30 Αυγ 2011

Αντίο Λεωνίδα

Κηδεύεται αύριο με πολιτική κηδεία και χωρίς επικηδείους (πλην ενός από τον Φώτη Κουβέλη) ο Λεωνίδας Κύρκος. Ένας φλογερός πολιτικός, μακροχρόνιων και συνεπών πολιτικών αγώνων έφυγε πλήρης ημερών. Για μένα, ήταν από τους ανθρώπους που με άγγιξαν και με συγκίνησαν στα χρόνια της εφηβείας  και της πρώτης νιότης, με το πάθος του, την εξαιρετική ρητορική του δεινότητα, την σταθερή του προσήλωση στο μάλλον ουτοπικό όραμα του δημοκρατικού σοσιαλισμού, με το ιδιαίτερο ηχόχρωμα της φωνής του, με την φυσαρμόνικα του. Θεμελιωτής και κύριος εκφραστής του πολιτικού χώρου της ανανεωτικής αριστεράς φεύγει σε μια περίοδο που το πολιτικό αυτό ρεύμα (όπως σχεδόν όλα στην πατρίδα μας αλλά και εκτός αυτής) έχει πέσει σε ανυποληψία και (ειδικά η εκτός ΚΚΕ αριστερά) στην πολυδιάσπαση των γκρουπούσκουλων. Έδωσε μεγάλες μάχες, προσπάθησε νομίζω να μείνει συνεπής στα ιδανικά του, έκανε ενδεχομένως μεγάλα λάθη.
Όταν σημαντικοί πολιτικοί άνδρες αφήνουν το μάταιο τούτο κόσμο και ειδικά αν έχουν προ πολλού εγκαταλείψει την κεντρική πολιτική σκηνή είθισται να τους αποχαιρετούν σύμμαχοι και αντίπαλοι με υποκριτική συγκατάβαση στην λογική της πολιτικής «ευπρέπειας» και του «ο νεκρός δεδικαίωται».

Έξοχο σχετικό άρθρο του Ανδρέα Πετρουλάκη.


http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.proswpa&id=8554


Στο περιθώριο της συγκίνησης


Αγωνιστής. Συνεπής. Έντιμος. Οι βολικές λέξεις των επικηδείων. Και της υποκρισίας. Που θα περισσέψει πάλι αύριο, στην κηδεία, όπως είχε συμβεί και στις πρώτες δηλώσεις που ακολούθησαν την αναγγελία του θανάτου του Λεωνίδα Κύρκου. Οι λέξεις, αυτές και μερικές ακόμα, που επιτρέπουν και στους παρείσακτους να χωρέσουν στο κάδρο του αποχαιρετισμού του νεκρού. Να καρπωθούν λίγη από την συγκίνηση του θανάτου, που ως υπαρξιακό μέγεθος των ανθρώπινων, δεν αντέχει ρωγμές. Ίσως να μην μπορεί να γίνει διαφορετικά. Κάπως έτσι πάντως “ο νεκρός δεδικαίωται”. Ή, όπως στην περίπτωσή μας, αδικείται.


Νομίζω ότι σε κάτι τέτοιες περιπτώσεις προτιμώ την τακτική του ΚΚΕ. Συλλυπητήρια στους οικείους. Ούτε φόρτιση, ούτε επίθετα, ούτε αγωνιώδης προσπάθεια ανεύρεσης κοινών τόπων στην ασύμπτωτη και συγκρουσιακή κατά το μεγαλύτερο μέρος της πολιτική διαδρομή του καθενός. Πραγματικά θα ήθελα να συμβαίνει αυτό και με τους υπόλοιπους. Από την κορυφή της πολιτειακής ιεραρχίας μέχρι τις παρυφές της, που όλοι είχαν έναν λόγο ταύτισης και συναντίληψης με τον νεκρό.


Με τον Κάρολο Παπούλια ο Κύρκος δεν πρέπει να είχε απολύτως τίποτα κοινό. Στο μεγαλύτερο κομμάτι του κόμματος που κυβερνά το όνομά του ήταν συνώνυμο του διώκτη του ιδρυτή του. Η ηγετική ομάδα της Νέας Δημοκρατίας συμπυκνώνει τον δεξιό λαϊκισμό και εθνικισμό που τον εύρισκε πάντα απέναντι. Ας μη μιλήσουμε για το Λάος. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι σίγουρο ότι του επεφύλαξε την τελευταία πολιτική πίκρα. Τι μένει; Η Δημοκρατική Αριστερά, λίγες νησίδες στα απομεινάρια του εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ, οι παλιοί  αγαπημένοι του  Ρηγάδες και λίγοι ακόμα, οι περισσότεροι ανένταχτοι. Θα έπρεπε  να ειπωθεί αυτή η αλήθεια. Ο Κύρκος, που αύριο θα ενώσει τους πάντες στο ξόδι του, πέθανε πολιτικά απομονωμένος.


Θα μου πείτε είναι ψέμα ότι κέρδισε τον σεβασμό όλων των αντιπάλων; Καθόλου. Αλλά είναι η μισή αλήθεια και νομίζω η λιγότερο σπουδαία. Γιατί περισσότερο από  πολιτικός της συνεννόησης υπήρξε πολιτικός της σύγκρουσης. Της άνισης και πρώιμης σύγκρουσης με τους ισχυρούς κάθε εποχής και κόντρα στο ρεύμα. Με τους Γερμανούς κατακτητές, με τη σιδερένια μεταπολεμική δεξιά, με την μεγάλη πλειοψηφία των συντρόφων του, του ΚΚΕ, με το αντιευρωπαϊκό ΠΑΣΟΚ της μεταπολίτευσης, με το πελατειακό και διεφθαρμένο κομμάτι που εξέθρεψε το κυβερνητικό ΠΑΣΟΚ, με την πάνδημη εθνικιστική λαίλαπα για το όνομα της Μακεδονίας.  Σχεδόν πάντα ανήκε στον πυρήνα μιας ισχνής μειοψηφίας που λοιδορείτο και συνήθως δικαιωνόταν από τον χρόνο. Και για αυτά τα σημαντικά που δεν δικαιώθηκε είχε την παρρησία να κάνει ωμή αυτοκριτική. Αυτά δεν θα πουν αύριο. Αυτά θα αφήσουν στον βολικό ιστορικό του μέλλοντος.


Ο Λεωνίδας Κύρκος δεν ήταν ένας καλός άνθρωπος που πέθανε. Ήταν πάνω από όλα ένας ακατάβλητος και πύρινος πολιτικός που κάτι μου λέει ότι θα ήθελε αυτήν την ώρα να ακουστούν αιχμηρές πολιτικές αλήθειες για την Οδύσσεια της διαδρομής και όχι κλισέ ομονοούσας συγκίνησης. Ότι τη συγκίνηση θα την ήθελε μόνο από τους συντρόφους του, από τους αντιπάλους του θα ήθελε το μέτρο, και από κάποιους να μην εμφανιστούν καθόλου.


Υ.Γ.1. Δεν είναι ευρέως γνωστό, αλλά ο Λεωνίδας Κύρκος υπήρξε φοιτητής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών.

5 σχόλια:

  1. Από τα Νέα

    http://www.tanea.gr/ellada/article/?aid=4653622

    "Ομως συγκλόνισε ο προσωπικός επικήδειος που έγραψε ο Λεωνίδας Κύρκος το 2006 και παρέδωσε στην οικογένειά του, για να εκφωνηθεί χθες από τον γιο του Μιλτιάδη:

    «Φεύγω. Ζήσαμε - η γενιά μου - μια συναρπαστική περιπέτεια, γνώρισα από κοντά τη φτώχεια, τους κατατρεγμούς, τη φρίκη. Αλλά σε διαλείμματα και τη χαρά. Και έβαλα το λιθαράκι μου στον αγώνα για το φως, το δίκαιο και την ανθρωπιά. Ενιωσα συντετριμμένος όταν έσβησε το κόκκινο αστέρι στην κορυφή του Κρεμλίνου βουτηγμένο στη βία, στο ψέμα και στη ντροπή. Αλλα πίστεψαν οι άνθρωποι, άλλα λάλησαν οι προφήτες. Οπως άλλος ήταν ο σοσιαλισμός για τον οποίο αγωνιστήκαμε και γι' αυτόν τον σοσιαλισμό, με δημοκρατία, ελευθερία και σεβασμό στον κάθε άνθρωπο να συνεχίσετε τον αγώνα, γιατί δεν έχει άλλη λύση ο κόσμος. Φεύγω, σας χαιρετώ όλους, και εσάς που πορευτήκαμε μαζί και εσάς τους άλλους της κάθε φορά αντίπερα όχθης, και έχω μόνο ένα να σας πω: σύγκρουση ιδεών, όχι βία και μισαλλοδοξία, δεν οδηγούν πουθενά, γεια σας»."

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Aπό το Γιώργο Γραμματικάκη

    http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.proswpa&id=8596

    Ξέχασες το πτυχίο σου, Λεωνίδα!

    Στην κηδεία του Λεωνίδα Κύρκου δεν μπόρεσα να πάω. Δεν ήθελα κιόλας. Με απωθεί ο τρόπος που η Ελλάδα φέρεται στους εκλεκτούς της. Οσο ζουν, αντιμετωπίζονται με ευτέλεια, και συκοφαντίες. Είναι επειδή εκείνη η Ελλάδα, που υπάρχει μόνον δια της τεθλασμένης, αισθάνεται ότι απειλείται. Όσοι αξίζουν θεωρούνται επικίνδυνοι. Οταν όμως φύγουν από αυτόν τον κόσμο, τι αφιερώματα, τι μεγάλα λόγια, τι σπαραγμός. Η υποκρισία περισσεύει.

    Στην κηδεία του Λεωνίδα Κύρκου είχα κι εγώ λόγους να πάω. Δεν θέλησα όμως. Με ενοχλούσε ότι εκεί γύρω θα υπήρχαν κάποιοι επώνυμοι πολιτικοί, που την διαφωνία τους μαζί του μετέφραζαν σε λοιδωρία και ύβρεις. Με αναστάτωνε ακόμα η ιδέα, ότι την ίδια τακτική ακολουθούσαν και κάποιοι «σύντροφοι» του Λεωνίδα. Απλώς επειδή στις αιώνιες και ψυχοφθόρες αντιπαραθέσεις της αριστεράς βρέθηκαν σε μιαν άλλη όχθη. Θα ήταν και αυτοί εκεί. Ευτυχώς, θα έλειπε η Εκκλησία: Τα ράσα, τα θυμιατά και η υπόσχεση της μετέπειτα ζωής, δεν ταίριαζαν στον Λεωνίδα, ούτε στις ιδέες του. Εκείνος για μια καλύτερη ζωή, εδώ στην γη, αγωνιζόταν πάντα, με απίστευτη μάλιστα αντοχή. Ενώ λοιπόν θάπρεπε να είμαι κι εγώ στην κηδεία του Λεωνίδα, δεν μπόρεσα να πάω, δεν θέλησα να πάω.

    Η αλήθεια ωστόσο είναι ότι λίγο γνώρισα τον Λεωνίδα Κύρκο από κοντά. Καθώς όμως ανάσαινα κι εγώ στις παρυφές της αριστεράς, ήταν σαν να τον ήξερα και να τον ζούσα. Ενσάρκωνε νομίζω την ελπίδα του διαφορετικού. Όταν μάλιστα είχε αρχίσει να βαραίνει στην ζωή μας η ξύλινη γλώσσα μιας κατεστημένης νοοτροπίας –αριστερής, υποτίθεται –εκείνος αποτελούσε την «άλλη» δυνατότητα. Που έβλεπε την εποχή μας, και προσπαθούσε να την καταλάβει• που υποστήριζε την συναδέλφωση, και τον σεβασμό στον αντίπαλο• που έβαζε το συναίσθημα και την ανθρώπινη διάσταση στην πολιτική. Ακόμα και όταν οι πρωτοβουλίες του αποδεικνυόταν άστοχες η ατελέσφορες, ο Λεωνίδας Κύρκος έμοιαζε να είναι ο πρωτοπόρος, ο ιχνηλάτης του άγνωστου που ωστόσο ήταν εκεί και υποσχόταν.

    Δεν είναι λοιπόν παράδοξο ότι κάποια στιγμή ο Λεωνίδας βρέθηκε δίπλα μας, τότε που προσπαθούσαμε να δώσομε μια άλλη πνοή και προοπτική στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Συμπαραστάθηκε όσο μπορούσε σε αυτή την δύσκολη πορεία, και τόνιζε στις ομιλίες του –ο μόνος!- την σημασία της επιστημονικής έρευνας και την ανάγκη της αξιοκρατίας. Σε κάποια μάλιστα επίσημη τελετή, που εγώ ως πρύτανης του Ιδρύματος απένειμα τα πτυχία της Ιατρικής και έλεγα τα συνηθισμένα για την κοινωνική τους σημασία, παρευρισκόταν και ο Λεωνίδας. Βουλευτής τότε, δεν θυμάμαι με ποιά μορφή της αριστεράς. Ούτε θέλω να σκέφτομαι πόσες φορές ο περιούσιος Ελληνικός λαός τον κράτησε έξω από την Βουλή. Είχα ωστόσο διαβάσει ότι φοίτησε κάποτε στην Ιατρική Σχολή, αλλά ότι την εγκατέλειψε επειδή έδινε πάντοτε προτεραιότητα στα δεινά της πατρίδας. Τον ευχαρίστησα λοιπόν για την παρουσία του, και πρόσθεσα χαμογελώντας: «Θέλω να ανακοινώσω ότι ο παριστάμενος Λεωνίδας Κύρκος πέρασε επίσης επαξίως τις εξετάσεις της ιατρικής, και ότι το Πανεπιστήμιο Κρήτης απεφάσισε να του απονείμει σε μια πρώτη ευκαιρία το πτυχίο». Εννοούσα, βέβαια, τις εξετάσεις ήθους και ανθρωπιάς που, στα χαρτιά τουλάχιστον, είναι αναπόσπαστα με την Ιατρική.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Από τότε, η ιστορία αυτή έγινε το αστείο μας. Οταν συναντιόμαστε, ο Λεωνίδας μου υπενθύμιζε ότι περίμενε πάντα το πτυχίο του. «Μην βιάζεσαι» του έλεγα. «Πρέπει να γραφεί σε περγαμηνή, και ακόμα να φέρει όλες τις βούλες και τις υπογραφές, για να μην υπάρξει αμφισβήτηση».

    Σήμερα, που η πολιτική ζωή μοιάζει με λίμνη αποξηραμένη, και ωστόσο πολλά βατράχια και ερπετά επιβιώνουν της καταστροφής, η απουσία του Λεωνίδα Κύρκου θα είναι φοβούμαι οδυνηρή. Παρά τα λάθη η τις διαψεύσεις του, υπήρξε ένας αληθινός πολιτικός, διανοούμενος και πατριώτης. Επειδή μάλιστα οι λέξεις αυτές έχουν από καιρό φθαρεί ή αλλοιωθεί από τα όσα κουβαλά η εποχή, η αποκάλυψη είναι άμεση και θα έλεγα σημαντική: Στο πρόσωπο του Λεωνίδα Κύρκου οι λέξεις αυτές αναβιώνουν ως δια μαγείας, αποκαθαίρονται και λειτουργούν. Aνακτούν το αρχέτυπο νόημά τους. Λέω λοιπόν, έτσι για να παρηγοριέμαι, ότι όλο και περισσότερο θα κερδίζει την θέση του στην ιστορία. Καθώς μάλιστα οι νεότεροι θα αναζητούν τις αιτίες και την έξοδο από το έρεβος, στο δικό του παράδειγμα θα ακουμπούν• και ίσως από εκεί να αντλούν διδάγματα.

    Όσο για το πτυχίο του, εννοείται ότι τώρα και καιρό δεν υπήρχε πια από κανένα αμφισβήτηση. Κάτι ωστόσο η περγαμηνή, κάτι το ότι οι υπογραφές πλήθαιναν διαρκώς, το πτυχίο άργησε να ετοιμασθεί. Καθυστερήσαμε, λοιπόν, κι εκείνος πρόλαβε να φύγει. Σε όλα καθυστερήσαμε, Λεωνίδα, και να μας συγχωρείς. Φταίς όμως κι εσύ. Τον τελευταίο καιρό, έπαυσες να ζητάς το πτυχίο σου όπως παληά. Ισως γιατί στα λιγοστά υπάρχοντα που άφησες –τι δίδαγμα και αυτό! –δεν ήθελες να προστεθεί ούτε καν ένα πτυχίο, ούτε καν μια περγαμηνή. Εγώ όμως είχα χρέος να φωνάξω στην κηδεία σου, και ίσως γι αυτό δεν θέλησα να έλθω: Λεωνίδα, ξέχασες το πτυχίο σου. Στην Ελλάδα όμως που αγάπησες, και εκεί που πήγες, ο πόνος είναι απέραντος, και οι άνθρωποι θα έχουν πάντα την ανάγκη σου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Λ.Κύρκου στην Καθημερινή το 2006
    http://exastal.blogspot.com/2006/12/blog-post.html

    Σημαντικά -για μένα- σημεία της.
    1)Η παραδοχή πως η ήττα των αριστερών στον εμφύλιο,υπήρξε προτιμότερη από την τυχόν επικράτησή τους (μου θυμίζει το βιβλίο "Ευτυχώς ηττηθήκαμε σύντροφοι" του Τάκη Λαζαρίδη,εκδ.Πελασγος)
    2)Η αναγνώριση της σημασίας του πειράματος Μαρκεζίνη το '73 ("χωρίς αυτό,το Πολυτεχνείο θα ήταν αδιανόητο" λέει ο Λ.Κ χαρακτηριστικά).Η εύκολη (ελλείψει αντιλόγου) μυθολογία της αντιπολίτευσης λοιδώρησε την απόπειρα Μαρκεζίνη,αν όμως είχε ευοδωθεί,οι εξελίξεις θα ήταν μάλλον ομαλότερες και πιθανότατα η Κύπρος θα είχε αποφύγει την εισβολή.
    3)Το "mea culpa" για την παραπομπή Α.Παπανδρέου το '89 και η παραδοχή της επίδρασης του Τύπου της εποχής στη λήψη αυτής της απόφασης.
    4)Η αναφορά στην "αμαρτωλή" 5η ολομέλεια του ΚΚΕ (1924) όπου ,υπό την επίδραση της Κομιντερν και του τότε Γ.Γ Γκιόργκι Δημητρώφ,υποστηρίχθηκε το σύνθημα "ανεξάρτητη Μακεδονία και Θράκη".Οσοι διαφώνησαν τότε (Γ.Κορδάτος,Αποστολίδης)φυσικά διαγράφτηκαν.Το κόμμα όμως είχε προσθέσει άλλο ένα κομμάτι στο αντεθνικό του ιστορικό (στο όνομα του "επαναστατικού διεθνισμού").Ενδεικτικά παραπέμπω στο βιβλίο "Κομιντερν και Μακεδονικό ζήτημα" (δε θυμάμαι εκδότη).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Διάβασα και εγώ την συνέντευξη Βαγγέλη, και συμφωνώ μαζί σου στην επισήμανση των καίριων σημείων της (δεν νομίζω βέβαια ότι αποτελεί δικαίωση της επιλογής Μαρκεζίνη να συνεργασθεί με την χούντα ασχέτως των προθέσεων του). Εκείνο όμως που βγαίνει από την συνέντευξη αυτή είναι η γενναία και ανυπόκριτη, πραγματική αυτοκριτική (και όχι γενικόλογη του τύπου: "έπρεπε να έχω υπάρξει πιο τολμηρός") που κάνει ένας πραγματικός πολιτικός άνδρας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή