Ένοπλος δογματισμός

Eίναι πολλές μέρες τώρα που ήθελα να γράψω αυτό το κείμενο, αλλά το ανέβαλα σκοπίμως για να υπάρξει μια -αναγκαία- χρονική και ψυχική απόσταση από το σοκαριστικό γεγονός που με παρακίνησε στη συγγραφή του. Υπάρχουν ειδήσεις, που το άκουσμα τους παγώνει τη σκέψη, εξοβελίζει τη λογική από την πρόσληψη και την επεξεργασία τους και παραδίδει τη συνείδηση σε μια έκρηξη του αλαφιασμένου θυμικού. Το μακελειό στο σχολειό του Νιου Τάουν του Κονέκτικατ, ήταν, νομίζω, μια τέτοια είδηση, ειδικά, ίσως, για όποιον τυγχάνει γονιός ανήλικων παιδιών.
   Tραγωδίες σαν αυτή, ασφαλώς και δεν συμβαίνουν μόνο επί αμερικανικού εδάφους (ποιος μπορεί να ξεχάσει π.χ. την ανατριχιαστική επιχείρηση μαζικής εξόντωσης που έστησε και εκτέλεσε πέρυσι με φρικαλέα μεθοδικότητα ο ακροδεξιός Μπρέιβικ στο νησάκι Ουτόγια του Όσλο; ), αλλά στην πραγματικότητα είναι αξιοπρόσεκτη η συχνότητα και η σταθερή επαναληπτικότητα του θανατηφόρου παραλογισμού στις Η.Π.Α (μόνο τα τελευταία λίγα χρόνια: ...Κολουμπάιν, Βιρτζίνια Τέκ, Τούσον, Ορόρα...). Πολλοί Ευρωπαίοι αναλυτές, αλλά και απλοί πολίτες, έχουν την τάση να αποδίδουν αυτό το, κατά κάποιον τρόπο, «φονικό αμερικανικό παράδοξο» σε ένα είδος πολιτισμικής ιδιομορφίας και παραδοσιακής κληρονομιάς των Αμερικανών που τους συνδέει με μια εμμονική φιλοσοφική προσέγγιση με την οπλοκατοχή, άλλοι κάνουν λόγο για τη διαμάχη και τις εκρηκτικές αντιφάσεις των «δύο Αμερικών», όπου υποτίθεται πως η Αμερική του φιλελευθερισμού, της ανεκτικής πολυ-πολιτισμικότητας, των επιχειρηματικών ευκαιριών και της δημιουργίας, της επιστήμης, της έρευνας, της καινοτομίας, των κορυφαίων πανεπιστημίων, της πνευματικής και καλλιτεχνικής πρωτοπορίας αντιμάχεται και εναλλάσσεται σε εξουσία και επιρροή με τη σκοταδιστική, θρησκόληπτη, φονταμενταλιστική, πολεμοχαρή και επιθετική Αμερική του "Τea Party", κάποιοι εστιάζουν στα πανίσχυρα οικονομικά συμφέροντα της βιομηχανίας όπλων που εκφράζεται ως λόμπυ διά της περιβόητης Εθνικής Ένωσης Οπλοκατοχής (NRA) ξοδεύοντας ατελείωτους πόρους για την προπαγάνδιση των απόψεων-συμφερόντων της, και κάποιοι τέλος δίνουν έμφαση στην καλλιέργεια και τη διάχυση μιας κουλτούρας βίας και επιθετικότητας που αναπαράγεται και προωθείται από τα Μ.Μ.Ε., τον κινηματογράφο, τα video-games κ.τ.λ.
   Ισχυρίζομαι, πως, ενώ οι ερμηνείες αυτές είναι στην πλειοψηφία τους βάσιμες και εύλογες, δεν παύουν να είναι (η κάθε μία ξεχωριστά, αλλά και αθροιστικά όλες μαζί) ατελείς. Αγνοούν ή παραβλέπουν μια κρισιμότατη -εκτιμώ- παράμετρο: τον ιδεολογικό-φιλοσοφικό δογματισμό.
Πρόκειται μάλιστα για έναν δογματισμό ακραία «φιλελεύθερο» ή αν θέλετε (αν κι ομολογώ ότι δεν μου πολυ-αρέσει ο  όρος γιατί συχνά οδηγεί σε παρεξηγήσεις όταν χρησιμοποιείται εκτός του στενά οικονομικού πεδίου) «νεο-φιλελεύθερο».

Ο ελληνικός τραπεζικός μύθος («...To άλλο με τις.. τράπεζες το ξέρεις;»)

Από την έναρξη της σοβούσης πολύπλευρης κρίσης και εντεύθεν διαμορφώθηκαν δύο εν πολλοίς αντιμαχόμενες αφηγήσεις-ερμηνείες των αιτίων που μας οδήγησαν σ’αυτήν, δύο αντίπαλες σχολές σκέψης -τρόπον τινά-. Η πρώτη εστιάζει στις «εγχώριες» παθογένειες αναδεικνύοντας τις ολέθριες επιπτώσεις της άφρονος δημοσιονομικής πολιτικής των τελευταίων δεκαετιών, την πελατειακή και λαϊκίστικη λειτουργία του πολιτικού συστήματος, τη διόγκωση ενός αντιπαραγωγικού, σπάταλου και γραφειοκρατικού δημόσιου τομέα, την επιβολή της βούλησης, των συμφερόντων, της πολιτικής πρακτικής (και της αισθητικής) οργανωμένων ομάδων πίεσης και συντεχνιών που αποσπούσαν και διαιώνιζαν «ειδική μεταχείριση» και προνόμια εις βάρος της οικονομίας και της υπόλοιπης κοινωνίας.
   Η δεύτερη οπτική θέασης της κρίσης, και της πορείας μας προς -και μέσα- σ’αυτήν, ρίχνει το βάρος στις  αδυναμίες και τις ανισορροπίες του ευρω-συστήματος και της νομισματικής ενοποίησης, στηλιτεύει τους χειρισμούς και τη διαπραγματευτική αδράνεια των κυβερνώντων που οδήγησαν στην καταφυγή της χώρας στον μηχανισμό στήριξης και το Δ.Ν.Τ., εγκαλεί τους Ευρωπαίους εταίρους και κυρίως τη Γερμανία για οικονομικό σωβινισμό και πολιτικό επεκτατισμό, υποδεικνύει -ως επιχείρημα-  την παράλληλη (με την «αμαρτωλή Ελλάδα») πορεία-«μοίρα» και των υπολοίπων χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας -κυρίως του Νότου-, και, στη συνωμοσιολογική -ενδεχομένως- εκδοχή της, κάνει λόγο για ένα οργανωμένο σχέδιο άλωσης της χώρας και των πλουτοπαραγωγικών της πηγών και κατάλυσης της εθνικής της κυριαρχίας.
   Η προσπάθεια να αναζητήσει και να διατυπώσει κανείς με ψυχραιμία και ευθυκρισία ένα κοινό, ολοκληρωμένο πλαίσιο ανάλυσης που θα μπορούσε να συγκεράσει τις όποιες προφανείς, εύλογες και τεκμηριωμένες αιτιάσεις και των δύο πλευρών, φαντάζει, όσο η κρίση βαθαίνει και η κοινωνία βυθίζεται στην απόγνωση, το μηδενισμό ή/και τον εξτρεμισμό, όλο και δυσκολότερο, ενδεχομένως δε και μάταιο. Εντούτοις υπάρχει μια -κατά κάποιον τρόπο- κοινή παραδοχή, που σχετίζεται με (ή, αν θέλετε, καθόρισε) την πορεία που μας οδήγησε στα βράχια: η αποδιάρθρωση της παραγωγικής βάσης της χώρας,  η παραδοχή, ότι το οικονομικό και (αντι)-«αναπτυξιακό» μοντέλο της αμέριμνης και «χαζοχαρούμενης» κατανάλωσης (κυρίως εισαγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών, με δανεικό μάλιστα χρήμα) δεν μπορούσε να συνεχίζεται επ’άπειρον και πάντως είναι εκ των πραγμάτων αδύνατον (εντός ή εκτός ευρώ) να συνεχισθεί εφεξής. Μπορεί οι μεν να αποδίδουν την παραγωγική καταβαράθρωση της οικονομίας στον στραγγαλισμό των «υγιών παραγωγικών της δυνάμεων» από τον κρατικό Λεβιάθαν και τα στεγανά των κλειστών επαγγελμάτων, και οι δε να ενοχοποιούν το σκληρό νόμισμα και τη διαπλοκή πολιτικής εξουσίας και «μπεταντζήδων» καναλαρχών, αλλά η διαπίστωση -όσο κι αν δεν προβάλλεται με την ένταση που της αρμόζει- είναι κοινή:
δεν παράγαμε σχεδόν τίποτα, εκτός από τσιμέντο και ακριβές και συχνά άχρηστες υπηρεσίες.

«Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος όπως τον γνώρισα»

Σαν σήμερα, πριν από 110 χρόνια, γεννήθηκε ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, μια από τις σημαντικότερες πολιτικές και πνευματικές φυσιογνωμίες του τόπου στον προηγούμενο -τουλάχιστον- αιώνα. Ο Κανελλόπουλος δραστηριοποιήθηκε πολιτικά από την πρώτη του νεότητα και αδιαλείπτως έως το πέρας του βίου του και ταυτόχρονα παρήγαγε ένα συγκλονιστικό στον όγκο, το εύρος και την ποιότητα του πνευματικό και συγγραφικό έργο, ένα έργο κυριολεκτικά παγκόσμιας εμβέλειας. Από όποια σκοπιά κι αν προσεγγίσει κανείς τη ζωή και τη δράση του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, δεν μπορεί παρά να σταθεί με θαυμασμό στον μοναδικό τρόπο με τον οποίο συνδύασε την ιδιότητα του μαχόμενου πολιτικού ανδρός με αυτήν του βαθυστόχαστου διανοητή.  Παθιασμένος και ταυτόχρονα στοχαστικός, φλογερός και ταυτόχρονα εμβριθής, μαχητικός και ταυτόχρονα συναινετικός, ανυποχώρητος και ταυτόχρονα συμφιλιωτικός, έχαιρε εκτίμησης και σεβασμού από φίλους και αντιπάλους.

   Παρακολουθώντας κανείς τις τοποθετήσεις στο Κοινοβούλιο, την αρθρογραφία, τις συζητήσεις στα Μ.Μ.Ε., τις αιτιάσεις, τους δημόσιους διαξιφισμούς των συγχρόνων πολιτικών, είναι δύσκολο να μην καταθλιβεί από το απίστευτα χαμηλό επίπεδο, την ανυπαρξία πνευματικής συγκρότησης, την επιθετική αγένεια και την εν γένει απαιδευσιά της θλιβερά αυξανόμενης πλειονότητας αυτών. Η απουσία πολιτικών προσωπικοτήτων ικανού πνευματικού διαμετρήματος και ανεπίληπτου ήθους φαντάζει αυτή την πολύ δύσκολη εποχή περισσότερο εκκωφαντική από ποτέ.

   Η εταιρεία φίλων Παναγιώτη Κανελλόπουλου διοργάνωσε τον περασμένο Νοέμβριο επιστημονικό συνέδριο για τη ζωή και το έργο του. Οι εργασίες του συνεδρίου έλαβαν χώρα στην μεγάλη αίθουσα της Παλαιάς Βουλής και θα ήθελα σήμερα να παρουσιάσω ένα απόσπασμα της ομιλίας που εκφώνησε ο Σπήλιος Λιβανός (μικρανηψιός του Παναγιώτη Κανελλόπουλου) με τίτλο: «Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος όπως τον γνώρισα».
Ευχαριστώ τον Σπήλιο (που είναι για μένα ...αδελφός) για την ευγενή του καλοσύνη να μου παραχωρήσει το παρακάτω κείμενο.

«...Συχνά αναρωτιέμαι, για το ποια θα ήταν σήμερα η συμβουλή του σε έναν προβληματισμένο ή αγανακτισμένο πολίτη, που θα επεδίωκε να εισέλθει στην ενεργό πολιτική για να γκρεμίσει ότι σάπιο υπάρχει στο πολιτικό σύστημα. Ο Κανελλόπουλος, είμαι βέβαιος, θα συμβούλευε κάθε Έλληνα με ανιδιοτελή ευγένεια και διάθεση για προσφορά,  να συμμετάσχει ενεργά! Θα τον παρότρυνε με θέρμη να αγωνιστεί για τον επαναπροσδιορισμό των αξιών και των προτεραιοτήτων της ελληνικής κοινωνίας. Θα τον παρότρυνε με πάθος να αγωνιστεί για τον επαναπροσδιορισμό των αρχών και των στοχεύσεων της Ε.Ε. Πιστεύω πως για ’κείνον, η πολιτική δεν ήταν μια επιλογή φιλοδοξίας. Ήταν υποχρέωση έναντι: αφενός της ιστορικής μας κληρονομιάς και αφετέρου των επόμενων γενεών. Ο  Κανελλόπουλος ήταν ένα ον πολιτικό. Σοφό και μετρημένο, αλλά πάντως ολοκληρωτικά πολιτικό. Τα πάντα στη ζωή του ήταν πολιτικά. Η στάση του, η επιστημοσύνη του, η λογοτεχνία του, η ποίησή του, ακόμη και η ίδια του η ανάσα.  Πολιτικά, όμως, με τη λαμπρή έννοια της αρχαιοελληνικής σκέψης. Με την ηθική έννοια της πολιτικής, που διαπνέει  το στοχαστικό έργο του «Επιστολές στους Προγόνους μου». Ξεχωρίζει στο αισθαντικό αυτό κείμενο, που σημειώνω ότι γράφτηκε στους πρώτους μήνες της απριλιανής δικτατορίας, εννιά ιστορικές προσωπικότητες, μεταξύ των οποίων τον Σόλωνα, τον Σοφοκλή και τον Αριστείδη, διάφορες μεταξύ τους στο χώρο, στο χρόνο και στον τρόπο που έζησαν∙ παρόμοιες, όμως, ως προς την υπαρξιακή και βιωματική τους σχέση μαζί του.

Μέσα από τις ιστορικά ενοραματικές αυτές επιστολές ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος αναδεικνύει το ήθος, το πνεύμα και τη γενναιότητα, ως τις αρετές που ο ίδιος, τόσο στο θεωρητικό, όσο και στο πολιτικό του βίο, διακόνησε δίχως εκπτώσεις και αναστολές.

Λέει, σχετικά, σε ένα αυτοβιογραφικό του κείμενο:

«Το μόνο ασφαλές κριτήριο ενός πολιτικού είναι να αδιαφορεί για την επιτυχία του και να επιδιώκει να είναι συνεπής προς τις πεποιθήσεις του. Έτσι, ακόμη και αν  δεν ανέβει ψηλά, το βέβαιο είναι ότι, τουλάχιστον,  δεν θα πέσει χαμηλά».

«Ντρέπομαι να πω στους φίλους μου...»

...Είχαμε κάτσει μια παρέα φίλων για καφέ και κουβεντούλα. Κυριακάτικο πρωϊνό, ήλιος φωτεινός, ουρανός ανέφελος, φθινοπωρινό αεράκι, εφημερίδες στο τραπεζάκι, διάθεση χαλαρή. Ήταν από εκείνες τις μέρες που σε τραβάν από το σβέρκο να βγεις έξω, να τις χαρείς, να ρεμβάσεις, να ξεθολώσεις. Τα παιδιά τρέχαν, φωνάζαν, ίδρωναν, παίζαν σαν να  μην υπήρχε αύριο (...αλήθεια, πως αλλιώς μπορεί να παίξει ένα παιδί;) κι εμείς καλαμπουρίζαμε ευδιάθετοι.
H κουβέντα όμως δεν άργησε να ξεστρατίσει. Κάποιος, κάτι διάβασε σε μια εφημερίδα, έκανε ένα σχόλιο, κάποιος αντι-σχολίασε, ο τρίτος συμφώνησε, ο τέταρτος διαφώνησε. Το θέμα ήρθε σαν απρόσκλητος επισκέπτης και θρονιάστηκε στο τραπέζι μας: Η ΚΡΙΣΗ.
Τα βλέμματα σύντομα σκοτείνιασαν. Ο ένας γκρίνιαζε για τους φόρους («Είναι απίστευτοι. Μας τιμωρούν τώρα γιατί κάναμε παιδιά. Αλλά ξέρω εγώ γιατί το κάνουν...επειδή τα παιδιά δεν έχουν ...πινακίδες, για να τις καταθέσεις στην κωλο-εφορία τους»), ο άλλος τα ’βαζε με τους «Γερμαναράδες», ο τρίτος με τους «κρατικοδίαιτους συνδικαλιστές», τις συντεχνίες και «τα οργανωμένα συμφέροντα» που «δεν θέλουν να αλλάξει τίποτα στον τόπο αυτό» και συνέχισε πως μόνο «οι ξένοι μπορούν να βάλουν τάξη σ’αυτή τη χώρα» και ότι «καλά κάνουν και μας πιέζουν». «Ναι, καλά μας κάνουν», του είπε ένας από την παρέα, αφού «βρίσκουν και τα κάνουν, και εμείς δεν αντιδρούμε, και αφήνουμε αυτά τα πιόνια, τους πολιτικούς, που τους κρατάνε όλους οι Γερμανοί με τις μίζες της Siemens, να υπογράφουν το ένα μνημόνιο μετά το άλλο, κι εμείς πάμε και τους ξαναψηφίζουμε.... Καλά μας κάνουν». «Γιατί, ρε συ, υπήρχε άλλη λύση; Τι θες δηλαδή, να πτωχεύσουμε και να βγούμε από το ευρώ; Τότε να δεις πείνα, που θα πέσει. Πείνα πραγματική. Ακόμη, δεν έχουμε δει τίποτα....». «Ναι, ενώ τώρα που είμαστε στο ευρώ, μια χαρά είμαστε. Το θέμα, φίλε, δεν είναι να είμαστε στο ευρώ. Το θέμα είναι να...έχουμε ευρώ. Έτσι όπως μας πάνε, θα μας ξεζουμίσουνε, θα τσακίσουν την οικονομία, θα ξεπουλήσουμε τα πάντα και στο τέλος, πάλι θα χρεοκοπήσουμε. Καλύτερα να βγούμε τώρα από το ευρώ μόνοι μας, να πονέσουμε 2-3 χρόνια, αλλά να αρχίσουμε να ανεβαίνουμε μετά». «Τα λες αυτά, γιατί δεν καταλαβαίνεις τι θα πει να φύγουμε τώρα από το ευρώ. Ούτε φάρμακα θα έχουμε, ούτε πετρέλαιο, ούτε τίποτα». «Ναι, ενώ τώρα, έχουμε. Το ξέρεις, ότι στην πολυκατοικία μου φέτος δεν θα ανάψουμε καλοριφέρ; Τι να το κάνω εγώ το ευρώ με 35% ανεργία, τη φτώχεια να θερίζει, και το Μιχαλολιάκο να στρατολογεί απελπισμένους;». «Τι τα θέλετε, ρε παιδιά, μάλλον πρέπει να ετοιμαζόμαστε να την κάνουμε από αυτή την κωλο-χώρα, όσο είναι καιρός». «Και που θα πας, ρε φίλε; Νομίζεις είναι εύκολο. Είναι παντού δύσκολα πια. Άσε, που δεν θα βρεις πουθενά αυτό τον ήλιο». «Δεν ξέρω για μας, αλλά τα παιδιά μας πρέπει να φύγουν. Να σωθούν απ’αυτό το... μπουρδέλο». «Νομίζω, ότι υπερβάλλετε», είπε ο ψύχραιμος της παρέας, «η οικονομία πάντα κύκλους κάνει. Το είχαμε παρακάνει κι εμείς. Ζούσαμε πάνω από τις δυνατότητες μας. Μια φούσκα είχαμε φτιάξει. Θα γίνει μια διόρθωση, θα φύγει ο αέρας από το σύστημα και κουτσά-στραβά θα αρχίσουν να φτιάχνουν τα πράγματα». «Έτσι απότομα, όμως, που φεύγει ο αέρας, φίλε, μας βλέπω να πεθαίνουμε από ασφυξία...»

Eνωμένη Ευρώπη: O...νομπελίστας «μεγάλος ασθενής»*

H είδηση της απονομής -προ ολίγων εβδομάδων- του Νόμπελ ειρήνης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θα πρέπει να ομολογήσω, ότι στην αρχή μου φάνηκε κάτι μεταξύ ανεκδότου και φάρσας, από αυτά που κυκλοφορούν συνεχώς στο διαδίκτυο. Η επιβεβαίωση της είδησης με έκανε να το ξανασκεφθώ: δεν ήταν τελικά τόσο εξωφρενική, όσο μου φάνηκε αρχικά.  Αφ'ενός η ίδρυση και η επέκταση της ενωμένης Ευρώπης (από την αρχική της εκδοχή έως τη σημερινή της μορφή) συνέβαλε αναντίρρητα στην οικοδόμηση των συνθηκών εκείνων που επέτρεψαν μια πρωτοφανή, σχεδόν, ιστορικά μακρά περίοδο ειρήνης και ευημερίας στο μεγαλύτερο τμήμα της ηπείρου και αφ'ετέρου η νορβηγική επιτροπή που είναι υπεύθυνη για την απονομή των Νόμπελ ειρήνης έχει δείξει και στο παρελθόν ότι, ανεξάρτητα αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς μαζί του, διαθέτει ένα συγκεκριμένο πολιτικό σκεπτικό με το οποίο κάνει κάθε χρόνο την επιλογή της. Είναι επίσης σαφές, ότι η συμβολική αυτή βράβευση της ΕΕ, ήρθε σε μια πολύ δύσκολη και κρίσιμη καμπή της ιστορικής της διαδρομής, σε μια συγκυρία που ο ευρωπαϊκός φεντεραλισμός πνέει τα λοίσθια -και όχι μόνο στη σκληρά δοκιμαζόμενη χώρα μας-, και που οι υποστηρικτές του οράματος της ενωμένης Ευρώπης -και στο σημείο αυτό να ξεκαθαρίσω ότι είμαι ένας από αυτούς- δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να υποστηρίξουν και να διακηρύξουν την πίστη τους αυτή.

Omega minor: Σκοτεινή ύλη (Η άνοδος του ναζισμού)

Το τελευταίο διάστημα δεν είναι λίγοι αυτοί (εντός αλλά και εκτός Ελλάδας) που εκτιμούν ότι η κοινωνική και οικονομική κρίση οδηγεί τη χώρα σε αποσταθεροποίηση με ορατούς πλέον κινδύνους και για το δημοκρατικό πολίτευμα.
Πιο συγκεκριμένα, γίνονται βάσιμες, ως ένα βαθμό, συγκρίσεις με τις συνθήκες που επικρατούσαν στη μεσοπολεμική Γερμανία της δημοκρατίας της Βαϊμάρης και που οδήγησαν στην άνοδο των Ναζί -μετά και από θεαματική τους εκλογική επιτυχία-. Στην πραγματικότητα οι αναλογίες και οι ομοιότητες είναι ανησυχητικά πολλές, υπάρχουν και σημαντικές διαφορές, αλλά νομίζω ότι το θέμα έχει αναλυθεί επαρκώς και δεν νομίζω ότι θα προσέφερα κάτι ιδιαίτερο σχολιάζοντας το περαιτέρω.

Yπάρχουν θέματα και περιπτώσεις, όπου ο λογοτεχνικός λόγος είναι πιο καίριος, εύστοχος και εύγλωττος από οιαδήποτε περισπούδαστη ανάλυση. Αποφάσισα λοιπόν σήμερα να παραθέσω ένα απόσπασμα από το εξαιρετικά φιλόδοξο και πολυεπίπεδο, βραβευμένο μυθιστόρημα Omega minor*(εκδόσεις Πόλις) του Βέλγου συγγραφέα (και καθηγητή της γνωστικής ψυχολογίας στο Georgia Institute of Technology) Paul Verhaegen.
Διαβάστε το, αξίζει τον κόπο.

Υπερ-θεραπευτική Iατρική: Ένα αδιέξοδο μοντέλο

«Ένας 73χρονος άνδρας με μεταστατικό καρκίνο των πνευμόνων δήλωσε στους ιατρούς του ότι δεν επιθυμούσε περαιτέρω παρεμβατικές διαγνωστικές εξετάσεις και θεραπείες. Οι ιατροί του συμβουλεύτηκαν έναν ψυχίατρο που γνωμοδότησε ότι ο ασθενής βρισκόταν σε ‘‘άρνηση’’ σχετικά με την ασθένεια του. Κατόπιν πίεσης από τους ιατρούς και την οικογένεια του ο ασθενής συναίνεσε σε περαιτέρω παρεμβατικό διαγνωστικό έλεγχο και θεραπείες (συμπεριλαμβανομένης της τοποθέτησης ενός σωλήνα γαστροστομίας) για να αποβιώσει μετά από 47 ημέρες επώδυνων και εξαντλητικών παρεμβάσεων. Kατά πάσα βεβαιότητα, δεν ήταν ο ασθενής σε ‘‘άρνηση’’, αλλά οι ιατροί του»[1].

Πρόκειται για ένα (μεταφρασμένο) απόσπασμα από την εισαγωγή ενός εξαιρετικά ενδιαφέροντος άρθρου της δημοσιογράφου Jeanne Lenzer, με τίτλο Unnecessary care: are doctors in denial and is profit driven healthcare to blame? [Aχρείαστη (άχρηστη) φροντίδα: βρίσκονται οι ιατροί σε άρνηση και ευθύνεται η καθοδηγούμενη από το κέρδος φροντίδα υγείας;], που δημοσιεύθηκε στο πολύ έγκυρο επιστημονικό-ιατρικό περιοδικό British Medical Journal (ΒΜJ), και που αποτέλεσε έναυσμα αλλά και βασική πηγή πληροφοριών για το σημείωμα που ακολουθεί.

Εργασιακά: Τα ρουσφέτια της τρόικας

Παρακολουθώντας κανείς (θέλοντας και μη) τα τελευταία επεισόδια του ιδιότυπου ψυχοδράματος υπό τον τίτλο: «διαπραγματεύσεις με την τρόϊκα», αξίζει να σταθεί λίγο στην «εμπλοκή» που παρουσιάσθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, και ενώ οι πληροφορίες έκαναν λόγο για επερχόμενη οριστική συμφωνία, με την υποτιθέμενα «αιφνίδια» απαίτηση των τροϊκανών για νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες στα εργασιακά, στην κατεύθυνση της περαιτέρω απορρύθμισης της αγοράς εργασίας (πείτε το «ευελιξία» αν το προτιμάτε), της διευκόλυνσης των απολύσεων (και μάλιστα των μαζικών), της μείωσης των αποζημιώσεων (και μάλιστα...αναδρομικά!!!), της κατάργησης (αντί του ισχύοντος «παγώματος») των τριετιών και της διευκόλυνσης (και νομοθετικά, γιατί πρακτικά ήδη ισχύει) των εργοδοτών να αξιώνουν από τους εργαζόμενους οποτεδήποτε τους εξυπηρετεί και άνευ προειδοποίησης υπερωριακή απασχόληση και υπερεργασία χωρίς επιπρόσθετη αμοιβή. Η επιμονή (επιμονή που «φάνηκε» προς στιγμήν να απειλεί συνολικά τη «διαπραγμάτευση») των κυρίων Τόμσεν, Μαζούχ και Μόρς (αν δεν απατώμαι), ως επιτελών της τρόϊκας (αλλά και ως φυσικών προσώπων), στις αξιώσεις τους περί τα εργασιακά, ενός θέματος που δεν άπτεται της δημοσιονομικής προσαρμογής που οφείλει να κάνει το ελληνικό κράτος, γεννά απορίες και επιδέχεται διαφόρων πιθανών ερμηνειών.

Διαρθρωτικό αλαλούμ: Το κουβάρι της Αριάδνης (Being John ...Vroutsis)

Όταν δεν θες να λύσεις ένα πρόβλημα, φτιάξε μια επιτροπή.
Βρετανικό ρητό

Επιτροπή: μια ομάδα ανθρώπων που από μόνοι τους δεν μπορούν να κάνουν τίποτα, αλλά σαν ομάδα μπορούν να αποφασίσουν ότι τίποτα δεν μπορεί να γίνει.
Fred Allen (Αμερικανός κωμικός)

H είδηση, ότι δεκάδες χιλιάδες συνταξιούχοι δεν απογράφηκαν στις αρμόδιες υπηρεσίες, επανέφερε στην επικαιρότητα το ζήτημα των λεγόμενων «συντάξεων μαϊμού», το ενδεχόμενο, δηλαδή, τα ευρισκόμενα σε τραγική οικονομική κατάσταση ασφαλιστικά ταμεία να χορηγούν αντιστοίχως δεκάδες χιλιάδες συντάξεων σε, από καιρού αποδημήσαντα εις Κύριον ή και ανύπαρκτα ενδεχομένως (τίποτα δεν μπορεί να αποκλεισθεί στη χώρα αυτή) πρόσωπα, με εικαζόμενο κόστος άνω των 400 εκ. ευρώ ετησίως, και μάλιστα όταν νέες οδυνηρές (και αναδρομικές) μειώσεις του ύψους των χορηγούμενων συντάξεων (σε κανονικούς-υπαρκτούς δικαιούχους) πρόκειται να ανακοινωθούν και να ψηφισθούν σύντομα. Η αντίδραση της ηγεσίας του υπουργείου εργασίας και κοινωνικών ασφαλίσεων υπήρξε ακαριαία και ρηξικέλευθη: με μεταρρυθμιστικό οίστρο και πολιτική παρρησία εξήγγειλε την άμεση θεσμοθέτηση μιας επαναστατικής «διαρθρωτικής» αλλαγής με την κωδική ονομασία «Αριάδνη». Από τούδε και στο εξής όλοι οι υπήκοοι της ελληνικής επικράτειας θα υποχρεούνται στη σύνταξη συμβολαιογραφικής πράξης για κάθε μεταβολή της οικογενειακής τους κατάστασης και ο εκάστοτε συμβολαιογράφος θα ενημερώνει (με το ...αζημίωτο, φυσικά) ηλεκτρονικά για τις μεταβολές την ΗΔΙΚΑ, τον ΟΑΕΔ, τον ΕΟΠΥΥ και τη γενική γραμματεία  πληροφορικών συστημάτων του υπουργείου οικονομικών. Όπως αντιλαμβάνεσθε ο «κάθε κατεργάρης θα κάτσει πλέον στον πάγκο του» και ουδείς θα μπορεί να «λυμαίνεται» τα πολύπαθα και κοντο-«κουρεμένα» ασφαλιστικά μας ταμεία.

«Άπλετο φως»

«Έντονα ενοχλημένο εμφανίζεται το Μέγαρο Μαξίμου» σύμφωνα με «διαρροές κύκλων που πρόσκεινται στο στενό πρωθυπουργικό περιβάλλον» για το νέο «κύκλο σκανδαλολογίας» που «τορπιλίζει το πολιτικό κλίμα», ενώ εξελίσσεται  και βρίσκεται στην κρισιμότερη τελική της φάση «η μαραθώνια και σκληρή διαπραγμάτευση» με την τρόϊκα. Τη στιγμή ακριβώς, που σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, αρχίζει να αποδίδει η προσπάθεια «αποκατάστασης του κύρους και της αξιοπιστίας της χώρας στο εξωτερικό», έρχεται η νέα αυτή προσπάθεια «των γνωστών εξωθεσμικών κέντρων και παράκεντρων» και «των επιχειρηματικών συμφερόντων που απεργάζονται» την πολιτική και θεσμική αποσταθεροποίηση. Επί της ουσίας της υπόθεσης, η θέση της κυβερνήσεως είναι «κρυστάλλινη και διαυγής»: «άπλετο φως θα χυθεί παντού» και ασφαλώς «το μαχαίρι θα φθάσει στο κόκκαλο». Η προσπάθεια συλλήβδην «σπίλωσης» της πολιτικής τάξης από το «μπαράζ των δημοσιευμάτων» και των λιστών, μια προσπάθεια «που ρίχνει λάσπη στον ανεμιστήρα», δεν θα περάσει. H σκευωρία «θα καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος». Παράλληλα «σαφάρι εξονυχιστικών ελέγχων» θα διενεργηθεί από τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές, «στο μικροσκόπιο των οποίων έχουν τεθεί» οι εν λόγω λίστες, ενώ η δικαιοσύνη θα αφεθεί «απερίσπαστη» και χωρίς παρεμβάσεις να «πράξει το καθήκον της».

Οικονομική κρίση – Ο ρόλος της εκκλησίας (Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου)

Στην χώρα αυτή -και πριν από την κρίση- ελάχιστα θέματα συζητούνταν ψύχραιμα, απροκατάληπτα, εις βάθος. Ένα από τα πλέον δύσκολα ζητήματα για οιαδήποτε εκδοχή δημοσίου διαλόγου υπήρξε ανέκαθεν ο ρόλος της Εκκλησίας και κυρίως ο σχέσεις της με το κράτος. Εκατέρωθεν φανατισμοί και υπερβολές επικρατούν και δίνουν το στίγμα, οποτεδήποτε και με οποιαδήποτε αφορμή εγείρεται το ζήτημα. Οι φανατικοί του απολύτου διαχωρισμού κράτους Εκκλησίας εμμένουν στην προσπάθεια άνωθεν "φωταδιστικής" επιβολής ενός "δυτικότροπου" υποτίθεται απόλυτα κοσμικού κράτους με την Εκκλησία να λειτουργεί περίπου σε ένα μοντέλο ΜΚΟ (για την ιστορία πάντως, αξίζει να αναφερθεί, ότι σε πολλά δυτικά κράτη η Εκκλησία δεν είναι και τόσο απόλυτα διαχωρισμένη από το κράτος, π.χ. στο Ηνωμένο Βασίλειο προκαθήμενος της Εκκλησίας της Αγγλίας είναι ο εκάστοτε βασιλιάς-βασίλισσα, ενώ και στην χώρα μας η ανακήρυξη του αυτοκεφάλου της Ελλαδικής Εκκλησίας και η στενή διασύνδεση της με το ελληνικό κράτος υπήρξε πολιτική επιλογή των Βαυαρών του Όθωνα στα πρότυπα των γερμανικών Staatskirchen-"κρατικές εκκλησίες"), ενώ στην αντίπερα όχθη κατισχύει ο θρησκόληπτος σκοταδισμός και η απροκάλυπτη πολιτική και εμπορική (από τους πραματευτάδες των τηλε-πωλήσεων βιβλίων) εκμετάλλευση του θρησκευτικού φρονήματος των πενόμενων και σκληρά δοκιμαζόμενων (πλέον) ανθρώπων. Οι μεν εστιάζουν στην εκκλησιαστική περιουσία και τα προνόμια του κλήρου, οι δε στο ιδεολόγημα του υποτιθέμενου "ελληνο-χριστιανικού πολιτισμού", ως βασικού στοιχείου αυτοπροσδιορισμού και συνοχής του "κατατρεγμένου" ελληνικού έθνους με μπόλικες προσθήκες αφελούς συνωμοσιολογίας. Η κρίση έκανε και αυτή τη συζήτηση πιο φορτισμένη και εμφυλιοπολεμική. Κάπως έτσι φθάσαμε στο σημείο κάποιες  κακόγουστες και χονδροκομμένες διαδικτυακές φάρσες να διώκονται ακαριαίως ...ποινικά, κατόπιν σχετικής υποδείξεως από την, ορίζουσα πλέον την αντζέντα, δράκα των μελονοχιτώνων.
   Στις τάξεις όμως του κλήρου υπάρχουν και σημαντικές πνευματικές φυσιογνωμίες που αρθρώνουν λόγο μεστό, ουσιώδη, μειλίχιο. Προσωπικότητες που αντιλαμβάνονται, ότι σε καιρούς χαλεπούς και ταραγμένους, ο ρόλος της Εκκλησίας, πέραν του όποιου -σημαντικού έτσι κι αλλιώς- φιλανθρωπικού  έργου  της, περιλαμβάνει και μια προσπάθεια ψυχικής και πνευματικής υποστήριξης, όσων προστρέχουν (και δεν είναι λίγοι) σ'αυτήν. Παραθέτω παρακάτω το κείμενο μιας πολύ ενδιαφέρουσας -εκτιμώ- ομιλίας που εκφώνησε ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος, στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών στην Κρήτη στις 3/9/2012.
Διαβάστε το (ει δυνατόν)...χωρίς πάθος.

               ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ – Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ 

1. Ἡ οἰκονομική κρίση πού ζοῦμε σέ πολλές χῶρες τοῦ κόσμου, καί ἰδιαίτερα ἐμεῖς στόν Νότο τῆς Εὐρώπης, ἔχει ὁδηγήσει ἑκατομμύρια ἀνθρώπων σέ κατάθλιψη καί συχνά σέ ἀπόγνωση. Σήμερα ὅλο καί περισσότερο συνειδητοποιεῖται ὅτι ἡ οἰκονομική αὐτή κρίση εἶναι ἀποτέλεσμα μιᾶς γενικότερης κοινωνικῆς κρίσεως, μιᾶς κρίσεως ἀξιῶν. Ἀποτελεῖ συνέπεια μιᾶς θεωρητικῆς ἀντιλήψεως σχετικά μέ τόν ἄνθρωπο καί τή φύση, ἡ ὁποία, στήν ἐποχή τοῦ εὐδαιμονισμοῦ, κινήθηκε σέ ἐντελῶς διαφορετική κατεύθυνση ἀπό τή χριστιανική. Ἀπωθώντας ἀπό τή συνείδηση τῶν ἀνθρώπων καί τῆς κοινωνίας τήν πίστη στόν Θεό, στόν Θεό τῆς ἀλήθειας, τῆς δικαιοσύνης καί τῆς ἀγάπης, ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος κατέληξε στό συμπέρασμα ὅτι, ἀφοῦ δέν ὑπάρχει Θεός, ὅλα ἐπιτρέπονται.

O «ηθικός κίνδυνος»

Οι τα φαιά φορούντες και περί ηθικής λαλούντες
                                Κωνσταντίνος Καβάφης

Από το ξέσπασμα της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη και ειδικότερα από τα τέλη του 2009, αρχές του 2010, που διαφαινόταν ο επερχόμενος πλήρης αποκλεισμός της Ελλάδας από τις χρηματαγορές, αναπτύχθηκε μια επιχειρηματολογία που δικαιολογούσε όσα τελικά έγιναν (εμπλοκή του ΔΝΤ στην χρηματοδότηση ευρωπαϊκών κρατών, μνημόνια, σύμφωνο δημοσιονομικής σταθερότητας, PSI κτλ), αλλά και όσα δεν έγιναν (κοινές εγγυήσεις για μέρος των κρατικών χρεών, αμοιβαιοποίηση χρεών, αναπτυξιακή δραστηριοποίηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, ποσοτική νομισματική χαλάρωση, αντικυκλικές πολιτικές αντιστάθμισης της υφεσιακής επίδρασης των προγραμμάτων λιτότητας, ευρωομόλογα χρέους και αναπτυξιακά), και η οποία είχε στον πυρήνα της τη λογική του περίφημου «ηθικού κινδύνου» (αγγλιστί moral hazard). Η έννοια είναι σχετικά απλή: Aν κάποιος γνωρίζει, ότι, παρά το γεγονός πως συμπεριφέρεται αφρόνως περί τα οικονομικά του, υπάρχει κάποιος άλλος που θα υποχρεωθεί να τον διασώσει, τότε πιθανότατα θα συνεχίσει την ανεύθυνη συμπεριφορά του (με ενδεχομένως καταστροφικές συνέπειες και για τον ίδιο και για τον «διασώστη» του). Δεν μαθαίνει κανείς από τα λάθη του αν δεν πληρώσει γι’αυτά. Οι επιλογές και οι παραλείψεις έχουν συνέπειες και το κόστος πρέπει να αναλαμβάνεται και να πληρώνεται. «Δεν δίνεις», λοιπόν, «χρήματα σε έναν αλκοολικό ή έναν ναρκομανή, γιατί θα συνεχίσει να πίνει ή να τρυπιέται». Δεν επιδεικνύεις άνευ όρων αλληλεγγύη στην όποια αφερέγγυα Ελλάδα γιατί, πρώτον θα συνεχίσει να σε κοροϊδεύει με τα "greek statistics" και δεύτερον θα δώσεις λάθος μήνυμα στην όποια Πορτογαλία ή Ισπανία σκέφτεται να ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο (και «παιδαγωγικός» ο ρόλος της έννοιας του ηθικού κινδύνου!). Προεκτεινόμενο δε το συγκεκριμένο σκεπτικό καταλήγει μοιραία και στην ανάγκη τιμωρίας, αφενός ως «καθαρτηρίου νέμεσης» για τον «αμαρτήσαντα» και αφετέρου για να λειτουργήσει «παιδαγωγικά», ως αντι-κίνητρο, η δύστηνος μοίρα του «αμαρτωλού» για τυχόν έτερους υποψήφιους παραστρατούντες.  Τέλος, η επίκληση του ηθικού κινδύνου εξυπηρετεί και τη στρατηγική προώθηση καλώς εννοούμενων πολιτικών στόχων διευκολύνοντας την προώθηση «αναγκαίων μεταρρυθμίσεων»: «Δεν σου δίνουμε τη δόση, αν δεν μεταρρυθμισθείς» («Προϋπόθεση η θετική έκθεση της τρόικας για την εκταμίευση της επόμενης δόσης» επαναλαμβάνουν μονότονα οι τίτλοι των ειδήσεων).
   Είναι, νομίζω, σαφές ότι αυτού του είδους η συλλογιστική, εκπορευόμενη ενδεχομένως από μονεταριστικών αντιλήψεων κύκλους των ηγετικών ελίτ του Βερολίνου καθώς και από την τεχνοκρατική γραφειοκρατία του «ευρωϊερατείου» των Βρυξελλών, επικράτησε πλήρως και υπαγόρευσε τις πολιτικές που ακολουθήθηκαν στην ευρωζώνη κατά την τελευταία τριετία.

Οι καλές προθέσεις και o δρόμος για την ...κόλαση

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού διάβασα ένα εξαιρετικό βιβλίο του Βρετανού ιστορικού Μark Mazower με τίτλο «Βαλκάνια» (εκδόσεις Πατάκη) που πραγματεύεται και παρουσιάζει με τρόπο συνοπτικό, εύληπτο και γλαφυρό την ιστορία των Βαλκανίων και των βαλκανικών λαών τους τελευταίους 4-5 αιώνες. Ο Μazower αντικρούει και ανασκευάζει με επιστημονική τεκμηρίωση και πλήθος αναφορών και πηγών πολλές από τις «δυτικές»δοξασίες, προκαταλήψεις και στερεοτυπικές προσεγγίσεις περί «καθυστερημένων», «απολίτιστων»και «εγγενώς βίαιων» Βαλκάνιων και βασίμως ισχυρίζεται ότι, όπως, εν πολλοίς η Ευρώπη έδωσε στα Βαλκάνια τις κατηγορίες με τις οποίες οι λαοί τους αυτοπροσδιορίζονται (και αυτοοικτίρονται), έτσι τους έδωσε και τα ιδεολογικά όπλα-κυρίως με τη μορφή του νεότερου ρομαντικού εθνικισμού- με τα οποία να αυτοκαταστραφούν. Ο Βρετανός ιστορικός επεξηγεί πως η ριζοσπαστικοποίηση της πολιτικής σκέψης φλογερών διανοουμένων και φιλόδοξων πολιτικών, εμπνευσμένων από τα ιδεώδη του διαφωτισμού (τη φιλελεύθερη σύλληψη του έθνους-κράτους με ένα συνδυασμό εξουσίας της εθνικής πλειονότητας με εγγύηση και σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων των μειονοτήτων) οδήγησε στο γεωλογικά κατακερματισμένο (από πλήθος οροσειρών) και πολιτικά εύφλεκτο περιβάλλον της βαλκανικής, εν μέσω και των γεωπολιτικών ανταγωνισμών των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων, εκτός από τον σχηματισμό νεοπαγών εθνών-κρατών, και σε ακραίες βιαιότητες, μαζικές εθνοκαθάρσεις (ελληνισμός του Πόντου και της Μικράς Ασίας, Αρμένιοι κ.α.), βίαιες ανταλλαγές πληθυσμών, και πρωτοφανούς κλίμακας εκπατρισμούς εθνικών ομάδων με ξερίζωμα τους από τις πατρογονικές τους εστίες, σε προσφυγιά, αίμα, πόνο και αμέτρητες προσωπικές, οικογενειακές και εθνικές τραγωδίες. 90 χρόνια μετά τη Μικρασιατική καταστροφή που τερμάτισε την τρισχιλιετή ελληνική παρουσία στα παράλια της Μικράς Ασίας (στο όνομα ενός ρομαντικού ενδεχομένως, αλλά αστόχαστου, όπως αποδείχθηκε, μεγαλοϊδεατισμού) , δεν μπορεί παρά να σκεφθεί κανείς, πως όντως, πολύ συχνά...«ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις».

Φοροδιαφυγή, πολιτική βούληση και άλλα... χωρατά

Η είδηση, εν μέσω της Αυγουστιάτικης ραστώνης και του καταιγισμού σεναρίων για την ενδεχόμενη σύνθεση του «πακέτου μέτρων» των 11,5 δις ευρώ (κρατείστε το νούμερο αυτό στο μυαλό σας, σύντομα θα το «βρούμε πάλι μπροστά μας»), πέρασε μάλλον στα «ψιλά». Μία αποκαλυπτική μελέτη του Πανεπιστημίου του Σικάγου υπολόγισε τα μη δηλωθέντα εισοδήματα των ελευθεροεπαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων (ιατρών, μηχανικών, χρηματοοικονομικών παραγόντων, λογιστών, νομικών, καλλιτεχνών, ξενοδόχων, εστιατόρων, κατασκευαστών, αγροτών) στην Ελλάδα και το («σωτήριον») έτος 2009 σε 28 δις ευρώ. Τα εισοδήματα αυτά, αν είχαν φορολογηθεί κανονικά (με 40% συντελεστή), θα είχαν αποφέρει φορολογικά έσοδα τουλάχιστον ...11,2 δις ευρώ (άλλως θα μείωναν το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2009 κατά 31%, του δε 2008 κατά 48%). Η, με μετριοπαθείς, δηλαδή, υπολογισμούς, υστέρηση εσόδων λόγω φοροδιαφυγής ενός και μόνο έτους, έφθανε για να καλύψει το σύνολο των επαχθών μέτρων (τα οποία εννοείται ότι θα ...«είναι τα τελευταία») που θα ληφθούν για τη βίαιη δημοσιονομική προσαρμογή που απαιτείται για την προσεχή διετία.
...Μάλιστα... «Και που είναι η είδηση;», θα αναρωτηθεί ο καλόπιστος (και κουρασμένος από τις συζητήσεις και διακηρύξεις δεκαετιών για το ζήτημα) αναγνώστης. «Χρειαζόμασταν τους καθηγητές από το Σικάγο να μας πουν ότι η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα είναι τερατώδης;» Το εξαιρετικά ενδιαφέρον στοιχείο της μελέτης των Αρταβάνη, Morse, και Τσούτσουρα (Έλληνες οι δύο εκ των τριών) είναι η απλότητα της μεθόδου που χρησιμοποίησαν: συνέκριναν τα δηλωθέντα εισοδήματα των ελεύθερων επαγγελματιών με τις δόσεις αποπληρωμής των δανείων τους. 

Παναγιώτης Κονδύλης: Η σημερινή Ελλάδα αποτελεί περίπτωση φθίνοντος έθνους (1992)

Ο Παναγιώτης Κονδύλης  (1943-1998) συμπεριλαμβάνεται πιθανότατα στους σημαντικότερους Έλληνες διανοητές του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα. Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από το βιβλίο του “Πλανητική πολιτική μετά τον ψυχρό πόλεμο” και αναδημοσιεύθηκε τον Απρίλιο από την LiFO με ευρεία διαδικτυακή διάδοση και αναπαραγωγή. Αυτές τις ημέρες που οι  «διαπραγματεύσεις» με τους δανειστές και τους Ευρωπαίους αξιωματούχους είναι στο επίκεντρο και το μέλλον της χώρας στην ευρωζώνη φαντάζει επισφαλές, θυμήθηκα το εν λόγω κείμενο του Π. Κονδύλη και θεώρησα σκόπιμο να το αναδημοσιεύσω. Σπεύδω να προϊδεάσω τον αναγνώστη ότι ίσως θεωρήσει πολλές από τις τοποθετήσεις που ακολουθούν ιδιαιτέρως αιχμηρές και κάποιους χαρακτηρισμούς υπέρ το δέον καυστικούς (ή και ενοχλητικούς). Θα εντυπωσιασθεί όμως ο αναγνώστης του κειμένου αυτού από την ακρίβεια της ρηξικέλευθης ανάλυσης της παθογένειας της νεοελληνικής κοινωνίας και του νεοελληνικού κράτους και την σχεδόν ανατριχιαστική διορατικότητα με την οποία προοικονομούσε προ εικοσαετίας  όσα επακολούθησαν, θεωρώντας ήδη από τότε , ότι χρονικά περιθώρια δεν υπάρχουν: «στην Ελλάδα δεν υπάρχουν πια περιθώρια για μισόλογα και διακριτικούς υπαινιγμούς».

                                         Η σημερινή Ελλάδα αποτελεί περίπτωση φθίνοντος έθνους

Η σημερινή Ελλάδα αποτελεί ακριβώς περίπτωση φθίνοντος έθνους, το οποίο εκλαμβάνει τις έμμονες μυθολογικές του ιδέες για τον εαυτό του ως ρεαλιστική αυτεπίγνωση. Δεν είναι διόλου περίεργο ότι η ψυχολογική αυτή κατάσταση συχνότατα παρουσιάζει συμπτώματα παθολογικού αυτισμού γιατί το απαραίτητο υπόβαθρο και πλαίσιο της υγιούς αυτεπίγνωσης είναι η γνώση του ευρύτερου περιβάλλοντος κόσμου, μέσα στον οποίο καλείται να δράσει ένα ατομικό ή συλλογικό υποκείμενο, αποτιμώντας κατά το δυνατόν νηφάλια τις δυνατότητες του και υποκαθιστώντας τη νοσηρά εγωκεντρική αρχή της ηδονής με τη φυσιολογικά εγωκεντρική αρχή της πραγματικότητας. Όπως οι κατώτεροι ζωικοί οργανισμοί, έτσι και οι σημερινοί Έλληνες αντιδρούν με έντονες αντανακλαστικές κινήσεις μονάχα σ’ ό,τι τους ερεθίζει άμεσα και ειδικά· οι δηλώσεις κάποιου «φιλέλληνα» στη Χαβάη ή κάποιου «μισέλληνα» στη Γροιλανδία (κι ας μη μιλήσουμε καθόλου για τα όσα παρεμφερή μαθαίνει κανείς από τις Βρυξέλλες ή την Ουάσιγκτον) ευφραίνουν ή εξάπτουν, αναλόγως, τα πνεύματα πολύ περισσότερο απ’ ό,τι τα απασχολούν τα ουσιώδη, αν και συχνά αφανή, μεγέθη της πολιτικής και της οικονομίας.

Game over?

Πληθαίνουν τις τελευταίες ημέρες οι αναλύσεις στον ελληνικό, αλλά κυρίως στον διεθνή τύπο που εμφανίζουν την Ελλάδα οδηγούμενη, ως άλλη Ιφιγένεια,  στο θυσιαστήριο για να καταστεί πολιτικά εφικτή και να προχωρήσει η προώθηση μιας ολοκληρωμένης και πιο συνεκτικής απάντησης στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους στην κατεύθυνση της εμβάθυνσης της οικονομικής και πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης, συγκροτώντας μια ένωση «των προθύμων και των ικανών», και αποβάλλοντας, εξαιρώντας, αποκόπτοντας την «ιδιάζουσα», «ανίατη» περίπτωση της  χώρας μας (σχετικές ανησυχίες και εκτιμήσεις έχουν εκφρασθεί και από τον γράφοντα σε περισσότερο ανύποπτο χρόνο).

H μοναξιά της Ιστορίας

( άλλως «η πιο γλυκιά πατρίδα είναι η καρδιά…»¹ )

      γράφει ο Νικήτας Π. Κακκαβάς*/ Καρδιολόγος

                                      e-mail:nickcardio@yahoo.gr

«Ελεύθερο κυλάει το νερό στο ποτάμι.

Προχωράει σταθερά, συγκρατημένο.

Ακοίμητοι φρουροί οι όχθες

αποτρέπουν κάθε παρέκκλιση.

Απλό δείγμα δημοκρατίας.

Ωραία δοσμένο απ’ τη φύση

Σάββας Θ. Γαβριηλίδης- Δείγμα δημοκρατίας

Ήταν ρατσιστικό ή όχι το «τιτίβισμα» της Ελληνίδας αθλήτριας που της κόστισε τον αποκλεισμό από τους Ολυμπιακούς αγώνες; Φταίνε μόνο οι ξένοι για την αυξημένη εγκληματικότητα στην Ελλάδα; Εν τέλει ο Έλληνας πάσχει από τον «φόβο του ξένου» ή ο ρατσισμός είναι «αλλοδαπή» έννοια στην «παλαιόθεν φιλόξενη» Ελλάδα; Είμαστε ή όχι ο «περιούσιος λαός» και μας απειλούν προαιώνιοι εχθροί; Και αφού εμείς μιλάμε με τέτοια ευκολία για «γυφτοσκοπιανούς»,  «Ρωσσίδες που έχουν μέσα τους την πουτανιά», «Αλβανούς που έχουν το κακό μέσα τους», «μαφιόζους Βούλγαρους» κοκ, πόθεν το δικαίωμα να διαμαρτυρόμαστε που οι Γερμανοί μας χαρακτηρίζουν «τεμπέληδες», «διεφθαρμένους», «ζητιάνους» και μας ταξινομούν στα P.I.G.S.;

Πολύς λόγος γίνεται γύρω από τα παραπάνω και πολλά άλλα ανάλογα ζητήματα τον τελευταίο καιρό. Δυστυχώς σε τούτες τις μέρες που ζούμε, ακούγονται ηχηρότερες οι ακραίες φωνές. Μεταξύ αυτών και οι φωνές  των εθνικιστών και των  - κατά δήλωση μόνο -  υπερπροοδευτικών.

Περιμένεις φυσικά, αναγνώστη μου, μετά από αυτές τις εισαγωγικές παραγράφους να διαβάσεις και την τοποθέτηση μου. Αλλά, υπομονετικέ μου αναγνώστη, θα κάνω μια ντρίπλα με δεξιοτεχνία παλαίμαχου ποδοσφαιριστή. Ήδη βλέπω να ακροβολίζονται οι κάθε λογής φανατικοί  με την σωληνοειδή αντίληψη - τοποθετήστε τους όπου θέλετε, στα αριστερά ή στα δεξιά μου - για να με λιθοβολήσουν. Δεν την πατάω ξανά, δεν θα φανερώσω ό,τι σκέφτομαι δημοσίως, καραδοκούν οι κάθε λογής «κουκουλοφόροι», ένθεν και εκείθεν.  Δηλώνω, λοιπόν,  εξαρχής ότι για τέτοια λογής ζητήματα «εν οίδα, ότι ουδέν οίδα». Αντί δοκιμιακού λόγου θα σου  διηγηθώ μια ιστορία. Και όποιος καταλάβει, κατάλαβε.

Πρόκειται για μια παλιά ιστορία, την διάβασα ή μου την διηγήθηκαν, δε θυμάμαι. Την έβγαλε σήμερα στην όχθη του μυαλού μου κάποιος αφρισμένος συνειρμός. Αλήθεια ή ψέματα, μην με ρωτάτε τέτοιες ώρες.

Σαν έπεσε ο κομμουνισμός στην Αλβανία και άνοιξαν τα σύνορα, φεύγανε λεωφορεία από τα Γιάννενα παστωμένα με Έλληνες που πήγαιναν να ψάξουν τα κόκαλα των δικών τους, αυτών που χάθηκαν στον πόλεμο του ’40. Γεροντάκια κυρίως, μανάδες και πατεράδες από κάτι παλικαράκια που χάθηκαν – στην κυριολεξία! – σε κάποιο χιονισμένο βορειοηπειρώτικο λιβάδι. Είχαν μάθει πως  παλιά οι Αλβανοί τα είχαν μαζέψει όπως-όπως, άλλα σε κουτιά από ρέγγες, άλλα σε μικρά κρασοβάρελα, άλλα σε μεταλλικά δοχεία από λαδομπογιές.  Κάποια πέταξαν στη θάλασσα, μερικά τα έθαψαν άγνωστο που και αλλά τα είχαν στοιβάξει σε παλιές σιταποθήκες, σε υπόγεια, σε στάβλους… Με λίγα δολάρια ή αν ήσουν τυχερός και έπεφτες σε καλόψυχο άνθρωπο, μπορούσες να βρεις τα λείψανα του δικού σου ανθρώπου, για να τα επιστρέψεις στην πατρίδα. Να φτιάξεις ένα τάφο της προκοπής, να ‘χεις να κλαις καθώς πρέπει τον νεκρό σου. Να βρει το παλικαράκι σου ανάπαυση μισό αιώνα μετά.

Στερεότυπα: Από την πνευματική οκνηρία στον εμπράγματο φασισμό

Οι ρίζες του φασισμού τρέφονται από τον ναρκισσισμό της ομάδας

                                           Εrich Fromm

Όταν η πραγματικότητα δεν συμφωνεί μαζί μας, τόσο το χειρότερο για την... πραγματικότητα
                                                   Αγνώστου

«Ήταν κάποτε ένας Γερμανός, ένας Ιταλός και ένας Έλληνας....»


Τι κοινό έχουν ο καταιγισμός απαξιωτικών δημοσιευμάτων και δηλώσεων για τη χώρα μας, η αποδιαρθρωτική λειτουργία του κοινωνικού αυτοματισμού, τα ατυχώς φιλοπαίγμονα «τιτιβίσματα» επίδοξων ολυμπιονικών, η «νικηφόρα ειμαρμένη του DNA» ντοπαρισμένων τέως ολυμπιονικών, ο ...«Πίου» και οι ...ξανθιές; Την παγίδευση της σκέψης, της διάνοιας και του συναισθήματος στο ψυχοπνευματικό έλος των στερεοτύπων.

H δημοκρατία στο...καντράν

Tις τελευταίες εβδομάδες κυριαρχεί στον διεθνή τύπο η αποκάλυψη του κολοσσιαίου σκανδάλου χειραγώγησης του διατραπεζικού επιτοκίου αναφοράς LIBOR (London Interbank Offered Rate) από τη βρετανική τράπεζα Barkleys, η οποία συμφώνησε να καταβάλει πρόστιμο 450 εκ. δολλαρίων για διακανονισμό της υπόθεσης με τις αμερικανικές και τις βρετανικές αρχές, ενώ ο επικεφαλής της Bob Diamond υποχρεώθηκε να παραιτηθεί. Η υπόθεση της Barkleys είναι ενδεχομένως  η κορυφή του παγόβουνου, καθώς θεωρείται σίγουρο ότι το σκάνδαλο εμπλέκει και άλλους διεθνείς τραπεζικούς κολοσσούς όπως η Citigroup, η Deutsche Βank, η J.P. Morgan, η HSBC, η UBS, υπό την έννοια της διαμόρφωσης ενός καρτέλ για τη χειραγώγηση του επιτοκίου αναφοράς. Το LIBOR, που θεωρείται το μεγαλύτερο χρηματοοικονομικό εργαλείο παγκοσμίως, καθορίζεται στο Λονδίνο από τον μέσο όρο των προβλέψεων των διατραπεζικών επιτοκίων 18 μεγάλων τραπεζών και καθορίζει το κόστος δανεισμού για τράπεζες, επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα σε ολόκληρο τον κόσμο. Υπολογίζεται ότι ρυθμίζει δάνεια και χρηματοοικονομικά προϊόντα (από στεγαστικά δάνεια και επιτόκια πιστωτικών καρτών έως κάθε είδους παράγωγα) αξίας 360 τρις δολλαρίων. Aλλαγή του κατά μόλις 0,1% τον χρόνο ισοδυναμεί με ποσό 300 δις δολλαρίων. Κατά την εκτίμηση του πρώην υφυπουργού Εμπορίου των Η.Π.Α. Robert Shapiro  «αυτό μπορεί να εξελιχθεί στη μεγαλύτερη υπόθεση απάτης εις βάρος καταναλωτών στην ιστορία».

Pairi-daéza*

Δεν είναι η πρώτη φορά που δημοσιεύω κείμενο του Νικήτα Κακκαβά (καλού φίλου και συναδέλφου) στο παρόν ιστολόγιο, και κάθε φορά αισθάνομαι ιδιαίτερη χαρά και τιμή. Πρόκειται, κατά την ταπεινή μου γνώμη για έναν πραγματικά ταλαντούχο πεζογράφο, που συγκινεί γνήσια και ανεπιτήδευτα. Λόγος ρέων και αβίαστος, καίτοι - ή ίσως διότι- είναι εμφανώς δουλεμένος, ευαισθησία και ακρίβεια στη σκιαγράφηση των χαρακτήρων, βλέμμα που ακουμπάει σε «αντιηρωικές» όψεις του βίου, αναδεικνύοντας το βουβό μεγαλείο της καθημερινότητας. Eν αναμονή έκδοσης της -εξαιρετικής- συλλογής διηγημάτων του «το Ποτέ και το Τίποτα» (εκδόσεις Ιδιωτική Οδός), μπορεί κανείς να διαβάσει ένα κάπως διαφορετικά καλοκαιρινό και δραματικά «επίκαιρο» διήγημα, στη μέση αυτού του σίγουρα διαφορετικού θέρους. Καλή σας ανάγνωση.






                                                                                Pairi-daéza*

Ο Νίκος δέχεται στο γραφείο ένα τηλεφώνημα από τον Κεχαγιόγλου, κολλητό του Παναγιωτίδη, γνωστού τοκογλύφου από την Πολίχνη. Το μεσημέρι δεν γυρίζει στο σπίτι του από το γραφείο και καταλήγει στην παραλία της Άφυτου.

* στην Περσική: περίκλειστος κήπος, στα ελληνικά: παράδεισος

 «…κι άλλοι, οι πιο τολμηροί, βουτάνε μέχρι το βυθό και ψάχνουν ανάμεσα σ’ αμμόλοφους και πεδιάδες ν΄ ανακαλύψουν βυθισμένα πλοία, χαμένες πολιτείες»
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΑΚΑΡΟΓΛΟΥ - «Λευκό του βυθού»

Σκέψεις

Το βιβλίο αυτό δεν γράφθηκε με τη φιλοδοξία να εκδοθεί. Δεν έχει καν τη δομή, τη συγκρότηση και την εσωτερική συνοχή ενός πονήματος που φιλοδοξεί να ερμηνεύσει ή έστω να εξιστορήσει την κρίση. 

Μοιάζει περισσότερο με ημερολόγιο καταστρώματος εν μέσω θυέλλης.

Καταγράφει την εξέλιξη των σκέψεων, των προβληματισμών, της αγωνίας, της επίμονης αμφιθυμίας του γράφοντος, καθώς η κρίση εισβάλει στις ζωές των νεοελλήνων παρασέρνοντας βεβαιότητες, ευκολίες, ερμηνευτικά σχήματα, ιδεολογικές αγκυλώσεις, μεταβάλλοντας τις υλικές ορίζουσες του βίου, ξεθεμελιώνοντας τις όποιες σταθερές της κοινωνικής συγκρότησης. Τα θέματα που θίγονται εναλλάσσονται, η εκάστοτε επικαιρότητα είναι παρούσα, αλλά όχι πάντα σε πρώτο πλάνο, ο χρόνος -ως διάσταση- διαμορφώνει την οπτική και σμιλεύει τις απόψεις. Οι αμφιβολίες είναι συχνά περισσότερες από τις θέσεις, τα ερωτήματα που τίθενται περισσότερα από τις υποτιθέμενες απαντήσεις.

Σχέδιο εξόδου της Γερμανίας από το ΕURO... (2012)

Πριν από τον αγώνα της εθνικής μας ομάδας με την αντίστοιχη της Ρωσίας ήταν λίγοι οι Έλληνες φίλαθλοι (και ο γράφων δεν συμπεριλαμβανόταν σε αυτούς) που ανέμεναν νικηφόρο αποτέλεσμα. Τα προγνωστικά ειδικών και μη, όμως, ανατράπηκαν και η μαχητικότητα των ποδοσφαιριστών μας υπερίσχυσε της κλάσης και του ταλέντου των μάλλον υπεροπτών αντιπάλων τους. Παρά το γεγονός ότι η συγκεκριμένη επιτυχία ήταν αποτέλεσμα ομαδικής προσπάθειας μιας πειθαρχημένης, σφριγηλής και δυσκολοκατάβλητης ομάδας, ακόμη και το μάτι του πλέον αδαούς περί τα ποδοσφαιρικά θεατή του αγώνα εύκολα διέκρινε τους δύο πρωταγωνιστές της ανέλπιστης νίκης: τον Γιώργο Καραγκούνη και τον Γιώργο Σαμαρά. Πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις ποδοσφαιριστών, που αντιπροσωπεύουν θαρρώ, δύο κατά κάποιο τρόπο διαφορετικές κουλτούρες. 

Yπάρχει και η Δευτέρα…

Διανύουμε το τελευταίο εικοσιτετράωρο προ των νέων εθνικών εκλογών και έχω την αίσθηση ότι οι περισσότεροι πολίτες θα προσέλθουν στις κάλπες κουρασμένοι από την πολύμηνη προεκλογική περίοδο και ιδιαίτερα ανήσυχοι για το μέλλον –άμεσο και απώτερο- της χώρας, των ιδίων και των οικογενειών τους. Η πραγματική οικονομία βρίσκεται σε τελικού σταδίου προθανάτια κατάσταση, τα δημόσια έσοδα έχουν καταρρεύσει, τα ταμειακά διαθέσιμα του κράτους εξαντλούνται, κρίσιμοι τομείς ακόμη και για την φυσική υπόσταση των πολιτών όπως η υγεία, η ενέργεια, η δημόσια ασφάλεια αποδιαρθρώνονται και η κοινωνία, εν πολλοίς σε κατάσταση νευρικής κρίσης, δείχνει σημάδια διάρρηξης των αρμών της με φαινόμενα αυτοδικίας και βίας να καταγράφονται σχεδόν καθημερινά.

Πόση ελευθερία δικαιούνται οι εχθροί της ελευθερίας;

Με αφορμή την απρόσμενη για πολλούς εκλογική επιτυχία της Χρυσής Αυγής στις προ μηνός εκλογές (όχι πάντως για τον γράφοντα, αν και δεν έχει νόημα να παριστάνω τον μετά Χριστόν προφήτη), τα «Εγέρθητω», την προ ημερών τηλεοπτική επίδειξη «ανδρισμού» του άτυπου υπαρχηγού της, αλλά και την εκρηκτική άνοδο της ακροδεξιάς στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, θυμήθηκα ένα κείμενο, που είχα γράψει πέρυσι τον Αύγουστο, μετά το μακελειό στη Νορβηγία και βρίσκοντας ότι είναι επίκαιρο, αποφάσισα να το αναδημοσιεύσω.

Παράλληλα στην ίδια ανάρτηση αναδημοσιεύω και ένα παλιό προφητικό κείμενο του Μάνου Χατζηδάκι, γραμμένο το 1993, και το οποίο έφερε πάλι στο φως ο Μιχάλης Γελασάκης στον ιστότοπο musicpaper.gr

Προς αποφυγή τυχόν παρερμηνειών, δεν συγκρίνω τις σκέψεις που εκφράζω με αυτές του Μ. Χατζηδάκι, αλλά θέλω να δώσω τη δέουσα έμφαση στη βασική κατά τη γνώμη μου παράμετρο: η μάχη εναντίον του φασισμού και του νεοναζισμού σε όλες τους τις εκφάνσεις δεν είναι ζήτημα ιδεολογικών διακηρύξεων ή κομματικών επιλογών, είναι καθημερινή μάχη με τις προκαταλήψεις μας, με τα σκοτάδια της ψυχής μας, με τον ίδιο μας τον εαυτό ενίοτε.

                                     Πόση ελευθερία δικαιούνται οι εχθροί της ελευθερίας;

Τις πρώτες ώρες μετά το μακελειό στη Νορβηγία η πιθανότερη εκδοχή για τον/τους δράστη/ες εφέρετο να ήταν κάποια ακραία ισλαμιστική-τρομοκρατική οργάνωση. Σύντομα ξεκαθάρισε ότι επρόκειτο για Νορβηγό, λευκό και χριστιανό τον Anders Behring Breivik, ο οποίος αυτόματα θεωρήθηκε παράφρων, μανιακός δολοφόνος, για να προκύψει τελικά ότι δεν είχαμε να κάνουμε με έναν διαταραγμένο αλλά με έναν φανατικό ιδεολόγο, εθνικιστή, ισλαμοφάγο, αντικομμουνιστή. Βοηθούσης της οικονομικής κρίσης καθώς και της όξυνσης των μεταναστευτικών πιέσεων οι ακραίες εθνικιστικές και ρατσιστικές αντιλήψεις και οι πολιτικοί σχηματισμοί που τις πρεσβεύουν κερδίζουν έδαφος και καταγράφουν ανοδικά εκλογικά ποσοστά σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες ακόμη και στις πλουσιότερες και παραδοσιακά κοινωνικά και πολιτικά ανεκτικές χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά (Φινλανδία, Ολλανδία, Σουηδία, Δανία).

E.O.Π.Υ.Υ. (Υγεία) υπό κατάρρευση. Μια εναλλακτική πρόταση (Μέρος Β΄)

(Όταν, προ εβδομάδος, δημοσίευσα το πρώτο μέρος αυτού του άρθρου, έκανα λόγο για τη σοβαρή πιθανότητα ενός άμεσου κραχ στο χώρο της υγείας. Δυστυχώς μια μερική επιβεβαίωση της συγκεκριμένης εκτίμησης ήρθε ένα-δύο εικοσιτετράωρα αργότερα, όταν προέκυψε με εκρηκτικό τρόπο το ζήτημα των φαρμάκων των καρκινοπαθών. Πρόκειται για θέμα σοβαρό, θλιβερό και ενδεχομένως απολύτως ενδεικτικό του τι έπεται. Οι μικροπολιτικοί καβγάδες που ξέσπασαν -μεσούσης βέβαια της προεκλογικής περιόδου- δεν αποτελούν θέμα του παρόντος σημειώματος- αλλά αναδεικνύουν, για μία ακόμη φορά, πόσο δύσκολο είναι σε αυτή τη χώρα, να αναζητήσουν πολιτικά κόμματα και εμπλεκόμενοι κοινωνικοί και επαγγελματικοί φορείς κοινούς τόπους για την αντιμετώπιση οποιουδήποτε προβλήματος, όσο εκρηκτικό και επείγον και αν είναι....
Ίσως μόνο στα ελληνικά η λέξη συμβιβασμός έχει αυτονόητα αρνητικό εννοιολογικό πρόσημο).


E.O.Π.Υ.Υ. (Υγεία) υπό κατάρρευση. Μια εναλλακτική πρόταση (Μέρος Β΄)

Κλειστά Ενοποιημένα Νοσήλεια-ΚΕΝ

E.O.Π.Υ.Υ. (Υγεία) υπό κατάρρευση. Μια εναλλακτική πρόταση (Μέρος Α΄)

Στις αρχές του τρέχοντος έτους ξεκίνησε και επισήμως η λειτουργία του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ). Πρόκειται για ένα φιλόδοξο και ορθολογικό στη σύλληψη του εγχείρημα, που προέβλεπε τη συγχώνευση των κλάδων υγείας  αρχικώς των κυριοτέρων (ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΑΕΕ-ΤΕΒΕ, ΟΠΑΔ-Δημοσίου) ταμείων και ακολούθως και των υπόλοιπων για να δημιουργηθεί ένας οργανισμός που θα καλύπτει ασφαλιστικά στο υγειονομικό σκέλος 9,5 εκατομμύρια ασφαλισμένους και θα μπορεί να διαπραγματεύεται από δεσπόζουσα (πρακτικά μονοπωλιακή) θέση με τους πάσης φύσεως προμηθευτές υπηρεσιών υγείας τις καλύτερες και υψηλότερου δυνατού επιπέδου υπηρεσίες (για τους ασφαλισμένους) στο χαμηλότερο δυνατό κόστος. Η καλπάζουσα οικονομική κρίση, η κατάρρευση των εσόδων των επιμέρους ταμείων από εισφορές, τα συσσωρευμένα υπέρογκα χρέη των ταμείων που τον συναπαρτίζουν, η δραστική περικοπή της κρατικής χρηματοδότησης και η προχειρότητα (με επικράτηση λαϊκίστικων αντιλήψεων) στο σχεδιασμό του, έχουν οδηγήσει τον ΕΟΠΥΥ σε οικονομικό αδιέξοδο και προ της κατάρρευσης σε 5 μόλις μήνες από την έναρξη της λειτουργίας του. Ήδη οι φαρμακοποιοί έχουν εξαγγείλει διακοπή της πίστωσης στον Οργανισμό (στους ασφαλισμένους, δηλαδή), προς την ίδια απόφαση οδηγούνται και οι συμβεβλημένοι ιατροί (με παράλληλη ενδεχόμενη δικαστική διεκδίκηση των οφειλών που ξεπερνούν πλέον τα δύο έτη), διαγνωστικά κέντρα και ιδιωτικές κλινικές αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους (σε εργαζόμενους και προμηθευτές) και απειλούνται με λουκέτα, ελλείψεις βασικών φαρμάκων καταγράφονται στην αγορά καθώς και υλικών στα νοσοκομεία. Πρόκειται για εξαιρετικής κρισιμότητας ζήτημα: απειλείται στην ουσία η υγειονομική ασφαλιστική κάλυψη 9,5 εκατομμυρίων πολιτών. Eπιπρόσθετα, η αδυναμία του ΕΟΠΥΥ να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του απειλεί με οικονομικό κραχ το σύνολο των υγειονομικών δομών της χώρας, δημόσιων και ιδιωτικών, πρωτοβάθμιων, δευτεροβάθμιων και τριτοβάθμιων, οδηγώντας ενδεχομένως στην ανεργία ή/και την ανέχεια εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους στον χώρο αυτό.

28 Μαϊου 1979

Σαν σήμερα, πριν από 33 χρόνια υπεγράφη στο περιστύλιο του Ζαππείου η ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (τότε Ε.Ο.Κ.). Οι παλαιότεροι θα θυμούνται, ότι τις προηγούμενες ημέρες οι εργάτες δούλευαν νυχθημερόν, για να προλάβουν να ασφαλτοστρώσουν τη διαδρομή που θα ακολουθούσαν οι ξένοι ηγέτες από το αεροδρόμιο του Ελληνικού, ενώ οι φοίνικες στη Λ. Συγγρού φυτεύθηκαν κυριολεκτικά σε ένα βράδυ (το προηγούμενο).
Διανύουμε μια εξαιρετικά δύσκολη και κρίσιμη περίοδο για τη χώρα, αλλά και συνολικά για την Ευρωπαϊκή Ένωση της οποίας το οικονομικό και το όποιο πολιτικό οικοδόμημα δείχνει να κλονίζεται από τη δίνη της οικονομικής κρίσης. Οι πολιτικές ηγεσίες σε ελληνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο φαντάζουν ανεπαρκείς για το χειρισμό της βαθειάς και περίπλοκης κρίσης, δείχνουν να βρίσκονται διαρκώς πίσω από τα γεγονότα και παράμετροι της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής ζωής στην ήπειρο, που τις θεωρούσαμε δεδομένες (ειρηνική συμβίωση και συνεργασία των λαών, στοιχειώδες κράτος πρόνοιας, σεβασμός των ατομικών δικαιωμάτων, νομική προστασία της εργασίας) τίθενται υπό αίρεση, ενώ ο ευρω-σκεπτικισμός ενισχύεται και οι παλαιοί σκληροί εθνικισμοί ξαναφουντώνουν.
 
   Η Ελλάδα παγιδευμένη στη μέγγενη του υπέρογκου χρέους, της ύφεσης, της παραγωγικής αποσάρθρωσης και της πολιτικής αστάθειας φαίνεται μέρα με την ημέρα να αποκλίνει όλο και περισσότερο ψυχικά, πολιτικά και πολιτιστικά από τους «εταίρους» της. Αν αυτό είναι μια πορεία αναστρέψιμη είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Προσωπικά, δεν αισιοδοξώ. Έτσι κι αλλιώς, το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής κοινωνίας έμαθε να αντιλαμβάνεται την Ευρώπη κυρίως ως πηγή επιδοτήσεων ή φθηνών πιστώσεων και η εν πολλοίς αναπόφευκτη πλέον λιτότητα (ισοπεδωτική πάντως και άδικη ως προς την κατανομή της) φουσκώνει τα πανιά ενός νέου αντι-ευρωπαϊσμού, ενώ και στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες η -ενίοτε στα όρια του ρατσισμού- ρητορική περί του ελληνικού «μαύρου προβάτου»  ενισχύεται καθημερινά.

Mάνταμ Μέρκελ: «Τι δεν καταλαβαίνεις;..»

Πρέπει εξαρχής να ομολογήσω ότι ο τίτλος του κειμένου είναι, σε σχέση με το περιεχόμενο του, κάπως παραπλανητικός και, υπό την έννοια αυτή, θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ενδεχομένως και φθηνιάρικα πιασάρικος. Νομίζω όμως, ότι μια χιουμοριστική θέαση των γεγονότων και των προσώπων δεν βλάπτει γενικά, αλλά και ειδικά αυτή τη μάλλον ζοφερή περίοδο, και θα παρακαλούσα τον αναγνώστη υπό αυτό το πρίσμα να δει τον τίτλο, αλλά και τη συνοδό εικόνα. Δεν έχω, λοιπόν, την πρόθεση να ασχοληθώ σοβαρά ή ειρωνικά, όπως συνηθίζεται τις τελευταίες ημέρες, με τον αρχηγό του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., ούτε με τη γλωσσομάθεια του, ούτε με τις ευρωπαϊκές περιπέτειες του, ούτε με τη μάλλον ατυχώς χιουμοριστική προειδοποίηση που απηύθυνε στον νεοεκλεγέντα πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας. Εκείνο όμως, που νομίζω ότι αξίζει μιας περαιτέρω εξέτασης, είναι η φαινομενικά ακατανόητη παραίνεση(;)- απαίτηση(;) της Γερμανίδας καγκελαρίου στον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας για παράλληλη με τις εκλογές διενέργεια δημοψηφίσματος με θέμα την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Παρά τη χαλαρή διάψευση της εν λόγω συζήτησης από τη καγκελαρία, δεν υπάρχει, νομίζω, καμία αμφιβολία ότι το συγκεκριμένο διάβημα της  γερμανικής πλευράς έγινε. Είναι επίσης αφελές να υποθέσει κανείς ότι οι Γερμανοί δεν ήξεραν ότι η συζήτηση αυτή θα διέρρεε και θα δημοσιοποιείτο. Και εύλογα διερωτάται κάποιος, τι επιδίωκε η γερμανική πλευρά με την ενέργεια αυτή. Διότι, αν μεν υποθέσουμε ότι το δημοψήφισμα αυτό τελικώς διεξήγετο, και μάλιστα ταυτόχρονα με εθνικές εκλογές, το πιθανότερο είναι ότι θα αναιρούσε τον δημοψηφισματικό χαρακτήρα που τείνουν να λάβουν ή που επιθυμούν να προσδώσουν σε αυτές οι εκλογές οι υποτιθέμενες "φιλοευρωπαϊκές" πολιτικές δυνάμεις και απελευθερωμένα (τρόπον τινά) πολλοί εκλογείς θα ψήφιζαν ΝΑΙ στο ευρώ στη μία κάλπη και κάποιο "αντιμνημονιακό" κόμμα στην άλλη!

Στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας*

Γιατί εξαφανίσθηκαν οι δεινόσαυροι;
Γιατί, όταν ο Νώε πρότεινε στο τελευταίο ζευγάρι δεινοσαύρων να μπει στην κιβωτό, αυτοί  απάντησαν: Δεν μπαίνουμε, αν δεν έλθει και ο...Τσίπρας.


-Είπε, λέει, ο Βενιζέλος τον Τσίπρα αλαζόνα!
-Σοβαρά, ε; Nα δεις που στο τέλος θα τον πει και..χονδρό.


Τελευταίας εσοδείας σύντομα ανέκδοτα




-Με ποιους είσαι ρε; (αγριεμένα) Με μας ή με τους άλλους;
-Mεε...με ...σας (φοβισμένα).
-Ναι, αλλά εμείς...είμαστε οι άλλοι.


Παλαιό, διαχρονικό, σύντομο ανέκδοτο  

Η ψήφος σας προωθείται...

   Δεν ξέρω αν οι αριθμοί λένε πάντα όλη την αλήθεια, δεν ξέρω καν αν υπάρχει μία και μάλιστα ολόκληρη αλήθεια, αλλά βρήκα ότι η παρακάτω αριθμητική προσέγγιση του εκλογικού αποτελέσματος αποδίδει μια σημαντική πτυχή της ερμηνείας του: «Το ποσοστό της ανεργίας στην Ελλάδα είναι υψηλότερο από το ποσοστό που έλαβε οποιοδήποτε κόμμα συμμετείχε στις τελευταίες εκλογές». Η χώρα διανύει τον πέμπτο συνεχόμενο χρόνο ύφεσης (πρόκειται πιθανότατα περί ενός θλιβερού ιστορικού παγκοσμίου ρεκόρ) χωρίς ορατό ορίζοντα ανάκαμψης, το σωρευτικά απωλεσθέν Α.Ε.Π. υπερβαίνει πια το 18%, η ανεργία εκτινάχθηκε μέσα σε 2-3 χρόνια από μονοψήφια νούμερα στο 21,7% (επισήμως), ένας στους δύο νέους είναι άνεργος, εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες στερούνται οιουδήποτε εισοδήματος, ακόμη περισσότερες ασφαλιστικής κάλυψης, ενώ η πτώση του βιοτικού επιπέδου και των υπολοίπων υπερβαίνει τις 20 ποσοστιαίες μονάδες. Θα ήταν πραγματικά αδιανόητο μια τέτοια βίαιη μεταβολή των στοιχειωδών υλικών προϋποθέσεων και οριζουσών του βίου των πολιτών να μην παράξει μια σοβαρή μεταβολή των πολιτικών ισορροπιών. Η απότοκη της χρεοκοπίας ακύρωση του μεταπολιτευτικού κοινωνικού συμβολαίου, μεταξύ μιας εν πολλοίς πνευματικά οκνηρής και σε πολλές περιπτώσεις απόλυτα διεφθαρμένης πολιτικής ελίτ και μιας καθολικά φοροδιαφεύγουσας, αποχαλινωμένα καταναλωτικής και κατά πλειοψηφία αντιπαραγωγικά δραστηριοποιούμενης κοινωνίας, οδήγησε ευρύτατα κοινωνικά στρώματα σε μια πρωτόγνωρη πολιτική χειραφέτηση από την παραδοσιακή τους εκλογική συμπεριφορά. Οι νέοι «πολιτικά απελεύθεροι» αγανακτισμένοι του περσινού θέρους, μπορεί να αποχώρησαν άπρακτοι από τις πλατείες, αλλά φαίνεται πως εκεί διαμόρφωσαν μια νέου τύπου πολιτική συνείδηση και συμπεριφορά: οι γαλανόλευκες μούτζες της «πάνω πλατείας» βρήκαν πολιτική στέγη στο ακροδεξιό πατριδοκάπηλο (έως και ναζιστικό) άκρο του πολιτικού φάσματος και η «αμεσοδημοκρατική» ουτοπία της «κάτω πλατείας» φαίνεται πως βρήκε έκφραση σε κάποια από τις συνιστώσες του ΣΥ.ΡΙΖ.Α..

Το jukebox.. της κάλπης

Kυριακή πρωί, Κυριακή εκλογών, ξύπνησα με ένα ανεξήγητο κέφι και μια διάθεση να ακούσω μουσική. Να βυθιστώ στους ήχους, τις μελωδίες, τους στίχους που έχουν εγγραφεί στη μνήμη και την ψυχή και πάνε και έρχονται μέσα σου υπενθυμίζοντας ότι η τέχνη έχει ένα μαγικό τρόπο να συμπυκνώνει το συναίσθημα, να αποδομεί τη σοβαροφάνεια, να δίνει φτερά στη σκέψη , όταν οι συλλογισμοί μοιάζουν αδιέξοδοι. Αποφάσισα λοιπόν σήμερα να μην γράψω δομημένες σκέψεις, επιχειρήματα και κομψευόμενα λεκτικά σχήματα, αλλά να σας προσκαλέσω σε ένα μικρό μουσικό ταξίδι, κάτι σαν ένα  jukebox.. της κάλπης, έτσι για να ανεβούμε λιγάκι.

Προεκλογικός «διάλογος»: (Παρα)πολιτικά έπεα πτερόεντα

Πολιτική είναι η διαχείριση των συμβόλων
                                         Francois Mitterand 


Όταν οι λαοί αποτυγχάνουσι, δεν ερωτώσι, και καλώς κάμνουσι, αν έπταισαν αι κυβερνήσεις, αλλά το πρώτον των έργον είναι να τας ρίψωσι
                                      Ελευθέριος Βενιζέλος


Ψήφισε αυτόν που υπόσχεται λιγότερα. Θα είναι ο λιγότερο απογοητευτικός
                                                  Βernard Baruch*                                                   
                                                                                                                                   
                                                                                    Αν σας πει κάποιος ότι ανήκει στην Αριστερά,        
                                                                                    ρωτήστε τον: Aριστερά μπαίνοντας ή αριστερά  
                                                                                    βγαίνοντας;
                                                                                                                                    Τζίμης Πανούσης


   Yπάρχει ένα καίριο και χρόνιο πρόβλημα με τον πολιτικό διάλογο στη χώρα, ως προς τον τρόπο που διεξάγεται, αλλά και -κυρίως-ως προς το περιεχόμενο του: επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο στο πολιτικό σκηνικό και πολύ λιγότερο -ενίοτε καθόλου- στην πολιτική ως ουσία,  ήτοι στην πολιτική ως επεξεργασμένο, ρεαλιστικό και εφαρμόσιμο σχέδιο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, στην πολιτική ως εργαλείο επίλυσης προβλημάτων, στην πολιτική ως διαδικασία βελτίωσης των όρων, υπό τους οποίους οι πολίτες δίνουν τη μάχη της προσωπικής τους προκοπής και δημιουργίας. Το πρόβλημα αυτό αποκαλύπτεται σε όλο του το μεγαλείο κατά τη διάρκεια και αυτής της προεκλογικής περιόδου. Η διεξαγόμενη προεκλογική συζήτηση αφορά σχεδόν αποκλειστικά επί χάρτου μετεκλογικά σενάρια (με βάση εικασίες ή/και «πληροφορίες» -άλλη ανοησία πάλι αυτή με την απαγόρευση δημοσιοποίησης των ούτως ή άλλως διεξαγόμενων δημοσκοπήσεων- για τα ποσοστά των κομμάτων) και τη συμμετοχή σε αυτά του ενός ή του άλλου κόμματος, του ενός ή του άλλου προσώπου, του ενός ή του άλλου «πρωθυπουργίσιμου». «Ισχυρή εντολή», «αυτοδύναμη Ελλάδα», «κυβερνώσα Αριστερά» και υποθετικοί σχηματισμοί υποθετικών κυβερνητικών σχημάτων, μεταξύ απρόθυμων ή αταίριαστων και αλλόκοτων εταίρων, δίνουν και παίρνουν στα τηλεοπτικά στούντιο, ενώ έξω από αυτά, τα προβλήματα διογκώνονται και η ύφεση ισοπεδώνει ζωές, καριέρες, οικογένειες.

Yστερόβουλος« αντιλαϊκισμός»

Με το παρόν σημείωμα κλείνει μια ιδιότυπη τριλογία αναρτήσεων, στην οποία αποπειράθηκα να πραγματευθώ το ζήτημα του λαϊκισμού και των επιδράσεων-επιπτώσεων του στην πρόσφατη ιστορική  διαδρομή αλλά και τη ζώσα πραγματικότητα της ελληνικής κοινωνίας.
 Στην κατακλείδα του προηγούμενου σημειώματος ισχυρίσθηκα ότι: «ο λαϊκισμός είναι πολυπρόσωπος και πολυπλόκαμος, διαπερνά οριζόντια  το σύνολο σχεδόν του πολιτικού φάσματος, της λεγόμενης διανόησης και της τέχνης και δεν είναι πάντα εύκολα αναγνωρίσιμος και αντιμετωπίσιμος. Μπορεί να έχει γίνει τρόπον τινά της μόδας να επιτίθεται κανείς στους αντιπάλους του χαρακτηρίζοντας τους λαϊκιστές, οι εύκολες όμως φραστικές καταδίκες δεν αντιμετωπίζουν το φαινόμενο. Είναι δε απολύτως αναποτελεσματικός και ο αφ' υψηλού αντιλαϊκισμός της κοινωνικο-οικονομικής και τεχνοκρατικής ελίτ». Ξαναδιαβάζοντας τις γραμμές αυτές αντιλήφθηκα ότι το κύριο πρόβλημα με τον «αφ’ υψηλού αντιλαϊκισμό» δεν είναι ότι είναι αναποτελεσματικός, αλλά ότι είναι υστερόβουλος.

21η Απριλίου- Γιώργος Σεφέρης για τη δικτατορία

Σαν σήμερα πριν από 45 χρόνια καταλύθηκε η δημοκρατία. Η θλιβερή επέτειος είναι πολύ πιθανό -ειδικά φέτος- να περάσει στα ψιλά. Για κάποιον ανεξήγητο λόγο -ειδικά φέτος- αυτή η μέρα μου έφερε στο νου τον Γιώργο Σεφέρη.

                                                             Από Βλακεία (Επίγραμμα)

                               Ελλάς· πυρ! Ελλήνων· πυρ! Χριστιανών· πυρ!
                                     Τρεις λέξεις νεκρές. Γιατί τις σκοτώσατε;


                    Γιώργος Σεφέρης (Χειρόγραφο Oκτώβριος 1968)

«Προκόβουμε καταπληκτικά».

Φράση γεμάτη σαρκασμό γραμμένη στο ημερολόγιο του, κάτω από την ημερομηνία της 21ης Απριλίου 1967. Ο Γιώργος Σεφέρης από την πρώτη στιγμή δεν είχε αυταπάτες.

Στα πρώτα χρόνια της δικτατορίας είχε επιλέξει τη σιωπή και την άρνηση να δημοσιεύει δουλειά του στην Ελλάδα. Δύο χρόνια πριν το θάνατό του, στις 28 Μαρτίου 1969, αποφασίζει να μιλήσει για πρώτη φορά δημόσια. Η δήλωσή του κατά της δικτατορίας στο BBC έκανε μεγάλη αίσθηση στην Ελλάδα και το εξωτερικό, και ο Σεφέρης παύθηκε από πρέσβης επί τιμή, ενώ του απαγορεύτηκε και να κάνει χρήση του διπλωματικού του διαβατηρίου.

Δήλωση