκείς για την αντιμετώπιση της αγοραίας κερδοσκοπίας. Η Ελλάδα, με τα προβλήματα και τις αβελτηρίες της έγινε η κερκόπορτα για την άλωση του κάστρου της Ευρώπης (μιας ηπείρου, όπου μετά το Β’παγκόσμιο πόλεμο είχαν οικοδομηθεί κοινωνίες, σίγουρα όχι χωρίς προβλήματα, αλλά με δημοκρατικούς θεσμούς, σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, ανεκτικότητα, με κράτος πρόνοιας, με μίνιμουμ παροχών υγείας και παιδείας, με σεβασμό στα δικαιώματα των εργαζομένων). Τώρα πια, όλα αυτά επανεξετάζονται και περιορίζονται, σε όλη την Ευρώπη, όχι μόνο στην Ελλάδα. Η κοντόφθαλμη (για μια ακόμη φορά στην ιστορία) τιμωρητική, ψευδοηθικίστικη, καλβινιστική οπτική της γερμανικής πολιτικοοικονομικής ελίτ, είδε στην κρίση μια πολιτική ευκαιρία de facto γερμανοποίησης της Ευρώπης. Η Ελλάδα και οι Έλληνες τέθηκαν στο στόχαστρο μιας ρητορείας ηθικολογούσας και εκβιαστικής, μιας εκτός λογικής προσπάθειας να φορτωθεί στην μικρή αυτή χώρα το βάρος της ευθύνης για τη διαρκώς επιδεινούμενη κρίση δανεισμού  που διασπείρεται στην ευρωζώνη και απειλεί με άμεση κατάρρευση το ευρώ και με σοβαρό κλονισμό το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Στη γερμανική αυτή στάση, ουδείς τολμά να αντιταχθεί στην Ευρώπη, από προφανή φόβο μήπως γίνει ο επόμενος στόχος αυτής της ιδιότυπης καραντίνας των αγορών και της συνεπακόλουθης ψυχοπολιτικής εξουθένωσης εντός των ευρωπαϊκών θεσμών. Η πολιτική αυτή συμπεριφορά των ευρωπαϊκών ηγεσιών ήταν που τροφοδότησε τα βορειοευρωπαϊκά ΜΜΕ με εθνοτική απαξία, ρατσιστικά στερεότυπα και χονδροειδείς κακόγουστες προσβολές. Και στο κάτω-κάτω της γραφής, δεν ήξεραν οι γερμανογάλλοι αξιωματούχοι τόσα χρόνια ότι η Siemens (και όχι μόνο) δωροδοκεί Έλληνες πολιτικούς, ότι το ελληνικό κράτος αγοράζει άχρηστα γερμένα υποβρύχια, ότι τα μεγάλα έργα στην Ελλάδα (όπως η γαλλικής κατασκευής γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου και το γερμανικής κατασκευής αεροδρόμιο υπερτιμολογούνται, όπως πιθανώς πουθενά αλλού στον κόσμο, και ότι τα ελληνικά στατιστικά στοιχεία (και πιθανότατα όχι μόνο αυτά) «μαγειρεύονται» με «δημιουργική» λογιστική;

Kάπως έτσι φθάσαμε στο σημείο να αναρωτιέται προ 2 εβδομάδων η γαλλική Le Monde (και όχι φυλλάδες τύπου Bild) αν «είναι η Ελλάδα μια ευρωπαϊκή χώρα;» Ο τίτλος και το περιεχόμενο του δημοσιεύματος αυτού φέρεται να προκάλεσαν την οργή του Μίλαν Κούντερα, αλλά στο πλευρό της Ελλάδας τάσσονται και πλήθος άλλων Ευρωπαίων όπως ο Γκοντάρ ή ο Μαρκ Μαζάουερ (αν είχατε  την υπομονή να φθάσετε ως εδώ, κάντε τον κόπο και διαβάστε το καταπληκτικό του άρθρο Η Ελλάδα, το λίκνο της δημοκρατίας, κλονίζει τον πλανήτη, που δημοσιεύθηκε στους New York Times). Η γελοιότητα της ενοχοποίησης της Ελλάδας για την ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομική κρίση νομοτελειακά θα καταρρεύσει. Δυστυχώς για την Ευρώπη, το πρόβλημα της δεν είναι οι Έλληνες. Θα κληθεί να αντιμετωπίσει σύντομα, αποφασιστικά και με γενναιότητα τις αντιφάσεις της και να δώσει πειστικές απαντήσεις. Αλλιώς το χάος παραμονεύει. Και οι Γερμανοί, αν παραμείνουν στις εμμονές τους, το πιθανότερο είναι να ηττηθούν (και πάλι).

Εμείς όμως, πρέπει γρήγορα να ανασυγκροτηθούμε. Να πιστέψουμε ξανά στους εαυτούς μας και στις δυνάμεις μας, να οργανώσουμε τον βίο και τη δουλειά μας σε ρεαλιστικές βάσεις, να ξεχάσουμε τον πλαστό ευδαιμονισμό, να προβάλλουμε τον πολιτισμό μας (όχι ως ιστορικό δεδομένο, αλλά ως στάση ζωής), να δουλέψουμε στρατηγικά πάνω στα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα (από τη μεσογειακή διατροφή μέχρι τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας), να αναζητήσουμε έξυπνες συμμαχίες (ας σκύψουμε λίγο στο παράδειγμα της Κύπρου και του χειρισμού από μέρους της του ζητήματος της ΑΟΖ και των ερευνών για φυσικό αέριο) και κυρίως να μην το βάλουμε κάτω. Βεβαίως, για μια χώρα που βασίζεται πολύ στον τουρισμό και στην προβολή της ιστορικοπολιτιστικής της κληρονομιάς, η εικόνα της στο εξωτερικό και το πρόσημο του brand name ή του asset της (για να μιλήσουμε και με αμειγώς επιχειρηματικούς όρους) είναι σημαντικά. Αλλά η εικόνα που βλέπει ο άλλος σε σένα σχετίζεται και εκπορεύεται πάντα από την εικόνα που έχεις ο ίδιος για τον εαυτό σου. Η χώρα αυτή ξαναστήθηκε στα πόδια της μετά τη μικρασιατική καταστροφή, μετά την κατοχή και τον εμφύλιο. Το ίδιο θα συμβεί και τώρα, αν το πιστέψουμε.

Y.Γ. Η εικόνα είναι «η αρπαγή της Ευρώπης» του Τιτσιάνο (1560)

11 σχόλια:

  1. Εξαιρετικό άρθρο και ορθές επισημάνσεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Κάτι που μου κάνει εντύπωση σε αυτό το άρθρο -όπως και στο "Η ελλαδική αντίληψη της Ευρώπης" είναι η παντελής απουσία της λέξης 'Βαλκάνια'.
    Όταν μιλάμε για τη θέση της Ελλάδας μεταξύ Ευρώπης και Λεβάντε, κάνουμε σαν να είμαστε νησί όπως η Ιρλανδία και ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε συνδεδεμένοι γεωγραφικά και ιστορικά με την Βαλκανική χερσόνησο.
    Παραδόξως θεωρούμε ότι πολιτικά και πολιτισμικά είμαστε εγγύτερα π.χ. στη Σκανδιναβία ή την Βρετανία απ' ότι στην Βουλγαρία, τη Ρουμανία ή τη Σερβία.
    Και αναφερόμαστε στην Επανάσταση του 1821 εστιάζοντας στους Φιλέλληνες, αποσιωπώντας ότι ο ξεσηκωμός φύτρωσε από το «Παμβαλκανικό εμβατήριο» του Ρήγα Φεραίου και ποτίστηκε από τον τότε Ελληνισμό ανά τα Βαλκάνια.
    Στα σοβαρά πιστεύουμε ότι η Κοζάνη είναι πιο κοντά στη Λωζάνη απ' ότι στα Σκόπια;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Αγαπητέ Πλωτίνε, ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια.

    Αγαπητέ Θάνο (ΤΝS),

    Βρήκα τις επισημάνεις σου ενδιαφέρουσες και νομίζω πως αντιλαμβάνομαι την οπτική σου.
    Για να πάω λίγο παραπέρα, θα μπορούσα κατά τη Ζουράρειο ορολογία να κατηγορηθώ για "ευρωλιγουρισμό".
    Είναι ίσως δικαιολογημένο, αλλά είναι μάλλον άδικο.
    Προσπάθησα στα δύο τελευταία κείμενα μου να εξετάσω, πως εμείς βλέπουμε (και πως αυτό διαμορφώθηκε) την Ευρώπη και αντιστοίχως πως οι Ευρωπαίοι βλέπουν (και πως αυτό διαμορφώθηκε) εμάς.
    Ναι, εστίασα στη Δυτική Ευρώπη γιατί εκεί βρίσκονται οι κυρίως εταίροι μας στην ΕΕ και την Ευρωζώνη, γιατί με αυτούς "διαπραγματευόμαστε", γιατί εν τέλει η σχέση μας μαζί τους είναι το θέμα που καθορίζει σε αυτήν την φάση τις εξελίξεις.
    Η Ελλάδα είναι βεβαίως μια βαλκανική χώρα και είναι εγγύτερα (και όχι μόνο γεωγραφικά) στη Σερβία π.χ. απ' ότι στη Σουηδία, με ότι αυτό συνεπάγεται. Θα μου επιτρέψεις όμως την παρατήρηση, ότι στις νεότερες γενιές Ελλήνων, που όλο και περισσότερο ζουν, σπουδάζουν και ταξιδεύουν στις κεντροευρωπαϊκές και αγγλοσαξωνικές χώρες, η αίσθηση αυτή σταδιακά αλλάζει.
    Στην επανάσταση του 1821 δεν αναφέρθηκα αυτοτελώς, το έκανα στα πλαίσια της αναδρομής στην ιστορική θέαση των δυτικοευρωπαίων στην χώρα μας. Υπό την έννοια αυτή, δεν "αποσιώπησα" τίποτα, όπως με κατηγόρησες.
    Και για να το ελαφρύνουμε λίγο, επειδή (τυχαίως) κατάγομαι από την Κοζάνη, γνωρίζω πολύ καλά που είναι και ποια είναι η γειτονιά της.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αγαπητέ Σταμάτη,
    Για να αποφύγω παρερμηνείες της "οπτικής μου", διευκρινίζω ότι η σκέψη μου ξεκινάει από το γνωστό "Ανήκομεν εις την Δύσιν" όπου και τα 2 μέλη της φράσης ('ανήκομεν' & 'Δύσιν') είναι θολά.
    Από τότε που πρωτοακούστηκε, αυτό το σύνθημα χαρακτηρίζει τόσο την εξωτερική πολιτική μας, όσο και τη λαϊκή αντίληψη περί του ποιοί [θα θέλαμε να] είναι οι συγγενείς μας.
    Έτσι σνομπάρουμε επί δεκαετίες τους γείτονές μας -παλιά ως "από Βορρά κίνδυνο" και πρόσφατα ως φουκαράδες- αντί να επιδιώκουμε μια προσέγγιση και συνεργασία ανάλογη με αυτή των Σκανδιναβικών χωρών.
    Είναι άραγε καθοριστικό για την ουσιαστική φύση της Ελληνικής κοινωνίας το ότι υπάρχει κάποιο ποσοστό του πληθυσμού με σπουδές και ταξίδια σε 'Δυτικές' χώρες, έστω κι αν ξεχάσουμε αυτούς με ανάλογες εμπειρίες από τα Βαλκάνια;
    Μας λέει κάτι το γεγονός ότι κατά τη 'τιμωρία' της Γιουγκοσλαβίας ένα μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων είχε διαφορετική άποψη από τους 'συμμάχους' μας;
    Δεν θέλω να πολυλογήσω άλλο, απλά να επισημάνω την ύπαρξη μιας επαρχιώτικης πρεσβυωπίας που υποψιάζομαι ότι μας βλάπτει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Του Etienne Roland, στη Γαλλική "Le Monde"
    Νιώθω βαθιά ταπεινωμένος, ως φιλέλληνας, όταν μια εφημερίδα τολμά να βάλει τίτλο πως η Ελλάδα είναι «μια χώρα ίσως λιγότερο "ευρωπαϊκή" απ'
    ό,τι φαίνεται» κι όταν το περιεχόμενο αυτού του άρθρου είναι κακή σύνοψη μιας ιστορίας την οποία οι συντάκτες δεν έχουν ζήσει. Νιώθω ταπεινωμένος, ως Γάλλος, που... συμπατριώτες μου πληγώνουν με τέτοιο τρόπο την ιστορία και τροφοδοτούν τον μύθο του ψεύτη και πονηρού
    (poniros στο πρωτότυπο) Ελληνα.
    Αν λοιπόν δεν είναι η Ελλάδα ευρωπαϊκή χώρα, ποιος αξίζει αυτόν τον τίτλο; Ο γερμανός βάρβαρος ή η ύπουλη Αλβιών, την οποία ο μεγαλύτερος ποιητής της, ο Βύρωνας, κατηγορούσε ήδη για λεηλασία της χώρας του Ομήρου; Περισσότερο ευρωπαϊκή η Αγγλία, που δεν επιθυμεί καμία ευρωπαϊκή αλληλεγγύη - και κυρίως όχι εκείνη που θα της κόστιζε χρήματα; Δεν είναι αυτή η χώρα που επανέφερε στην Ελλάδα τον στρατό
    και τον βασιλιά στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, πυροδοτώντας έναν κατακλυσμό που η Ελλάδα έμελλε να πληρώσει πολύ ακριβά, μια
    χώρα που μπορεί εντούτοις να υπερηφανεύεται για την αντίσταση την πιο υποδειγματική απέναντι στον Ναζί κατακτητή. Η ιδέα της Ευρώπης δεν έχει
    και πολλά χρόνια ζωή, αμφιβάλλω αν μπορούμε να διανέμουμε διπλώματα ευρωπαϊκότητας. Τόσο η ιδέα όσο και το γεωγραφικό της περιεχόμενο είναι
    προς οικοδόμηση και όχι ένα ακέραιο δεδομένο.
    Ο Βαλερί Ζισκάρ ντ' Εστέν έβαλε την Ελλάδα στην Ευρώπη διότι, λέει, από αυτή τη χώρα έρχονταν η δημοκρατία και ο πολιτισμός. Εστω, αν και
    μπορεί κανείς να πει πολλά για αυτή την αθηναϊκή δημοκρατία, την οπαδό της δουλείας, την ιμπεριαλιστική… Αλλά ο τόνος τοποθετείται εσφαλμένα, διότι το πρόβλημα δεν είναι να μάθουμε πού γεννήθηκε η δημοκρατία, το
    πρόβλημα είναι να αναγνωρίσουμε ότι ο ελληνικός ή, καλύτερα ας πούμε, ο ελληνορωμαϊκός πολιτισμός είναι το μόνο κοινό σκυρόδεμα σε μια
    ιστορία φτιαγμένη από αντιπαλότητες και παγκόσμιους πολέμους. Αυτός ο
    περίφημος ελληνικός πολιτισμός έθρεψε την Αναγέννηση, τα γράμματα και τις τέχνες, τους κλασικούς μας του 18ου αιώνα και γονιμοποίησε τις ελίτ του ίδιου αυτού αιώνα που συντάραξαν τον κόσμο. Η θέση της Ελλάδας είναι στο κέντρο της Ευρώπης, πρόκειται άλλωστε για μία από τις πιο ζωντανές και τις πιο λαμπερές εστίες της ευρωπαϊκής κουλτούρας: με πρόσωπα αξιοσημείωτα σε όλους τους τομείς, και όχι μόνο στην ποίηση, με μια πρωτότυπη σχολή ζωγραφικής που αρχίζει από τον Θεόφιλο και οδηγεί στον Τσαρούχη μέσω του Εγγονόπουλου, με φιλόσοφους όπως ο Κορνήλιος Καστοριάδης…

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Δείτε ποιοι μεταφράζονται
    στην Ελλάδα: ο Βερνάν, ο Φουκό και ο Ντεριντά, δείτε πού διαπλάθονται οι ελίτ: στον τομέα της ιστορίας, η EHESS (Ανώτατη Σχολή Κοινωνικών
    Επιστημών) έχει παίξει μεγάλο ρόλο. Και θα βρείτε στην Ελλάδα μια γενιά αξιόλογων ιστορικών που συμμετέχουν στην ανανέωση του κλάδου.
    Ολοι λοιπόν ψεύτες και κλέφτες τους οποίους πρέπει να υπερασπιστούμε γιατί εφηύραν κάποτε τη λέξη «δημοκρατία»; Υπάρχουν πολλά ακόμα
    πράγματα να βάλουμε στη ζυγαριά: η φιλοσοφία (α λα δυτικά), η ιστορία, το θέατρο… Υπάρχουν σήμερα σε αυτή τη χώρα άνδρες και γυναίκες από τους πιο καλλιεργημένους και τους πιο πολιτισμένους που γνωρίζω• δεν δέχομαι να τους βάζουν «βάρβαροι» στον πάγκο της Ευρώπης. Οσο για τους αξιοθρήνητους κομπιναδόρους, σε ποια χώρα δεν υπάρχουν, έχοντας διασπαθίσει δεκάδες δισεκατομμύρια; Το ερώτημα δεν είναι αν η Ελλάδα είναι περισσότερο ή λιγότερο ευρωπαϊκή: τα ίδια τα θεμέλια της Ευρώπης δεν υφίστανται χωρίς τον
    ελληνισμό. Να θυμίσουμε πως η Ευρώπη ήταν μια πριγκίπισσα από τη Φοινίκη που απήχθη από Κρήτες προκαλώντας μία από τις πρώτες διαμάχες μεταξύ
    Ανατολής και Δύσης. Η Ευρώπη έχει λοιπόν και ανατολίτικες ρίζες κι αυτός είναι ένας πολύ χρήσιμος μύθος σε αυτές τις εποχές διασταύρωσης των πληθυσμών. Τσιμέντο της Ευρώπης δεν είναι οι τράπεζες και οι τραπεζίτες αλλά ένας πολιτισμός, και ο ελληνικός πολιτισμός είναι ένα από τα στοιχεία που μας ενώνουν, αλίμονο, υπάρχουν τόσο λίγα!
    Vive la Grece! Και ας μην αφήσουμε τεχνοκράτες να γονατίσουν φίλους και αδελφούς, πόσω μάλλον να τους ταπεινώσουν και να ταπεινώσουν κι
    εμάς.
    * Ο κ. Ετιέν Ρολάν είναι πρώην διευθυντής της Γαλλικής Σχολής Αθηνών (EFA) και
    επίτιμος καθηγητής Ελληνικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Paris I - Πάνθεον - Σορβόνη.
    Το κείμενο αυτό είναι η απάντηση του κ. Ρολάν στο πρόσφατο δισέλιδο δημοσίευμα της
    «Monde» με τίτλο «Ελλάδα - Ευρώπη: η μεγάλη παρεξήγηση», όπου αμφισβητούνταν η
    ευρωπαϊκότητα της χώρας μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή