Moνόδρομοι και... αδιέξοδα. Πολιτών υπέρβαση

Υπάρχουν πράγματα που λέμε και γράφουμε γιατί τα πιστεύουμε, και άλλα που τα λέμε και τα γράφουμε, γιατί θέλουμε να τα πιστέψουμε. Γράφοντας και ξαναδιαβάζοντας το προηγούμενο κείμενο μου (Ποιος θα διατυπώσει την αισιόδοξη αφήγηση;.... Tα ξύλινα τείχη), αναρωτιόμουν, αν τελικά την εκφραζόμενη εκεί άποψη, ότι οι ίδιοι θα εμφυσήσουμε πίστη και αισιοδοξία στους εαυτούς μας και τους συμπολίτες μας για να βρούμε τη δύναμη να ξεκολλήσουμε το κάρο από τη λάσπη, πραγματικά την πιστεύω ή περισσότερο έχω την ανάγκη να την πιστέψω. Το ερώτημα ενδεχομένως δεν είναι τελικά τόσο σημαντικό, αλλά τριγύριζε επίμονα στο μυαλό μου, ίσως γιατί πιστεύω, ότι όταν κάποιος γράφει δημόσια και επώνυμα, οφείλει πρωτίστως να είναι έντιμος και ειλικρινής με τον εαυτό του.

Μερικές μέρες αργότερα έτυχε να παρακολουθήσω στην τηλεόραση μια εκπομπή από το "Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα" του καλού δημοσιογράφου Στ. Κούλογλου, με τίτλο Η Ελλάδα μπορεί, που με βοήθησε να κατασταλάξω. Το ρεπορτάζ σφιχτά σκηνοθετημένο και μονταρισμένο, με χιούμορ, κέφι και εμπεριστατωμένη αισιοδοξία παρουσίαζε σύντομα και συνεκτικά τις επιτυχημένες προσπάθειες παραδοσιακών παραγωγών, καινοτόμων επιχειρηματιών, εμπνευσμένων και εργατικών επιστημονικών ομάδων που έστησαν και τρέχουν εξαγωγικές δυναμικές επιχειρήσεις και πέτυχαν σημαντικά επιστημονικά επιτεύγματα με τρομακτικές δυνατότητες καθημερινών εφαρμογών σε μια χώρα (που και πριν από την κρίση ήταν) εχθρική  στο επιχειρείν, επιφυλακτική στην καινοτομία, με καφκική γραφειοκρατία, με πανεπιστημιακό κατεστημένο που συχνά βραχυκυκλώνει και φαλκιδεύει την εφαρμοσμένη έρευνα. Σύγχρονες καθετοποιημένες μονάδες παραγωγής παράγουν αυγοτάραχο στο Μεσολόγγι, ρακόμελο στην Αμοργό, ιπποφαές στην Αταλάντη,...πούρα στη Θεσσαλία και τα προϊόντα τους με καλαίσθητη συσκευασία και εξωστρεφή προώθηση βρίσκουν το δρόμο τους για εξαγωγή στα 4 σημεία του ορίζοντα, όσο αρνητικό brand name μπορεί να δίνει η ετικέτα made in Greece, αυτήν ειδικά την περίοδο. Ερευνητική ομάδα στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) μετατρέπει το...τηγανέλαιο σε παραφινικό ντίζελ και στήνει την πρώτη μονάδα παραγωγής βιοκαυσίμων από υπολειμματική ("άχρηστη") πρώτη ύλη (χωρίς ανάγκη δηλαδή δέσμευσης καλλιεργήσιμων εκτάσεων, που είναι το βασικό πρόβλημα με όλα τα βιοκαύσιμα), ομάδα ερευνητών στο τμήμα Φυσικής του Α.Π.Θ. αναπτύσσει πρωτοποριακή τεχνολογία εύκαμπτων οθονών-επιφανειών με χαμηλό κόστος και εφαρμογές από τα κινητά τηλέφωνα και τους πάσης φύσης υπολογιστές μέχρι τα οργανικά φωτοβολταϊκά, άλλη ερευνητική ομάδα του ΕΚΕΤΑ επινοεί και εφαρμόζει τεχνολογία δέσμευσης της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας του ηλεκτρικού δικτύου και των δικτύων κινητής τηλεφωνίας για την παραγωγή εκ νέου ενέργειας. Φαντασία, γνώση, έμπνευση, όραμα, πίστη, δουλειά, επιμονή, πρωτοβουλία και συλλογικότητα κρύβονται πίσω από όλες αυτές τις ιστορίες επιτυχίας, αλλά πρωτίστως κρύβονται (κυριολεκτικά, γιατί τους περισσότερους δεν τους γνωρίζει το ευρύ κοινό) άνθρωποι, άνθρωποι με δημιουργικότητα και κουράγιο, που δεν το βάζουν κάτω, που δεν το βάζουν στα πόδια και παλεύουν, παλεύουν και πετυχαίνουν.

Σημαντική μερίδα των ελλήνων πολιτών (εξαιρουμένου του πολιτικού προσωπικού) έχει τα τελευταία δύο χρόνια κάνει ουσιαστική ενδοσκόπηση και θαρραλέα αυτοκριτική, και βαδίζει το δύσκολο και κακοτράχαλο μονοπάτι που οδηγεί στην αυτογνωσία και την ανασύνταξη. Είναι αλήθεια, ότι υπάρχουν πολλά προαπαιτούμενα για να αρχίσουμε ως κοινωνία και οικονομία να ανακάμπτουμε, και πολλά από αυτά (π.χ. εξελίξεις στην ευρωζώνη) ελάχιστα μπορούμε να τα επηρεάσουμε με τις ατομικές και συλλογικές μας δράσεις και επιλογές. Είναι επίσης αλήθεια, ότι η ελληνική κοινωνία και οι δημιουργικές της δυνάμεις είναι κυριολεκτικά όμηροι του μεταπολιτευτικού πολιτικού θιάσου που αργοπεθαίνει και το κουφάρι του απειλεί με σηψαιμία ολόκληρο τον οργανισμό του έθνους. Μια κυβέρνηση κομματικών ισορροπιών τρόμου χωρίς την παραμικρή δημοκρατική νομιμοποίηση καρκινοβατεί άτολμη και παραλυμένη, o εντέχνως εμφανισθείς ως υποτιθέμενος μεσσίας-πρωθυπουργός χλωμός και γκρίζος (σαν... τραπεζίτης) παρακολουθεί τα μικροπολιτικά παίγνια των κομμάτων που τον "στηρίζουν", ο απελθών πρωθυπουργός υποδύεται την μεταμοντέρνα Πυθία προσπαθώντας να κερδίσει χρόνο και το μόνο που καταφέρνει (ίσως βέβαια αυτός είναι και ο μοναδικός του στόχος) είναι να τσακίσει τα νεύρα των δελφίνων του κινήματος (κατά τα άλλα υπουργών υποτίθεται,  σε κυβέρνηση "εθνικής σωτηρίας"), ο αρχηγός της αυτοαποκαλούμενης αξιωματικής αντιπολίτευσης στηρίζει χωρίς να συγκυβερνά ή συγκυβερνά χωρίς να στηρίζει (ή κάπως έτσι τέλος πάντων), ο ελληνορθόδοξος Καρατζαφέρης Δευτέρα-Τετάρτη-Παρασκευή ζητά εκλογές και Τρίτη-Πέμπτη-Σάββατο ανασχηματισμό και παράταση της θητείας της κυβέρνησης (...Κυριακή πάει στην Εκκλησία και προσεύχεται για τον ...Εφραίμ), η δε Αριστερά των πολλών μικρομάγαζων και των άλλων τόσων τάσεων τρέμει μη γίνει καμιά στραβή και κληθεί να...κυβερνήσει, και εν τω μεταξύ κάνει το μόνο πράγμα που ξέρει να κάνει: καταγγέλει. Ο σχηματισμός της κυβέρνησης Παπαδήμου λειτούργησε σαν προσωρινή βαλβίδα αποσυμπίεσης της διογκούμενης κοινωνικής οργής, αλλά η θλιβερή πραγματικότητα, ξεροκέφαλη ούσα, παραμένει παρούσα και απαιτητική. Το κατ΄ευφημισμόν αποκαλούμενο πολιτικό σύστημα προσπαθεί με απολύτως αυτιστικό τρόπο να επιβιώσει και να αναπαραχθεί. Πλανάται πλάνην οικτρά. Η κατάρρευση του είναι μαθηματικώς βέβαιη. Είναι απλώς ζήτημα χρόνου. Ενδεχομένως, όσο περισσότερο καθυστερήσει, τόσο πιο εκκωφαντική θα είναι. Οι μονόδρομοι που μας προτείνουν (ο καθένας τον δικό του, γιατί έχουν ο καθένας την προσωπική του αποκλειστική αντιπροσωπεία σωτηρίας του έθνους) είναι αδιέξοδοι. Το ξέρουν και δυστυχώς ή ευτυχώς, πλέον το ξέρουμε και εμείς. Δεν είναι ίσως τυχαίο, ότι έχουν κοπάσει και οι ενίοτε οχλοκρατικοί δημόσιοι προπηλακισμοί πολιτικών προσώπων. Η κοινωνία από την οργή περνά σταδιακά στην περιφρόνηση. Το επόμενο στάδιο θα είναι η απαγκίστρωση, η υπέρβαση, η αυτονόμηση από ένα πολιτικό σκηνικό που έχει γίνει πλέον βαρίδι για τη χώρα.


Το πως θα γίνει αυτό δεν είναι ακόμη σαφές, και είναι βέβαιο ότι δεν θα είναι καθόλου εύκολο. Σκέψεις γίνονται, προτάσεις κατατίθενται, οι συζητήσεις στις συντροφιές και το διαδίκτυο έχουν αρχίσει, και κάποια στιγμή θα μορφοποιηθούν. Μπορεί θρυαλλίδα ή καταλύτης των εξελίξεων να είναι ένα τυχαίο γεγονός («το τυχαίο ως ειδική έκφραση του αναγκαίου», όπως λέει ένας καλός φίλος), μπορεί η διαφαινόμενη ριζική ανανέωση των μελών του κοινοβουλίου μετά από τις προσεχείς εκλογές να σηματοδοτήσει νέες διεργασίες, αλλά όπως και να έχει, το σκηνικό και τα πρόσωπα θα αλλάξουν. Παράλληλα, ανεπαίσθητα, σχεδόν υποδόρια κάτι κινείται στην κοινωνία των πολιτών. Καταγράφεται ήδη μια δειλή αλλά ενσυνείδητη στροφή στην κατανάλωση ελληνικών προϊόντων, δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας στήνονται καθημερινά και παρεμβαίνουν ουσιαστικά, κοινωνικά ιατρεία λειτουργούν στην Αθήνα και την επαρχία, ο εθελοντισμός πυκνώνει, καθηγητές παραδίδουν δωρεάν μαθήματα φροντιστηριακά και ενισχυτικής διδασκαλίας μέσω του δικτύου Τutorpool, αλλά και σε συγκεκριμένα σχολεία (όπως π.χ. το 2ο Λύκειο Ξάνθης), η Εκκλησία εγκαταλείπει τις επικολυρικές εθνικιστικές της κορώνες και αναλαμβάνει χωρίς ιδιαίτερες τυμπανοκρουσίες τον ρόλο του ψυχοπνευματικού αλλά και υλικού αρωγού (με καθημερινά συσσίτια) των πενόμενων συνανθρώπων μας.

Αρκούν όλα αυτά; Προφανώς και όχι. Είναι όμως ισχυρές ενδείξεις ενός αξιακού και βιοφιλοσοφικού επανακαθορισμού που θα αποτελέσει τη μαγιά του νέου ξεκινήματος. Ενός ξεκινήματος που (αισθάνομαι) ότι θα βασισθεί εξίσου στην ατομική-προσωπική πρωτοβουλία και στη συλλογικότητα-αλληλεγγύη.

Καλή Χρονιά, σε όλους!



Ιnfo: Μεσαίοι Ελληνες της Μέσα Ελλάδας. Του Νίκου Ξυδάκη.
Μαρσάροντας στη λάσπη. Tου Νίκου Κωνσταντάρα.
Μια διαφορετική διατύπωση στο στοίχημα της ελληνικής κοινωνίας. Του Minority Report.
Πολιτική σκηνή υπό διάλυση. Της Τασούλας Καραϊσκάκη.



Υ.Γ. Κάθε ημέρα που περνάει καθίσταται σαφέστερο ότι η ευθύνη για την ανάταξη περνάει στα χέρια των πολιτών. Σε κάθε ένα από μας...Every me and every you από τους Placebo




και ένα ακόμη, από τον δικό μας, τον Νίκο Πορτοκάλογλου, σε μια ζωντανή ηχογράφηση τον Απρίλιο του 2004 (όταν νομίζαμε... ότι λεφτά υπάρχουν). «Ότι δεν σε σκοτώνει»