21 Δεκ 2011

Ποιος θα διατυπώσει την αισιόδοξη αφήγηση;.... Tα ξύλινα τείχη

Ενθουσιασμός φως εν τη ψυχή ποιεί προς το μέλλον
Πλούταρχος

Η βάση της αισιοδοξίας είναι αγνός τρόμος
Οscar Wilde

Aν κοιτάξεις για πολύ ώρα την άβυσσο, στο τέλος και η άβυσσος θα κοιτάξει εσένα
Friedrich Nietzsche

H απαισιοδοξία ποτέ δεν κέρδισε καμία μάχη
                                                                                    Dwight Eisenhower

                                                                                    Eίμαι απαισιόδοξος λόγω ευφυϊας και 
                                                                                    αισιόδοξος λόγω θέλησης
                                                                                    Αntonio Gramsci


Υπάρχουν δύο φαινομενικά άσχετα μεταξύ τους γεγονότα-πραγματικότητες που με παρακίνησαν στη συγγραφή του παρόντος σημειώματος, κυρίως γιατί σε δεύτερη ανάγνωση, αισθάνομαι ότι σχετίζονται μεταξύ τους. 

    Διάβασα πρόσφατα μια έρευνα κοινής γνώμης , όπου αναφέρονταν ότι πάνω από 6 στους 10 έλληνες πολίτες εκτιμούν ότι η χώρα θα χρεοκοπήσει και επισήμως και 9 στους 10 αναμένουν από μικρή ως σοβαρή επιδείνωση των οικονομικών της οικογενείας τους το 2012. Κληθέντες δε να αποτυπώσουν τα συναισθήματα που τους εκφράζουν περισσότερο σε σχέση με τις εξελίξεις και τις προοπτικές της χώρας και των ιδίων, δήλωσαν σε ποσοστό 65,7% απογοήτευση, 51,8% οργή, 45,9 % φόβο, 38,4% ντροπή και μόλις 10,2% πείσμα,  9,2% ελπίδα και 2,8% αυτοπεποίθηση. Oποιεσδήποτε επιφυλάξεις και αν εκφράζονται κατά καιρούς για την αξιοπιστία των δημοσκοπήσεων εν γένει, δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να αμφισβητήσει, ότι στο συγκεκριμένο θέμα η έρευνα αυτή αποτυπώνει με ακρίβεια την περιρρέουσα ψυχολογική ατμόσφαιρα στην ελληνική κοινωνία. Πέραν όλων των άλλων, το βασικότερο πρόβλημα με την ψυχοπνευματική αυτή στάση, είναι ότι πιθανότατα λειτουργεί ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Η οικονομία (και ως επιστήμη ακόμη, πόσω μάλλον ως ζώσα καθημερινή εξέλιξη), σε αντίθεση με τη φυσική ή τη χημεία, δεν διέπεται από "σιδερένιους" νόμους και εξισώσεις. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι εφαρμόζοντας το α ή το β μέτρο υπό δεδομένες συνθήκες θα παραχθεί πάντα ένα προβλέψιμο αποτέλεσμα. Έχει όμως φανεί, ότι η αισιόδοξη ή η απαισιόδοξη διάθεση των πολιτών-εργαζομένων-εργοδοτών-καταναλωτών-επενδυτών που δραστηροποιούνται σε ένα οικονομικό περιβάλλον επηρεάζει από μόνη της την εξέλιξη των οικονομικών μεγεθών και αποτελεσμάτων στο εν λόγω περιβάλλον. Αν είμαστε όλοι ανασφαλείς, φοβισμένοι και καταθλιπτικοί, ούτε θα επενδύσουμε, ούτε θα καινοτομήσουμε, ούτε κάποια καλή ιδέα για μια επιχειρηματική δραστηριότητα θα υλοποιήσουμε, ούτε θα καταναλώσουμε, ούτε αγοραπωλησίες θα γίνουν και η οικονομική δραστηριότητα θα παγώσει (για να μην επεκταθώ στο τι κάνουν όλοι οι "ελληναράδες υπερπατριώτες" με τις καταθέσεις τους τα τελευταία χρόνια). Με δυο λόγια: αν όλοι πιστεύουμε ότι η καταστροφή θα έλθει..... δεν μπορεί παρά να έλθει.


    Από όλα τα κείμενα που έχουν δημοσιευθεί στο παρόν ιστολόγιο στους λίγους μήνες της παρουσίας του στο διαδίκτυο, αυτό που μακράν κάθε άλλου είχε την καλύτερη υποδοχή και την μεγαλύτερη απήχηση ήταν το κείμενο "Κι όρθια η Πράξη σαν αλεξικέραυνο ", στο οποίο ο συνάδελφος Νικήτας Κακκαβάς αφηγήθηκε με έξοχο τρόπο την αξιοθαύμαστη προσπάθεια ενός δασκάλου (του Άγγελου Πατσιά) να μετατρέψει το δημοτικό σχολείο ενός απομακρυσμένου ορεινού χωριού της Κρήτης σε πρωτοποριακό, ανοιχτό, δικτυωμένο εργαστήρι γνώσης και πειραματισμού υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες. Η ιστορία αυτή, ενός ανθρώπου που με φλόγα, πίστη και πάθος, αποφάσισε να προσπαθήσει, και τα κατάφερε, να κάνει με το μεράκι, το κέφι και τη δουλειά του τη διαφορά ανοίγοντας τους ορίζοντες στις παιδικές ψυχές των μαθητών του, συγκίνησε και ενέπνευσε αισιοδοξία και έφερε (πρόσκαιρα έστω) το χαμόγελο στα χείλη δεκάδων χιλιάδων συμπολίτων μας. Είμαι σίγουρος, ότι η ιστορία του δημοτικού σχολείου Φουρφουρά και του εμπνευσμένου δασκάλου του, λίγα χρόνια πριν, όταν κινούμασταν στον αστερισμό της πλαστής ευδαιμονίας και του χαζοχαρούμενου καταναλωτισμού, θα περνούσε απαρατήρητη. 


   Οι Έλληνες όμως πια, διψάνε για μια καλή είδηση. Διψάνε για ένα θετικό παράδειγμα. Έχουν ζωτική ανάγκη να ξαναπιστέψουν στον εαυτό τους, στις δυνάμεις τους, να ακούσουν, να δουν, να ψηλαφίσουν, και εν τέλει να πιστέψουν, ότι το φιλότιμο, η αλληλεγγύη, η δημιουργικότητα, το πάθος για ζωή, δημιουργία και προσφορά υπάρχουν ακόμη στον τόπο αυτό και καταφέρνουν να παράξουν ελπίδα μέσα στην απελπισία, χαρά μέσα στο ζόφο, φως μέσα στην καταχνιά.


   Εάν υπήρχε ένας μεγάλος (ιστορικών διαστάσεων) ηγέτης σε αυτή τη συγκυρία, θα μπορούσε ίσως, να διατυπώσει με τρόπο συνεκτικό και εύληπτο την αισιόδοξη θετική αφήγηση για την έξοδο της χώρας από τη μέγγενη της κρίσης και της αυτοκαταστροφής, που θα συνέγειρε τους πολίτες να αγωνισθούν ατομικά και συλλογικά για το μέλλον τους και  την πατρίδα τους. Είναι μάλλον βέβαιο ότι αυτός ο άνθρωπος δεν υπάρχει. Ίσως δεν είναι και η εποχή πλέον τέτοια που να γεννά τέτοιου τύπου ηγετικές φυσιογνωμίες (και όχι μόνο στη χώρα μας).


   Τι μας μένει λοιπόν; Μένει να κοιτάξουμε δίπλα μας, μέσα μας, στον καθρέφτη μας. 


Ο ιδιοφυής και τολμηρός Θεμιστοκλής κατόρθωσε κάποτε, κόντρα σε όλους τους πολιτικούς του αντιπάλους και τους στρατηγούς, να πείσει τους Αθηναίους ότι τα "ξύλινα τείχη" που ανέφερε ο χρησμός του μαντείου των Δελφών ότι θα προστάτευαν την Αθήνα από τους Πέρσες και τον Ξέρξη, δεν ήταν στην πραγματικότητα ένα οχυρωματικό ξύλινο τείχος γύρω από την πόλη, αλλά ο στόλος της, τα πλοία της. Η πόλη εγκαταλείφθηκε, κατελήφθη αμαχητί από τους Πέρσες, οι Αθηναίοι κατέφυγαν στη Σαλαμίνα και την Τροιζίνα, και παρασύροντας τον περσικό στόλο στα στενά της Σαλαμίνας τον συνέτριψαν καταστρέφοντας τον ολοσχερώς.
Θεμιστοκλής πλέον δεν υφίσταται. Τα "ξύλινα τείχη" για κάποιους είναι το ευρώ, για άλλους η επιστροφή στη δραχμή, για άλλους τα ευρωομόλογα ή το τύπωμα χρήματος. Έχουν όλοι τα επιχειρήματα τους και έχουν και πολλοί από αυτούς τα ιδιοτελή συμφέροντα τους ή αυτά των εργοδοτών τους. 


Αισθάνομαι ότι τα ξύλινα τείχη είμαστε εμείς. 
Οι άνθρωποι, οι πολίτες, το πραγματικό δυναμικό αυτής της μικρής πέτρινης γης. Να παλέψουμε, να ξαναδούμε τις προτεραιότητες και τις επιλογές μας, τις ιδέες μας, τις αλήθειες μας, τη γλώσσα μας, το διπλανό μας, να ανοιχτούμε, να αφουγκρασθούμε, να αντισταθούμε, να δώσουμε, να νικήσουμε τη νύχτα.

Κλείνοντας παραθέτω απόσπασμα από ποίημα του Ντίνου Χριστιανόπουλου, για όσους (εμού συμπεριλαμβανομένου) βαρυγκομούμε και κιοτεύουμε, ενώ έχουμε τη δύναμη να αγωνισθούμε για ένα καλύτερο αύριο για μας και τα παιδιά μας :

" Κοκκινίσατε ἄραγε γιὰ τὴν τόση εὐτυχία σας, ἔστω καὶ μία φορά; 
Εἴπατε νὰ κρατήσετε ἑνὸς λεπτοῦ σιγή γιὰ τοὺς ἀπεγνωσμένους;"


...Και επειδή, κάπως το έφερε η κουβέντα..."Η μελαγχολία της ευτυχίας" από τον (πραγματικά)  μεγάλο Μάνο Χατζηδάκι

10 σχόλια:

  1. ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ!!!
    Μετά την αποκαλυπτική του ανάγνωση αδυνατώ προσωρινά να μετακινηθώ από το φινιστρέλλο της σοφίτας μου, από όπου φαίνεται χιονισμένο το απέναντι βουνό, για να ξεκινήσω τη ρουτίνα μιας ακόμα Τετάρτης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. "Αισθάνομαι ότι τα ξύλινα τείχη είμαστε εμείς."
    " Τι μας μένει λοιπόν; Μένει να κοιτάξουμε δίπλα μας, μέσα μας, στον καθρέφτη μας."
    Οι Σπαρτιάτες το είχαν εξ ανάγκης κατανοήσει αυτό. Δεν είχαν τείχη ακριβώς διότι πίστευαν πως η δύναμη βρίσκεται στον κάθε ένα ξεχωριστά και πως πρέπει να πολεμά για αυτό. Η εσωτερική αυτή δύναμη δεν αφορά απλά μία "πίστη" αλλά μία καθημερινή απόδειξη, μία κατάκτηση στον χρόνο.
    Το να κοιταχθείς ειλικρινά γυμνός στον καθρέπτη θέλει τόλμη, διότι θα δεις τις ατέλειες σου, πράγματα που ίσως δεν σου αρέσουν...Ο πόνος εξανθρωπίζει, σε μία εποχή όμως του κακώς εννοούμενου ευημερισμού δεν ξέρω για πόσους αυτό είναι επιθυμητό αλλά και εφικτό...
    Είναι χαρακτηριστική η σχετική αφοπλιστική δήλωση του D. Varella : “Στις μέρες μας δαπανώνται πέντε φορές περισσότερα χρήματα στην έρευνα για την ανδρική ανικανότητα και την προσθετική στήθους στις γυναίκες, σε σχέση με αυτά που δαπανώνται για τη θεραπεία της νόσου Alzheimer. Ως εκ τούτου σε λίγα χρόνια θα έχουμε ηλικιωμένους με τέλεια στύση και ηλικιωμένες με μεγάλα βυζιά. που όμως κανείς τους δε θα θυμάται σε τι χρησιμεύουν!!!”

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Όλα καλά και άγια τα όσα γράφετε, αγαπητέ κ. Κυρζόπουλε, αλλά πώς μπορεί κανείς να είναι αισιόδοξος όταν η τύχη του δεν εξαρτάται από τον ίδιο; Όταν με μια τζίφρα ο οποιοσδήποτε γενικός γραμματέας υπουργείου μπορεί να εξαφανίσει καταθέσεις και να δημεύσει περιουσίες που αποκτήθηκαν με κόπο χρόνων;

    Πέρα από τη μιζέρια της αυτοεκπληρούμενης προφητείας, υπάρχει και η διαστρέβλωση της πραγματικότητας, το σύνδρομο της Πολυάνας δηλαδή...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. η επανάσταση είναι μια διαδικασία εσωτερική...ατομική και δευτερευόντως κοινωνική...
    επανάσταση είναι να δουλεύουμε τώρα περισσότερο από πριν...
    όσα λιγότερα χρήματα μας δίνουν
    τόσο περισσότερο να προσφέρουμε...αυτό είναι επανάσταση...ο αγώνας, ο προσωπικός, ο καθημερινός...ειδικά όταν οι συνθήκες είναι δύσκολες...στο σχολείο με τους μικρούς μαθητές και με τους γονείς τους (συμβουλευτική γονέων) δουλεύουμε περισσότερο τώρα, χρειάζονται στήριξη γνωστική, ψυχοσυναισθηματική, κοινωνική...οι μικροί μαθητές είναι τα "ξύλινα τείχη" εκεί οφείλουμε όλοι να εστιάσουμε για να οικοδομήσουμε το μέλλον μας...
    "οι μήδοι δε θα διαβούν"

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Εξαιρετικό κείμενο! Ίσως γιατί ούσα φύση συναισθηματική άγγιξε την ψυχή μου!
    Προσωπικά αισθάνομαι ότι βαδίζω μέσα σε ένα σκοτεινό τούνελ όπου το αμυδρό φως, ως ένδειξη εξόδου από αυτό, ακόμα δεν φαίνεται! Αισθάνομαι φόβο γιατί μέσα στο σκοτάδι δέχομαι απανωτά χτυπήματα και δεν μπορώ να αντιληφθώ από πού προέρχονται, με τι με χτυπούν, ποιοι είναι! Δεν ξέρω πώς να προφυλαχθώ! Περπατώ όρθια και δέχομαι άλλοτε χτυπήματα στο κεφάλι κι άλλοτε στα πόδια και πέφτω κάτω! Σέρνομαι στο δάπεδο και κάποιος με τραβάει πίσω πίσω πίσω και πάλι από την αρχή να σέρνομαι στα σκοτεινά για να βγω από αυτό το καταραμένο τούνελ!
    Μπορεί το φως της εξόδου να μην το βλέπω όμως ξέρω πως σίγουρα υπάρχει έξοδος! Είναι λογικό που δεν το βλέπω! Οι αισθήσεις μου δεν λαμβάνουν μηνύματα από το εξωτερικό περιβάλλον που να επιβεβαιώνουν την ύπαρξη εξόδου από το σκοτεινό τούνελ. Η λογική μου όμως λέει πως αφού από κάπου μπήκα στο τούνελ άρα και από κάπου θα βγω από αυτό!
    Η βεβαιότητα αυτή δεν μας δίνει μόνο αισιοδοξία αλλά και σιγουριά! Και η σιγουριά ότι υπάρχει έξοδος πρέπει να μας οπλίσει με δύναμη και κουράγιο για να την εντοπίσουμε! Επιστρατεύουμε λοιπόν όλες μας τις δυνάμεις για να επιβιώσουμε μέσα στο τούνελ! Μελετάμε και κατανοούμε τους θορύβους του σκοτεινού τούνελ και μαθαίνουμε να αφουγκραζόμαστε ώστε να προφυλαχθούμε όσο γίνεται από τα χτυπήματα! Και δεν σταματάμε ούτε για μια στιγμή, με όσες δυνάμεις έχουμε, με όποιο τρόπο μπορούμε, να προχωράμε ώστε να βρούμε την έξοδο! Υπάρχει!

    Βρέχει! Ένα μεγάλο μαύρο σύννεφο έρχεται απειλητικά από τη μεριά της Πεντέλης!
    Όχι δεν θα το αφήσω να μου χαλάσει τις γιορτές!

    Καλά Χριστούγεννα!
    Κατερίνα Μάρκου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Φίλε Στάμο
    ¨Ομορφα πράγματα μας γράφεις. Αλληλεγγύη αυτοοργάνωση, αναζήτηση. σκληρή δουλειά και πάντα rock'roll, είναι για μένα το θετικό μήνυμα. Σε σένα στους δικούς σου και στους φίλους του Σχολιαστή εύχομαι τα καλύτερα.
    Από μένα και τη Μαργαρίτα http://mhmadas.blogspot.com/

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Συνάδελφε,
    Εξαιρετική η ώθηση της ανάρτησής σου για περαιτέρω στοχασμό αυτές τις μέρες της γενικευμένης κρίσης.
    Εύχομαι καλοτάξιδο και με επιτυχίες το ιστολόγιό σου.
    Για το νέο έτος 2012 εύχομαι να σου δίνουν χαρά αυτοί-ες που αγαπάς και αυτοί-ες που σε αγαπούν.
    http://panayotiskoutsopinis.blogspot.com/

    ΑπάντησηΔιαγραφή