30 Οκτ 2011

Ευτυχώς επτωχεύσαμεν ή δυστυχώς (ξανά) διασωθήκαμε

Έγραφα πριν από λίγες ημέρες«Ή μήπως δεν εκφράζεται δημοσίως η θέση της ελληνικής κυβέρνησης, για να προσπαθήσει μετά την ανακοίνωση σε αυτήν από τους εταίρους μας της "τελικής λύσης", να ξανά-θριαμβολογήσει ότι έσωσε την πατρίδα για μία ακόμη φορά; Όταν δεν έχεις ξεκαθαρίσει εκ των προτέρων τις επιδιώξεις σου εν'όψει μιας "διαπραγμάτευσης" (για να κάνουμε και λίγο χιούμορ), μπορείς μετά το πέρας της να εμφανίσεις οιοδήποτε αποτέλεσμα ως επιτυχία».
Οι θριαμβολογίες της κυβέρνησης δεν ήταν δύσκολο να προβλεφθούν. Ότι θα βαφτιζόταν εθνοσωτήριο σχεδόν, ότι ακριβώς χαρακτηριζόταν «τεράστιο λάθος για την χώρα» (από τον υπουργό οικονομικών) και «καταστροφή για τους έλληνες πολίτες» (από τον Πρωθυπουργό) ήταν απολύτως βέβαιο. Σε άλλες εποχές θα μπορούσαμε να εντάξουμε τη ρητορική αυτή στη συνήθη πολιτική-κομματική επικοινωνιακή διαχείριση με την πρακτική της ωραιοποίησης της πραγματικότητας από την εκάστοτε κυβέρνηση. To πρόβλημα, για την ακρίβεια ο ιστορικών διαστάσεων κίνδυνος, απορρέει από το γεγονός, ότι η πραγματικότητα που αντιμετωπίζουμε δεν είναι καθόλου συνήθης, βρισκόμασθε στη δυσχερέστερη θέση που έχει βρεθεί η χώρα εδώ και δεκαετίες και τα φθηνά ρητορικά σχήματα και οι λεκτικές ακροβασίες που βαφτίζουν π.χ. την χρεοκοπία, ελάφρυνση χρέους, διαρρηγνύουν και τα τελευταία νήματα στοιχειώδους εμπιστοσύνης των πολιτών στο λεγόμενο πολιτικό σύστημα συλλήβδην, με την προοπτική να προκύψει συντομότατα απόλυτο έλλειμμα πολιτικής διεύθυνσης, και μάλιστα στην χειρότερη δυνατή στιγμή. Δεν μου αρέσει καθόλου να κινδυνολογώ, αλλά το ενδεχόμενο να καταστεί πολύ γρήγορα η χώρα "μη κυβερνήσιμη" (από οιονδήποτε, ας μην πλανώνται οι επιτελείς της αξιωματικής αντιπολίτευσης) είναι ορατό. Πώς αλλιώς να ερμηνεύσει κανείς τα πρόσφατα γεγονότα στις παρελάσεις; (για τα περί υποκίνησης από συγκεκριμένο πολιτικό χώρο έχω να πω τα εξής: εν μέσω καταιγίδας και με ένα μπιτόνι βενζίνης να προσπαθήσεις, φωτιά δεν θα ανάψει, με ζέστη και αέρα αρκεί και ένα τσιγάρο για να καεί το σύμπαν). Μια χαοτική, αυτοκαταστροφική, κοινωνική έκρηξη είναι πιθανότατα επί θύραις.

28 Οκτ 2011

28η Οκτωβρίου. Η ματιά των ποιητών

Απόσπασμα από την Πορεία προς το Μέτωπο  από το Άξιον Εστί του Οδυσσέα Ελύτη.


Ξημερώνοντας τ' Αγιαννιού, με την αύριο των Φώτων, λάβαμε τη διαταγή να κινήσουμε πάλι μπροστά, για τα μέρη όπου δεν έχει καθημερινές και σκόλες. Έπρεπε, λέει, να πιάσουμε τις γραμμές που κρατούσανε ως τότε οι Αρτινοί, από Χιμάρα ως Τεπελένι. Λόγω που εκείνοι πολεμούσανε απ' την πρώτη μέρα, συνέχεια, κι είχαν μείνει σκεδόν οι μισοί και δεν αντέχανε άλλο.

Δώδεκα μέρες κιόλας είχαμε μεις πιο πίσω, στα χωριά. Κι απάνω που συνήθιζε τ' αυτί μας πάλι στα γλυκά τριξίματα της γης, και δειλά συλλαβίζαμε το γάβγισμα του σκύλου ή τον αχό της μακρινής καμπάνας, να που ήταν ανάγκη, λέει, να γυρίσουμε στο μόνο αχολόι που ξέραμε: στο αργό και στο βαρύ των κανονιών, στο ξερό και στο γρήγορο των πολυβόλων.

Νύχτα πάνω στη νύχτα βαδίζαμε ασταμάτητα, ένας πίσω απ' τον άλλο, ίδια τυφλοί. Με κόπο ξεκολλώντας το ποδάρι από τη λάσπη, όπου, φορές, εκαταβούλιαζε ίσαμε το γόνατο. Επειδή το πιο συχνά ψιχάλιζε στους δρόμους έξω, καθώς μες στην ψυχή μας. Και τις λίγες φορές όπου κάναμε στάση να ξεκουραστούμε, μήτε που αλλάζαμε κουβέντα, μονάχα σοβαροί και αμίλητοι, φέγγοντας μ' ένα μικρό δαδί, μία μία εμοιραζόμασταν τη σταφίδα. Ή φορές πάλι, αν ήταν βολετο, λύναμε βιαστικά τα ρούχα και ξυνόμασταν με λύσσα ώρες πολλές, όσο να τρέξουν τα αίματα. Τι μας είχε ανέβει η ψείρα ως το λαιμό, κι ήταν αυτό πιο κι απ' την κούραση ανυπόφερτο. Τέλος, κάποτε ακουγότανε στα σκοτεινά η σφυρίχτρα, σημάδι ότι κινούσαμε, και πάλι σαν τα ζα τραβούσαμε μπροστά να κερδίσουμε δρόμο, πριχού ξημερώσει και μας βάλουνε στόχο τ' αεροπλάνα. Επειδή ο Θεός δεν κάτεχε από στόχους ή τέτοια, κι όπως τό 'χε συνήθειο του, στην ίδια πάντοτε ώρα ξημέρωνε το φως. 







25 Οκτ 2011

Η μυστική πατρίδα

To παρακάτω κείμενο είναι του συναδέλφου καρδιολόγου Νικήτα Π. Κακκαβά. Μου το έστειλε ηλεκτρονικά και μου επέτρεψε να το δημοσιεύσω στο παρόν ιστολόγιο

Zήτω η Ελλάδα και καθετί μοναχικό στον κόσμο αυτό.
Ελασσόνα, Λειβαδιά, Μελβούρνη, Μόναχο,
Αλαμάνα και Γραβιά, Αμέρικα,
Βελεστίνο, Άγιοι Σαράντα, Εσκι Σεχήρ,
Κώστας, Κώστας, Μανώλης, Πέτρος, Γιάννης, Τάκης,
Πλατεία Ναυαρίνου, Διοικητηρίου κι Εξαρχείων,
Αλέκος, Βασίλης, Άγγελος,
Μπιζανίου κι Αναλήψεως, Αγίας Τριάδος και 25ης Μαρτίου. 
                                                Η Ελλάδα που αντιστέκεται, η Ελλάδα που επιμένει.                                               
                                               Κι όποιος δεν καταλαβαίνει δεν ξέρει που πατά και που                                                   
                                               πηγαίνει

                                              ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ – Τσάμικο

 Υπάρχουν δυο Ελλάδες. Αυτή που εξαναγκάζεται και τους ίδιους τους υπηκόους της να καταπονεί και σ’ έναν διεθνή χορό μεταμφιεσμένων να μετέχει με το φόρεμα της Ευρωπαίας. Και υπάρχει η άλλη, που εξακολουθεί να υπακούει στον Ηράκλειτο και στον Μακρυγιάννη. Η πρώτη μπορεί να καταλυθεί μια μέρα. Η δεύτερη, ακόμη κι αν μείνει χωρίς υπόσταση, ποτέ.                                                                                                    
    Τουλάχιστον εγώ, γι΄ αυτήν υπάρχω.  (…)  Η Ελλάδα η δική μου δεν είναι η τρέχουσα
 ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ  - Συν τοις άλλοις



Υπάρχει μια άλλη Ελλάδα.
Μια Ελλάδα που δεν χρωστάει σε κανέναν και δε θα χρεοκοπήσει ποτέ!  
Λαθροβιώνει εντός της ελληνικής επικράτειας και φωσφορίζει στους εκτός της μητέρας πατρίδας τόπους: στην Αμερική, στην Αυστραλία, όπου γης υπάρχει Έλληνας. Μια γεωγραφία καρδιάς ορίζει τις συντεταγμένες της. 
Tην τοπιογραφία του ηλιόφωτου αυτού τόπου συνθέτουν απλά και καθημερινά πράγματα. Η μαρμαρυγή του ήλιου στα μάρμαρα του Παρθενώνα, τα παιδικά δειλινά στην Επίδαυρο μαζί με τον μπαμπά και τη μαμά λίγο πριν αρχίσει η παράσταση, το ηλιοβασίλεμα στην  Οία, το πρώτο χιόνι στο Πισοδέρι,  το απότομο μονοπάτι στους Καλαρρύτες, λίγα τσιρώνια και ούζο στον Άγιο Αχίλλειο, η ποδηλατάδα στην Άνω Πόλη της Σαλονικής, ο ήχος της  σιωπής στην εκκλησία της Δημητσάνας, οι τσίγκινες στέγες του Νυμφαίου,  τα απόκοσμα Τζουμέρκα, μια ασέληνος θάλασσα στο Ρέθυμνο…

23 Οκτ 2011

Μοιραίοι και άβουλοι αντάμα


Η εβδομάδα αυτή που φθάνει στο τέλος της υπήρξε εξαιρετικά ταραχώδης και δραματική. Ξεκίνησε με την επιστολή-μανιφέστο τριών υπουργών και την παραίτηση ενός βουλευτή της κυβερνητικής πλειοψηφίας από το βουλευτικό του αξίωμα, ακολούθησαν συναντήσεις του Πρωθυπουργού, πρώτα με τους καναλάρχες και ακολούθως με τους αρχηγούς των κομμάτων, καθώς και τηλεφωνική επικοινωνία με τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης (για το ενδεχόμενο να "πάνε μαζί" στη σύνοδο κορυφής), συνεχίσθηκε με ογκωδέστατες (τις μεγαλύτερες εδώ και καιρό) διαδηλώσεις-συγκεντρώσεις που στιγματίσθηκαν για μία ακόμη φορά από τη δράση κουκουλοφόρων (των λεγόμενων γνωστών-αγνώστων), βάφτηκε με το αίμα ενός διαδηλωτή, επετεύχθη από την κυβέρνηση η ψήφιση του περίφημου πολυνομοσχεδίου, με απώλεια και διαγραφή μίας ακόμη βουλευτού και τέως υπουργού (και υπεύθυνη του οικονομικού προγράμματος του ΠΑΣΟΚ προεκλογικά-για να μην ξεχνιόμαστε), καθώς και διάφορες σπαραξικάρδιες τοποθετήσεις βουλευτών της πλειοψηφίας, ότι είναι η τελευταία υποτίθεται φορά, που ψηφίζουν με το πιστόλι στον κρόταφο.
Ποιο ήταν το υποτιθέμενο νόημα όλων αυτών; Ποιο ήταν το διακύβευμα; H ψήφιση του πολυνομοσχεδίου, προϋπόθεση για την εκταμίευση της έκτης δόσης (σε αυτό το κακόγουστο ιδιότυπο μαρτύριο της σταγόνας), ώστε κατά δήλωσιν από του βήματος του κοινοβουλίου του ακαταπαύστως ρητορεύοντος Αντιπροέδρου-υπουργού οικονομικών να πάμε στη σύνοδο κορυφής για να διαπραγματευθούμε την λεγόμενη "τελική λύση" του προβλήματος του ελληνικού χρέους (γιατί όπως φαίνεται "ο πάτος που μπήκε στο βαρέλι" με την απόφαση της 21ης Ιουλίου ήταν και αυτός τρύπιος).

20 Οκτ 2011

Deutschland ή μήπως Bundes Republik Europa?

Στο δημόσιο διάλογο που διεξάγεται στην χώρα τα τελευταία δύο χρόνια και αφορά τις αιτίες της κρίσης και τις πιθανές διεξόδους από αυτήν, έχουν διαμορφωθεί χονδρικά δύο κυρίαρχα και εν πολλοίς αντιμαχόμενα ρεύματα σκέψης: το πρώτο ερμηνεύει τη δεινή μας θέση ως κατ'εξοχήν αποτέλεσμα της οικοδόμησης  ενός σπάταλου, κλεπτοκρατικού, πελατειακού, κρατικίστικου, αντιπαραγωγικού μοντέλου  πολιτικής διεύθυνσης και κοινωνικής λειτουργίας και το δεύτερο επικεντρώνει την προσοχή του στην ασύδοτη, λεηλατική λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος διεθνώς και τις εγγενείς αντιφάσεις και καταλυτικές αδυναμίες της αρχιτεκτονικής του ευρώ. Αντιστοίχως οι ασπαζόμενοι την πρώτη άποψη φρονούν, ότι πρέπει να ακολουθήσουμε χωρίς δισταγμούς και αντιρρήσεις τα κελεύσματα της τρόϊκα, επιχειρηματολογώντας ότι αυτός είναι, αν και επώδυνος, ο μόνος υπαρκτός δρόμος εξυγίανσης και ανάκαμψης, ενώ οι οπαδοί της δεύτερης άποψης εκτιμούν ότι ο δρόμος αυτός είναι αδιέξοδος, οδηγεί σε οικονομική και εθνική συρρίκνωση και υποτέλεια και ότι οι προσπάθειες της Ελλάδας είναι καταδικασμένες χωρίς μια αλλαγή πορείας της Ευρώπης και την υιοθέτηση ισχυρών πολιτικών ρυθμιστικών παρεμβάσεων στην αχαλίνωτη λειτουργία των αγορών. Η δική μου τοποθέτηση είναι ότι δεν υπάρχει απόλυτη ασυμβατότητα μεταξύ των δύο απόψεων αυτών, τουλάχιστον στο σκέλος ερμηνείας των αιτίων που μας έφεραν ως εδώ: η κρίση  που ξέσπασε το 2008 στην Αμερική ήταν αναμφίβολα αποτέλεσμα της πλήρους απορρύθμισης και ασυδοσίας των αγορών ομολόγων και παραγώγων και της άπληστης και ανεξέλεγκτης συμπεριφοράς των golden boys των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και των οίκων αξιολόγησης (ένα μοντέλο που έχω χαρακτηρίσει ως πλιατσικο-καζινο-καπιταλισμό), πέρασε όμως γρήγορα τις όχθες του Αντλαντικού πλήττοντας πρώτα και πιο καίρια τον πιο ευάλωτο (κυρίως με δική του ευθύνη) κρίκο της αλυσίδας του ευρώ, την μικρή μας πατρίδα. Από εκεί και πέρα ξεκινά το κρισιμότερο ίσως ζήτημα: πως αντιδράσαμε εμείς στην έλευση της κρίσης και της αδυναμίας δανεισμού της χώρας και πως αντιδράσαν οι εταίροι μας στη ζώνη του ευρώ σε ένα πρόβλημα που θέλοντας και μη, είναι και έγινε και δικό τους. Για τη δική μας αντίδραση έχουμε συζητήσει πολύ: κινήθηκε μεταξύ χαζοχαρούμενης απραξίας-παραλυσίας και ψοφοδεούς εθνικά ταπεινωτικής επαιτείας. Η αντίδραση όμως των εταίρων μας και ειδικά του ισχυρότερου εξ'αυτών, της Γερμανίας, δεν ήρθη δυστυχώς ούτε και αυτή στο ύψος των περιστάσεων.

15 Οκτ 2011

Ήταν λάθος μας

Εξ αφορμής δημοσίευσης του προσχεδίου νόμου που αφορά την αλλαγή του τρόπου λήψης ιατρικών ειδικοτήτων και άλλα ζητήματα που αφορούν την ιατρική εκπαίδευση στην χώρα, επιθυμώ να καταθέσω ορισμένες σκέψεις, προεκτείνοντας και την συζήτηση περί αυτοκριτικής.
Όσοι φοιτούσαμε στις αρχές της δεκαετίας του '90 και πιο συγκεκριμένα το 1991 στις ιατρικές σχολές της χώρας, θυμόμασθε, ότι μια παραπλήσια με τη σημερινή νομοθετική πρωτοβουλία για το καθεστώς λήψης ιατρικής ειδικότητας είχε προσπαθήσει να αναλάβει ο τότε υπουργός Υγείας κύριος Σούρλας. Τότε δεν ήταν σχέδιο νόμου αλλά προεδρικό διάταγμα και προέβλεπε μέσες-άκρες τα εξής: κατάργηση της λίστας αναμονής για την έναρξη ειδίκευσης, θέσπιση εξετάσεων για το σκοπό αυτό, μεταβίβαση της αρμοδιότητας διενέργειας των εξετάσεων αυτών, όπως και του καθορισμού του αριθμού των ιατρών που θα ξεκινούσαν κατ'έτος την ειδίκευση τους, στις ιατρικές εταιρείες ανά ειδικότητα, δραστικό περιορισμό του αριθμού όσων θα ειδικεύονταν σε ειδικότητες άλλες πλην της Γενικής Ιατρικής, με μεσομακροπρόθεσμη κατεύθυνση ο ιατρικός πληθυσμός της χώρας μας να απαρτίζεται κατά 70% από γενικούς ιατρούς και κατά 30% από ειδικούς ιατρούς, με παράλληλη σταδιακή αναμόρφωση του συστήματος υγείας στα βρετανικά πρότυπα του GP (General Practicioner). Οι αντιδράσεις στο Π.Δ. Σούρλα ήταν καθολικές σχεδόν, το σύνολο των ιατρικών σχολών κατελήφθη επί πολλές εβδομάδες, το Π.Δ. απεσύρθη και το θέμα δεν ηγέρθη ξανά για τα επόμενα 20 χρόνια. Ο κύριος λόγος της έντονης και καθολικής (δεν αφορούσε μόνο τους αριστερούς) αντίδρασης των φοιτητών της ιατρικής της εποχής εκείνης, ήταν, ότι δεν υπήρχε καμία εμπιστοσύνη στο αδιάβλητο των εξεταστικών διαδικασιών που προωθούνταν (χαρακτηριστικά πέραν των γραπτών εξετάσεων προβλεπόταν και συνέντευξη των υποψηφίων), όταν μάλιστα, η διενέργεια των εξετάσεων θα ήταν αρμοδιότητα των ίδιων ανθρώπων, που με τις μεταγραφές φοιτητών εξωτερικού που ενέκριναν, υπερτετραπλασίαζαν τον αριθμό των φοιτητών των ιατρικών σχολών σε σχέση με τους δια πανελληνίων εξετάσεων εισαχθέντες. Θεωρήθηκε με δυο λόγια, ότι είχε μπει ο λύκος να φυλάει τα πρόβατα.

10 Οκτ 2011

Aπορίες ψάλτου... βηξ

Όχι, ότι έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία, αλλά μέσα σε αυτό τον καταιγισμό των εξελίξεων και εν αναμονή της λεγομένης «τελικής λύσης» του ελληνικού χρέους  (για την ιστορία ο όρος «τελική λύση»-Εndlosung  χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τους ναζιστές και αναφερόταν στην εξόντωση του εβραϊκού πληθυσμού) και η οποία «τελική λύση» (hair cut, κούρεμα, κούρεμα και χτένισμα, κούρεμα με την ψιλή και διαπόμπευση, όπως κάναν κάποτε στους ''τεντυμπόιδες") κατά τα φαινόμενα απλώς θα μας ανακοινωθεί, ωσάν να μη μας αφορά, έχω ορισμένες αφελείς έως και παιδιάστικες απορίες, που θα ήθελα να μοιρασθώ με τον αναγνώστη.

Τι ακριβώς συνέβη και η «σωτήριος» για την Ελλάδα και την Ευρώπη απόφαση της 21/7 αποδεικνύεται ανεπαρκής;
Mήπως την είχαν «προεξοφλήσει οι αγορές», όπως με στόμφο επαναλαμβάνουν κάθε φορά οι οικονομικοί αναλυτές των καναλιών; Μήπως φταίει η παραλυσία της ελληνικής κυβέρνησης που δεν προωθεί με ταχύτητα τις αποκρατικοποιήσεις και τις απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων που απαιτούν οι σεπτοί δανειστές; Τι έχει αλλάξει σε λιγότερο από 50 ημέρες και η λύση δεν είναι πλέον λύση; Είναι δυνατόν να πιστέψουμε ότι, επειδή το έλλειμμα της ελληνικής οικονομίας, που αντιπροσωπεύει το 2% της ευρωπαϊκής θα είναι 8,7% κι όχι 7,8% του ΑΕΠ όπως προβλεπόταν, καθίσταται η συμφωνία της 21/7 (που σημειωτέον δεν αφορούσε μόνο εμάς, αλλά συνολικά την κρίση χρέους της ευρωπαϊκής περιφέρειας) ανεπαρκής και ενδεχομένως ανεφάρμοστη και έχουν πανικοβληθεί οι πολιτικές ηγεσίες και από τις δύο πλευρές του Αντλαντικού; Γιατί οι Αμερικανοί είναι τόσο ανήσυχοι και πιέζουν αφόρητα τη Γερμανία της Μέρκελ για γενναίες, πραγματικές λύσεις και γιατί οι Γερμανοί εκνευρίζονται και επιτίθενται στον Ομπάμα ; Είναι ανόητοι οι Αμερικανοί που προσπαθούν να αποφύγουν την λιτότητα και να αναθερμάνουν την οικονομία τους με πρακτικά μηδενικά επιτόκια και με το τύπωμα χρήματος,  κάτι που οι μονεταριστές του Βερολίνου και της ΕΚΤ αποφεύγουν όπως ο διάβολος το λιβάνι (υπάρχει λέει, κίνδυνος αύξησης του πληθωρισμού, λες και αυτό είναι το πρόβλημα της ευρωζώνης, αυτό μας μάρανε με άλλα λόγια);

8 Οκτ 2011

Γενιά γέφυρα ή γενιά εκκρεμής;

Διάβασα προ μερικών ετών ένα καλογραμμένο και πολύ ευχάριστο (για τους συνομηλίκους μου δε, ιδιαίτερα διασκεδαστικό) βιβλίο του Κωνσταντίνου Καμάρα με τίτλο «πάρε το μηδέν» (εκδόσεις Ωκεανίδα), το πρώτο και ίσως το μόνο εισέτι που ασχολείται με τους ανθρώπους της γενιάς μας (χονδρικά τους γεννημένους από το 1965 έως το 1975, άλλως οι 35 έως 45 ετών σήμερα). Στο βιβλίο του ο Καμάρας καταγράφει με τρόπο ανάλαφρο και διασκεδαστικό εμπειρίες, βιώματα και συνθήκες που συνδιαμόρφωσαν τη γενιά μας σε διάφορους τομείς: παιδεία, τεχνολογία, μουσική, κινηματογράφος, media, διαφήμιση, κοινωνικά ήθη, ιδεολογικά ρεύματα, πολιτικές ιδέες και συνθήκες. Το βιβλίο εκδόθηκε το 2008, πριν η οικονομική κρίση περάσει τον Αντλαντικό και αποπνέει γλυκιά νοσταλγία και αισιοδοξία και όχι την αγωνία, την μελαγχολία ή την απόγνωση που κυριαρχούν πλέον στην περιρρέουσα (και όχι μόνο) ατμόσφαιρα.

Κάθε απόπειρα να ασχοληθεί κάποιος με τη γενιά του έχει εγγενή προβλήματα: είναι από δύσκολο έως αδύνατο να είναι αντικειμενικός και είναι πολύ εύκολο να ολισθήσει, είτε σε  συλλογικό ναρκισσισμό, είτε σε νοσταλγική εξιδανίκευση της νιότης του (ασφαλέστατο κλινικό κριτήριο ταχέως επερχομένου γήρατος). Θα το επιχειρήσω όμως για δύο κυρίως λόγους: πρώτον γιατί πιστεύω ότι η γενιά μας έχει πλέον κρίσιμο (ενδεχομένως και ιστορικό) ρόλο να παίξει και δεύτερον (και λιγότερο σημαντικό) γιατί ουδείς έχει πολυασχοληθεί με τη γενιά αυτή (όπως π.χ. με τη γενιά του’30, τη γενιά της εθνικής αντίστασης, του 1-1-4, του πολυτεχνείου, της μεταπολίτευσης, τη generation X ή τη γενιά των 700 -και σύντομα των 350- δραχμών...ε, συγνώμη, ευρώ). Βέβαια για να είμαστε δίκαιοι και ρεαλιστές, δεν ασχολήθηκε κανείς με τη γενιά μας, γιατί δεν υπήρχε κανένας ιδιαίτερος λόγος να το πράξει: Η γενιά μας είναι  άχρωμη, άοσμη και άγευστη και στην πραγματικότητα δεν έχει κατορθώσει να αφήσει το στίγμα της στο κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό και πολιτιστικό γίγνεσθαι του τόπου.

6 Οκτ 2011

Περί αυτοκριτικής

Σε πρόσφατο κείμενο μου περί της χρήσης πολεμικής-στρατιωτικής ορολογίας και φρασεολογίας στον πολιτικό λόγο είχα υποβάλει την ερώτηση: «Σε αυτόν τον πόλεμο ποιος ακριβώς είναι ο εχθρός;», για να λάβω από ένα καλό μου φίλο την απάντηση : «Ο δυσκολότερος όλων. Ο εαυτός μας και οι εδραιωμένες συνήθειες των τελευταίων 40 χρόνων». Ο ζόφος της οικονομικής κρίσης έφερε στην πραγματικότητα όλους τους έλληνες αντιμέτωπους με τον εαυτό τους και τις επιλογές τους. Η ελληνική κοινωνία είναι σαφές ότι αιφνιδιάσθηκε από το ξέσπασμα της κρίσης , από την σφοδρότητα της και κυρίως από την ταχύτητα των εξελίξεων, που δεν επέτρεψε την ανάλυση και και την αφομοίωση των γεγονότων και των αιτίων τους, πολλώ μάλλον δε, όταν ταυτοχρόνως προσπαθεί κανείς στοιχειωδώς να επιβιώσει. Το ερώτημα "τι είναι αυτό που μας συνέβη;" και "γιατί;" γρήγορα οδήγησε στο πιο θεμελιακό ερώτημα "τι είναι αυτό που κάναμε λάθος;" ή αν θέλετε "τι είναι αυτό που έκανα λάθος;" Σε συντροφιές, στο διαδίκτυο, και στον τύπο, τα τελευταία 2 χρόνια, λέγονται και γράφονται κάθε είδους προσωπικές και συλλογικές αυτοκριτικές προσεγγίσεις για πολιτικές, οικονομικές, επαγγελματικές, καταναλωτικές επιλογές από  όλων των ειδών και των αποχρώσεων τις ιδεολογικές, βιοφιλοσοφικές, ηθικές σκοπιές.

2 Οκτ 2011

Νίκος Γκάτσος


Συμπληρώνονται φέτος 100 χρόνια από τη γέννηση του Νίκου Γκάτσου. Γνωστός στους περισσότερους από μας ως στιχουργός, έγραψε κατά τη διάρκεια της κατοχής (το 1943) μια και μοναδική ποιητική σύνθεση, την "Αμοργό" , η οποία θεωρείται η κορυφαία ίσως δημιουργία του ελληνικού υπερρεαλισμού, με τεράστια επίδραση στους νεότερους έλληνες ποιητές.
Ο Γκάτσος ανήκει σε μια γενιά δημιουργών, και ως ένα βαθμό παρέα, που περιλαμβάνει τους Χατζηδάκι, Σεφέρη, Ελύτη, Ρίτσο, Θεοδωράκη, Τσαρούχη, Κουν, Εγγονόπουλο, Μόραλη, που είναι η τελευταία ίσως με τέτοιου βεληνεκούς συνεισφορά στο νεοελληνικό πολιτισμό.
Πρόκειται επίσης για μια γενιά δημιουργών που διαλέχθηκε με ενάργεια και επιμονή με την ελληνική παράδοση αλλά και με τον μοντερνισμό και κατάφερε τελικά να διατυπώσει μια ολοκληρωμένη πρόταση πολιτισμού για τη σύγχρονη εκδοχή αυτού που θα μπορούσε να αποκληθεί ελληνικότητα. Η ιδιαίτερη συνεισφορά του Νίκου Γκάτσου στο ρεύμα αυτό ήταν νομίζω η εισαγωγή της ποίησης στον στίχο των τραγουδιών και η συνδιαμόρφωση μαζί με τον Χατζηδάκι του κανόνα του ποιητικού τραγουδιού. Στίχος λυρικός αλλά ευθύβολος, πυκνός χωρίς να γίνεται δυσνόητος, ευαίσθητος και συνάμα περήφανος, άγγιξε βαθιά την ψυχή του μεταπολεμικού έλληνα. Δεν νομίζω ότι υπάρχει έστω και ένας από μας, που να μην έχει τραγουδήσει (και μάλιστα με κλειστά τα μάτια, όπως συμβαίνει όταν προσπαθούμε να δούμε πιο καθαρά εντός μας) στίχους του Νίκου Γκάτσου.

Άνθρωπος λιτός και αυστηρός στο βίο του, με ιδιαίτερο χιούμορ, όπως αφηγούνται όσοι τον γνώριζαν, έζησε μακρυά από τη δημοσιότητα και απέφευγε συνεντεύξεις, φωτογραφήσεις και γενικότερα την προβολή. Υπήρξε δημιουργικός σε όλη του τη ζωή και έγραψε στίχους για εκατοντάδες τραγούδια και μετάφρασε Λόρκα αλλά και θεατρικά έργα (Στρίντμπεργκ, Τενεσσί Γουίλιαμς).

Το σύνολο των στίχων του κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Πατάκη: "Όλα τα τραγούδια", και είναι διαθέσιμα και "εδώ" .
Ένα εξαιρετικό ντοκυμαντέρ για τη ζωή του μπορεί κανείς να παρακολουθήσει "εδώ" .

Πολύ ιδιαίτερης προσωπικής σημασίας για μένα είναι το τραγούδι του που ακολουθεί.
Ευχαριστούμε, κύριε Νίκο.