13 Σεπ 2011

Κοινωνικός αυτοματισμός και η μετεξέλιξη του σε κοινωνικό κανιβαλισμό

Ο όρος κοινωνικός αυτοματισμός εισήχθη στην ελληνική πολιτική και κοινωνική ζωή κατά την περίοδο της διακυβέρνησης Σημίτη. Η πατρότητα του όρου κατά άλλους αποδίδεται στο Δημήτρη Ρέππα και κατά άλλους στον μεγάλο «στρατηγό» Θόδωρο Τσουκάτο (θα τον ενθυμείστε φαντάζομαι). Πρόκειται μέσες άκρες για την ακόλουθη φιλοσοφία και πρακτική διακυβέρνησης: όταν μια κοινωνική ή επαγγελματική ομάδα η τάξη αντιδρά (δικαίως ή αδίκως) σε μια ρύθμιση που την αφορά προσπαθούμε να στρέψουμε την υπόλοιπη κοινωνία εναντίον της ή περιμένουμε αυτό να συμβεί λόγω των προβλημάτων και της ταλαιπωρίας που δημιουργούν στους υπολοίπους πολίτες τυχόν κινητοποιήσεις της επαγγελματικής ομάδας που αντιδρά και λόγω της συνήθους αβελτηρίας και υπερβολής των συνδικαλιστικών ηγεσιών των αντιδρώντων. Συνήθως χρονικά, προ της δημοσιοποίησης των μέτρων που προκαλούν τις αντιδράσεις των θιγομένων, προηγείται μία περίοδος όπου τα ΜΜΕ αναλαμβάνουν να απαξιώσουν ηθικά και αναδείξουν ως προνομιούχο και παρασιτικά βιούσα την επαγγελματική ομάδα που πρόκειται να τεθεί στο στόχαστρο. Ακολουθούν διαρροές των υπό νομοθέτηση μέτρων για να βολιδοσκοπηθούν τυχόν αντιδράσεις, τα μέτρα αυτά παρουσιάζονται από το μεγαλύτερο μέρος του τύπου ως εκσυγχρονιστικές τομές και βαθιές μεταρρυθμίσεις που σπάζουν στεγανά και εμπεδώνουν τη διαφάνεια, ενώ οι αναμενόμενες αντιδράσεις των επαγγελματιών που τυχόν θίγονται κατατάσσονται πάρ’αυτά στην κατηγορία του εξοβελισταίου συντεχνιασμού. Από την άλλη πλευρά η πλειονότητα των συνδικαλιστών ηγετών των διαμαρτυρομένων, προϊόντα συνήθως των θερμοκηπίων της κομματικής νομενκλατούρας, με την αμετροέπεια των κινητοποιήσεων τους, τον ξύλινο, αυτιστικό τους λόγο και την εν γένει αισθητική και πρακτική τους, διευκολύνουν το έργο των τηλεεισαγγελέων μεγαλοδημοσιογράφων που έχουν αναλάβει να τους ισοπεδώσουν. Η εύκολη στοχοποίηση στα μάτια των πολιτών οιουδήποτε αντιδρά (ανεξαρτήτως του βασίμου των αιτιάσεων του) είναι ακόμη ευκολότερη σε μια κοινωνία σαν την ελληνική, που απαρτίζεται από πολίτες που πολύ συχνά αντιμετωπίζουν τους συμπολίτες τους με διάχυτη καχυποψία, ου μην και φθόνο. Ο έλληνας (ίσως κρίνοντας ο καθένας από τον εαυτό του) θεωρεί όλους τους άλλους απατεώνες, οπότε, ότι και να πάθουν τους αξίζει. Ο κοινωνικός αυτοματισμός απευθύνεται μεταξύ άλλων στο ταπεινότερο των ενστίκτων: στην χαιρεκακία.
Είναι βεβαίως αλήθεια ότι η ψευδοεπαναστατική «αγωνιστική» κουλτούρα της μεταπολίτευσης με μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις και ακραίες και απροκάλυπτα αντικοινωνικές συνδικαλιστικές πρακτικές (του τύπου «κατεβάζουμε το διακόπτη», αποκλείουμε δρόμους, εθνικούς οδικούς άξονες, λιμάνια και αεροδρόμια, καταλαμβάνουμε δημόσια κτίρια και αρχαιολογικούς χώρους ακόμη) δυσφήμησε με το πέρασμα των ετών κάθε έννοια συλλογικής διεκδίκησης. Το εκκρεμές πέρασε από την μία ακραία θέση στην άλλη και πλέον οποιοσδήποτε αγωνίζεται για τα επαγγελματικά του δικαιώματα, λοιδορείται ως εχθρός της κοινωνίας.
Και ύστερα ήρθε η κρίση...Θα περίμενε κανείς, ότι μια τόσο οξεία και βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση θα έβγαζε τους πολίτες από το λήθαργο του εγωκεντρισμού και θα ενέπνεε μια νέα κοινωνική συνείδηση ικανή να μετουσιωθεί και σε συλλογικότητα. Αντ’αυτού στρέφονται όλοι εναντίον όλων ακολουθώντας εν τέλει μια εθνική αυτοκαταστροφική σπείρα. Αν το κεντρικό μήνυμα του Επιταφίου του Περικλή (του σημαντικότερου ίσως πολιτικού κειμένου όλων των εποχών) είναι ότι η προσωπική ευημερία προϋποθέτει και τελεσφορεί μέσα από την ευημερία της πόλεως, εδώ έχουμε την απόλυτη αντιστροφή του: o θάνατος σου είναι η ζωή μου. Κάπως έτσι και σε συνθήκες πρωτοφανούς (τουλάχιστον για τις γενιές μας) οικονομικής κρίσης και ύφεσης δημιουργούνται προϋποθέσεις κοινωνικής αποσυσπείρωσης και αποσάρθρωσης: ο κοινωνικός αυτοματισμός μετατρέπεται κυριολεκτικά σε κοινωνικό κανιβαλισμό.
Είναι βέβαιο ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι. Οι πολίτες έχουν την απόλυτη ευθύνη να εξοβελίσουν από τις ηγεσίες των συνδικαλιστικών οργάνων που τους εκπροσωπούν, τους χουλιγκανικής αντίληψης, ρητορικής και πρακτικής εργατοπατέρες που διαφημίζουν την ανομία ως μαχητικότητα και οδηγούν τις επαγγελματικές τους τάξεις στην κοινωνική απαξίωση και την αυτοκαταστροφή. Η ευθύνη όμως των πολιτικών ηγεσιών είναι ακόμη μεγαλύτερη. Δεν είναι δυνατόν να υποδαυλίζουν τις κοινωνικές αντιπαλότητες για να μπορούν να άρχουν. Δεν είναι δυνατόν να επιλέγεται η λογική του "διαίρει και βασίλευε", την στιγμή ακριβώς που χρειάζεται η μεγίστη δυνατή κοινωνική και εθνική συσπείρωση. Πραγματικοί εθνικοί ηγέτες είναι αυτοί που ενώνουν τους πολίτες που εμφυσούν, εμπνέουν και υπηρετούν κοινωνικά και εθνικά οράματα και όχι αυτοί που υποθάλπουν διχαστικές λογικές. Η επίκληση του πατριωτισμού των πολιτών είναι θεμιτή (παρεπιμπτόντως προσέξατε πόσες φορές -και ορθώς, κατά την άποψη μου- ο κατ'εξοχήν νεωτερικός Πρωθυπουργός επικαλέσθηκε στο urban-industrial σκηνικό της προχθεσινής συνέντευξης τύπου τον όρο πατρίδα, αντί του χώρα ή κοινωνία που συνήθως χρησιμοποιείται από ηγέτες της κεντροαριστεράς), αλλά στην παρούσα φάση δεν είναι αρκετή. Πρέπει να μπορείς να συνεγείρεις τους πολίτες για να αγωνισθούν για τη σωτηρία της πατρίδας και όχι να ζητιανεύεις τον πατριωτισμό τους, αφού νωρίτερα τους έχεις χρεώσει τις ευθύνες (και χωρίς μάλιστα λέξη αυτοκριτικής) για τη δυσχερή θέση, στην οποία η πατρίδα έχει περιέλθει.
Υ.Γ. Το σκίτσο είναι του Στάθη (Ελευθεροτυπία)

18 σχόλια:

  1. Πολύ καλή ανάρτηση Στάμο, σκιαγραφείς επιτυχώς ένα νέο σχετικά "Δαίμονα", που κατατρέχει την Κοινωνία μας και όχι μόνο σε ελληνικό επίπεδο, αλλά σε παγκόσμιο (δείτε πόσο εύκολα στοχοποιούν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις τους έλληνες για τις δικές τους αστοχίες στα οικονομικά τους). Η πρακτική αυτή είναι σίγουρα παλαιότερη αλλά εξελίσσεται ταχέως και επιστημονικά και θα έπρεπε να είναι αντικείμενο ακαδημαϊκής μελέτης, με επιστήμες σαν την Κοινωνιολογία και την Ψυχιατρική να πρωτοστατούν στην έρευνα, διότι οι σχεδιαστές της Τακτικής αυτής κάνουν μεν την δουλειά τους, η οποία όμως είναι τόσο πετυχημένη, όσο αυξάνεται η ψυχοπαθολογία των αποδεκτών και στην συγκεκριμένη περίπτωση της Κοινωνίας, που παίρνει έτσι τα χαρακτηριστικά του Όχλου.
    Ο τελικός στόχος είναι προφανής, τον αναλύεις εύστοχα, προτείνεις και λύσεις, μάλλον δεν έχω να προσθέσω κάτι! Αυτό που με απασχολεί όμως είναι το "χωράφι", στο οποίο φυτρώνει ο σπόρος του Κοινωνικού Αυτοματισμού, της Διαίρεσης και της Σχάσης της Κοινωνίας. Αν το χωράφι δεν είναι γόνιμο και ο καλύτερος "σπόρος" δεν θα φύτρωνε!
    Τι είναι λοιπόν αυτό που καθιστά τόσο ευεπίδεκτη την Κοινωνία σε τέτοια ερεθίσματα;
    Σίγουρα ξεκινάμε με τον (φυσιολογικό) θυμό από την διάλυση της εύρυθμης λειτουργίας, που διαταράσσεται, αυτό προκαλεί αναστάτωση, θυμό, επεφρασμένη οργή. Ακολουθεί η αναζήτηση εξιλαστηρίου θύματος. Όταν αυτό προσφέρεται "στο πιάτο", η Κοινωνία δεν χρειάζεται να σκεφτεί, έχει τον "ένοχο" και τον στοχοποιεί. Και τον λιθοβολεί, μην τηρώντας την θεϊκή εντολή: "ο Αναμάρτητος πρώτος τον λίθο βαλέτω!". Αν βέβαια η Κοινωνία απαρτίζεται από υγιείς, προβληματισμένους, ώριμους, ενημερωμένους πολίτες, μια τέτοια τακτική δεν θα ευδοκιμούσε. Σήμερα βλέπουμε εκτός των άλλων την απαξίωση της μόρφωσης και του πολιτισμού (και αυτό μόρφωση είναι). Τυχαίο; Δεν νομίζω! Εντάσσεται και αυτό στην "κοπαδοποίηση" των υπηκόων, μέσω του ελέγχου των σκέψεων και αντιδράσεων του!
    Ο χώρος ενός σχολίου δεν αρκεί για την ανάπτυξη και άλλων θέσεων και γι' αυτό θα επανέλθω!

    Υ.Γ. Πρόσεξα και εγώ την συχνή χρήση του όρου "πατρίδα" από τον πρωθυπουργό, αλλά νομίζω ότι ήταν απλώς μια προσπάθεια ενεργοποίησης των βαθύτερων αντανακλαστικών του έλληνα, που ανεξάρτητα από πολιτικές πεποιθήσεις, ο όρος "Πατρίδα" δονεί (ευτυχώς) όλους ή την μεγάλη έστω πλειοψηφία. Βέβαια, όταν επικαλείσαι αυτόν τον όρο, πρέπει να μπορείς πρώτος να τον σεβαστείς, δεν νομίζετε;;;...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Aγαπητέ κ. Κυρζόπουλε, διάβασα το κείμενό σας με το οποίο συμφωνώ απόλυτα΄,αλλά μήπως κάποτε θα έπρεπε και οι πολίτες αυτής της πατρίδας να αναλογιστούν τις ευθύνες τους όσον αφορά στο ποιούς επέλεξαν απο την μεταπολίτευση ως σήμερα να τους κυβερνήσουν και με βάση ποιά κριτήρια - τις περισσότερες φορές κάθε άλλο παρά με το κοινό καλό είχαν να κάνουν ? Μήπως το όνειρο που περνάει πρώτα απο το "δημόσιος υπάλληλος" και καταλήγει στο "συνταξιούχος", έχει διαβρώσει σε βαθμό κακουργήματος αυτό το ένα χαρακτηριστικό που διαθέταμε ως λαός και αυτό λέγεται σε απλά ελληνικά "μπέσα" ? Διότι προσωπικά πιστεύω οτι φταίει περισσότερο απο αυτόν που χρηματίζεται, εκείνος ο οποίος είναι έτοιμος ανα πάσα στιγμή να "λαδώσει" προκειμένου να κάνει την....δουλίτσα του. Στις τελευταίες εκλογές εκείνο το "λεφτά υπάρχουν" πολλοί ήθελαν να το πιστέψουν, σχεδόν απελπισμένα, και το πίστεψαν. Η όψιμη "αγανάκτηση" κάθε άλλο παρά δικαιολογεί την επιλογή τους.

    Ευχαριστώ για τον χώρο και ελπίζω να μην έκανα κατάχρηση αυτού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Αγαπητή Όλγα,
    ευχαριστώ για το σχόλιο σας. Είναι δύσκολο να διαφωνήσει κανείς με τις διαπιστώσεις σας. Προφανώς και χρειάζεται αυτοκριτική από όλους μας, και από τις συντροφιές μου και τις περιηγήσεις μου στο διαδίκτυο αντιλαμβάνομαι ότι αυτό γίνεται, ίσως όχι τόσο εκκωφαντικά, όσο οι εκδηλώσεις αγανάκτησης, αλλά γίνεται.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Νομίζω ότι όλα αυτά που ανέλυσες παραπάνω θα μπορούσαν να συνοψισθούν στη ρήση του Σόλωνα: "Μου φαίνεται ότι εκείνη η Πόλις είναι ευδαίμων και εξασφαλίζει πάνω από όλα τη Δημοκρατία, όταν όσοι δεν αδικούνται καταγγέλλουν και τιμωρούν όσους αδίκησαν με τον ίδιο ζήλο που τους κατηγορούν όσοι αδικήθηκαν"

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Σίγουρα, όσοι υπάρχουμε επαγγελματικά, σ' αυτόν τον τόπο έχουμε βρεθεί στο στόχαστρο όλων αυτών που έφεραν στην ζωή μας τον κοινωνικό κανιβαλισμό. Τούτο σημαίνει πως έχουμε την εμπειρία του θύματος αυτών των πρακτικών. Άρα και οι πρακτικές αυτές καθ' αυτές έφτασαν ή και πέρασαν την ημερομηνία λήξης τους. Και όπως είναι γνωστό σε όλους η χρήση ληγμένων πραγμάτων ενέχει κινδύνους γι' αυτόν τον ίδιο τον χρήστη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Σε όλη την Ευρώπη πια. Με αφορμή την χθεσινή μεγάλη απεργία των δημοσίων υπαλλήλων στη Μ.Βρετανία απίστευτες δηλώσεις γνωστού (και στην Ελλάδα) τηλεαστέρα.

    http://theinsider.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=16527

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. http://www.youtube.com/watch?v=IYt6rf8GMQg

    Συγχαρητήρια για το άρθρο γιατρέ!! Το παραπάνω είναι ένα σχετικό ή άσχετο βίντεο ανάλογα με την σκοπιά που το βλέπει κάποιος...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. http://www.youtube.com/watch?v=IYt6rf8GMQg

    Συγχαρητήρια για το άρθρο γιατρέ!! Το παραπάνω βίντεο είναι σχετικό ή άσχετο, ανάλογα με την οπτική του καθενός...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ενδιαφερουσα μεθοδευση με την συνεργεια και με το αζημειωτο των αρχιρουφιανων των ΜΜΕ.Σαν ανταμοιβη τους θα παρουν κρατικη διαφημηση και δανεια απο τραπεζες που δεν δικαιουνται γιατι δεν πληρωσαν παλαια δανεια,εφορειες,ΙΚΑ κλπ.Ιδου οι "συνεργατες κουκουλοφοροι" του Συστηματος.Ερειπια και κουρελια δημοσιογραφισκοι που ητε βγαινουν στην TV για 3 λεπτα καθε ημερα χωρις να μπορουνε να αρθρωσουν μια λεξη για να παρουν 2 χιλιαδες τον μηνα ητε συμμετεχουν στην αλητεια αυτη με τα αφεντικα τους τους εκδοτες που ξεπλυναν μαυρο χρημα για να βγαλουν εφημεριδα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Εξαιρετική προσέγγιση.
    Ολοκληρωμένη σκέψη που εντοπίζει ακριβώς τις τον τρόπο λειτουργίας του κοινωνικού αυτοματισμού και τον τρόπο χειραγώγησης των πολιτών και των επαγγελματικών-κοινωνικών ομάδων που αυτοί συμμετέχουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Εξαιρετική προσέγγιση.
    Ολοκληρωμένη σκέψη που εντοπίζει ακριβώς τις τον τρόπο λειτουργίας του κοινωνικού αυτοματισμού και τον τρόπο χειραγώγησης των πολιτών και των επαγγελματικών-κοινωνικών ομάδων που αυτοί συμμετέχουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις. Θίγετε ζητήματα που θα' πρεπε όλους να μας απασχολούν. Σημείωση : τα δύο λινκ με κείμενα της Τασούλας Καραϊσκάκη δεν οδηγούν πουθενά, εν αντιθέσει με το λινκ για την Μαρία Κατσουνάκη.. Ευχαριστώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

      Διαγραφή
    2. Κυρία Μασούρα, σας ευχαριστώ για τα σχόλια. Τα link λειτουργούσαν 5 χρόνια πριν (όταν και τα έβαλα), ίσως πλέον δεν υπάρχουν στον server της Καθημερινής...

      Διαγραφή